کتاب غم نامه

کتاب غم نامه نوشتهٔ جعفر بن محمد بن نما حلی و ترجمهٔ محمدرضا هوری است. انتشارات کتابستان معرفت این مقتل را منتشر کرده است. هر مقتل حاوی روایتی از کشته‌شدن امام حسین (ع) است.

درباره کتاب غم نامه

مَقتَل در لغت به‌معنی کشتن‌گاه و محل قتل است. این واژه در اصطلاح به بازگویی ماجرای به قتل‌رسیدن امامان اشاره دارد. در میان مقتل‌ها مقتل امام سوم شیعیان از همه مهم‌تر شده و بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. مقتل‌الحسین (کشتن‌گاه حسین) نام دسته‌ای از کتب است که رویدادهای کربلا و کُشته‌شدن حسین بن علی در آن شرح داده شده است. کتاب غم نامه (ترجمهٔ «مثیر الأحزان و منیر سبل الأشجان») حاوی یک مقتل است و مقتل‌نگاری را تاریخ‌نگاری دانسته‌اند. گفته شده است که اهمیت و وثاقت نگارنده و مقتل او، چنان نزد علمای متأخر بالا است که تأثیر و وجود روح کلمات او در آثار آن‌ها مشهود است. جعفر بن محمد بن نما حلی تلاش کرده است مقتلی در حد وسط از نظر طول اثر بنویسد و مطالبی را که بیشتر نویسنده‌ها به آن بی‌اعتنا بوده و از آن غفلت کرده‌اند، در اثرش بگنجاند. او گفته است که چون بعضی کتاب‌های مقاتل بسیار طولانی است و بعضی بسیار مختصر، این کتاب را که حد وسطی از کتب دیگر است، نوشته است. این نویسنده فقط به بیان روایات تاریخی پرداخته و تحلیلی از خود ارائه نداده است. او گزارش مقتل را به‌صورت ذکر یک جریان منسجم آورده و اسناد روایات را به‌طور کامل ذکر نکرده است.

خواندن کتاب غم نامه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعهٔ مقتل یا ماجرای کشته‌شدن امام حسین (ع) پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب غم نامه

«مردم مدینه منتظر نماندند تا بشیر سخنی دیگر بگوید. زن و مرد همگی از خانه‌هایشان بیرون آمدند و شتابان و سراسیمه در حالی که دیدگانشان اشک بار بود و بر سر و سینهٔ خود می‌کوبیدند به سوی محل استقرار اهل بیت روانه شدند. مدینه تا آن روز چنین غم و اندوهی به خود ندیده بود. راه‌ها و کوچه‌ها مملو از کسانی بودند که به سوی اهل بیت حرکت می‌کردند. بشیر به نزدیکی خیمه زین العابدین برگشت. منتظر ماند تا او از خیمه بیرون بیاید. زین العابدین در حالی که با دستمالی اشک چشمانش را پاک می‌کرد به میان مردم آمد. غلامی چهارپایه‌ای حاضر کرد تا روی آن بنشیند. زین العابدین با اندوهی جانکاه و چهره‌ای مغموم به سختی بر صندلی نشست. مردم به گردش به نوحه و گریه جمع شدند و صدای همهمه و تسلیت گویی مردم به پا خاست. اما او با اشارهٔ دست از آنان خواست تا سکوت کنند و بنشینند تا برایشان سخن بگوید.

- سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است. صاحب روز جزا! کسی که جهانیان را آفرید. دور است چون ارتفاع آسمان‌ها و چنان نزدیک است که زمزمه‌ها را می‌شنود. او را سپاس می‌گویم برای بزرگی امور و روزگار و مصیبت‌ها. ای مردم! سپاس خدایی را که ما را به مصیبتی بزرگ مبتلا کرد که ضربه‌ای بزرگ در اسلام بود. اباعبدالله و خاندانش را کشتند، زنان و فرزندانش را به اسیری گرفتند و سر بریده‌اش را بر فراز نیزه‌ها در شهرها چرخاندند. ای مردم! کدامین دل است که در این فاجعهٔ جانکاه نسوزد و کدامین چشم است که از سیلاب اشک ممانعت کند. کدامین زن و مرد است که پس از کشتن وی شادمان گردد؟ همانا آسمان و زمین و دریا و وحوش و جن و انس و فرشتگان مقرب در فراق او گریستند. بر آن کشته اهل آسمان نیز گریستند. کدامین قلب است که در اندوه او دریده نشود. کدامین گوش است که این ضربه و فاجعه در اسلام را بشنود و صاحبش از خود بیخود نشود. ای مردم! ما همچون اسرای ترک و کابل طرد شدیدم، خوار و خفیف شدیم، در کوچه و بلاد سردرگم شدیم، بدون آنکه جرم و گناه و حتی مکروهی مرتکب شده باشیم. براستی ستمی که بر ما رفته است در امت‌های پیشین بی سابقه است. ای مردم! براستی که اگر پیامبر به جای وصیت به پیروی و محبت به ما اهل بیت به قتال و جنگ و دشمنی دستور می‌داد، باز هم این چنین با ما رفتار نمی‌شد که این جماعت در آن زیاده روی کردند.»