کتاب غرور و سقوط

کتاب غرور و سقوط نوشتهٔ آنتونی پارسونز و ترجمهٔ سیدمحمدصادق حسینی را انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر کرده است. این کتاب به خاطرات آنتونی پارسونز، سفیر سابق انگلیس در زمان انقلاب ایران می‌پردازد.

درباره کتاب غرور و سقوط

سر آنتونی پارسونز، سفیر کبیر سابق انگلیس در ایران که مدت پنج سال از سال ١٩٧٤ (۱۳۵۲) تا ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) عهده‌دار این سمت در ایران بوده است، دیپلمات حرفه‌ای است که قبل از احراز سمت سفیر انگلیس در ایران در ترکیه، اردن، مصر، سودان و بحرین خدمت کرده و آخرین سمت وی قبل از سفارت انگلیس در ایران معاونت امور خاورمیانه در وزارت امور خارجهٔ انگلستان بود. پارسونز در اوایل سال ۱۹۷۹ کمی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به لندن بازگشت و تا سال ۱۹۸۳ ریاست هیئت نمایندگی انگلستان در سازمان ملل متحد را بر عهده داشت و در این سمت نیز با مسائل مربوط به ایران از‌جمله ماجرای گروگان‌گیری و جنگ ایران و عراق سروکار داشت. آخرین سمت رسمی پارسونز مشاور مخصوص مارگارت تاچر نخست‌وزیر انگلستان در امور خارجی بود. وی در پایان سال ۱۹۸۳ بازنشسته شد و این کتاب نخستین اثر او دربارهٔ مأموریت‌های سیاسی‌اش در خارج از انگلستان می‌باشد. غرور و سقوط بیان خاطرات دوران اقامت او در ایران در مقام سفیر انگلیس است. پارسونز در این کتاب کوشیده تا مشاهدات خود را دربارهٔ اشخاص نظیر خاندان سلطنتی، رجال مملکتی، سفرا و نمایندگان خارجی و... همچنین حوادث رخ‌داده طی اقامت پنج‌ساله‌اش در ایران ازجمله فرازونشیب‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کارها و اقدامات شاه، چگونگی تعارضات بین رژیم و مخالفانش، تظاهرات، اعتصاب‌ها و درگیری‌های بین ارتش و مردم به‌پاخاسته و نظیر این‌ها را تشریح نماید. او سعی کرده است بیان خاطراتش همراه با تحلیل و علت‌یابی حوادث باشد. به دلیل ارتباط نزدیک با شاه اعضای خاندان سلطنتی و سران رژیم خاطرات وی می‌تواند بازگوکنندهٔ مطالبی باشد که کمتر در اختیار ما قرار داشته است. 

خواندن کتاب غرور و سقوط را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و نیز دانشجویان و پژوهشگران رشته‌ٔ علوم سیاسی از خواندن این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب غرور و سقوط

«در پاییز سال ۱۹۷۳ که بحران خاورمیانه در اوج خود بود، در محل کارم در وزارت امور خارجه برای ملاقات با وزیر امور خارجه به دفتر او فراخوانده شدم. سرم بسیار شلوغ بود و دلم نمی خواست سرگرم بعضی مسائل اداری شوم. به همین دلیل با اعتمادبه‌نفس و اطمینان وارد دفتر او شدم اما در آنجا، تنها این عبارت با لحنی رسمی به من خطاب شد: من سفیر بریتانیا در ایران خواهم بود. شگفت‌زده شدم، زیرا انتظار داشتم که مدت یک سال دیگر هم در سمت معاونت قسمت امور خاورمیانه در وزارت خارجه خدمت کنم و پس از آن اگر هم موضوعی مانند احراز پست سفارت را متصور می‌شدم احتمال می‌دادم که پست سفارت در یکی از کشورهای عربی یا ترکیه را به من واگذار نمایند چرا که سابقهٔ خدمت در این کشورها را داشتم. من هرگز در ایران خدمت نکرده بودم و هرگز هم تصور نمی‌کردم چنین اقبالی به من روی آورد. نمی‌دانم چگونه بی‌کم‌وکاستی و تمام‌عیاری داشتن یک پست سفارت در کشوری دور برای یک دیپلمات حرفه‌ای را برای شما توصیف نمایم کشورهای زیادی هستند که زندگی در آن‌ها دلپذیر و مطبوع است. دولت و مردم آن‌ها هم با شما مهربان‌اند، ولی منافع انگلستان در این کشورها ناچیز است. زندگی شخصی در این کشورها لذت‌بخش است ولی وظایف رسمی و دیپلماتیک، محدود و کسل‌کننده. اما در مورد برخی کشورها عکس این موضوع صادق است کشورهایی که منافع حیاتی انگلستان در آن‌ها دیپلماسی فعالی را ایجاب می‌کند ولی جوی مسموم و محدود و شاید هم فضایی فرومایه و شرم‌آور شما را احاطه نموده است. در این کشورها یک دیپلمات زندگی پرمشغله و پرتحرکی دارد ولی خانوادهٔ او باید بهای سنگینی را برای انجام این وظیفه بپردازند. بدین لحاظ که به‌ندرت اتفاق می‌افتد تمامی نکات مثبت در یک کشور مانند ایران جمع شود؛ شغلی پرماجرا و جالب، کشوری در مرحلهٔ تغییرات اجتماعی و اقتصادی پویا اما درعین‌حال از پرتو تاریخ رنگارنگ و طولانی خویش مشعشع و تابان. موهبت‌های بی‌پایان گشت‌وگذار در مکان‌هایی که به‌واسطهٔ جزئیات تماشایی شگفت‌آور و به دلیل آکندگی از جذابیت‌های تاریخی متمایز گشته‌اند. اماکنی که تا به حال نامشان را فقط در کتاب‌ها خوانده بودیم؛ دریای خزر، شیراز، اصفهان و پرسپولیس. همان‌طور که من و همسرم در پاییز سال ۱۹۷۳ شاهد بودیم، سفارت در تهران این ترکیب کامل و بی‌نقص امکانات و موقعیت‌ها را در اختیارمان نهاد و ما خود را برای آینده‌ای سرشار از هیجان و خوشی آماده می‌کردیم.»