کتاب به دور از مردگان

کتاب به دور از مردگان داستان‌های کوتاه از آفریقای جنوبی نوشتهٔ کارن جنینگز و ترجمهٔ بهمن یغمایی و ستاره یغمایی است و روشنگران و مطالعات زنان آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب به دور از مردگان

خانم کارِن جنینگز نویسنده و شاعر جوانی است از آفریقای جنوبی. او که در سال ۱۹۸۲ در کیپ تاون به دنیا آمده است دارای مدارک دکترا در ادبیات انگلیسی و نویسندگیِ خلاق از دانشگاه کیپ تاون و ژوهانسبورگ است.

داستان‌ها و اشعار این نویسنده که ابعاد انسانی قوی دارد در نقاط مختلف جهان از جمله استرالیا، یونان، انگلیس، هلند، نیجریه به صورت مقاله یا کتاب به چاپ رسیده و جوایز مختلفی را به خود اختصاص داده است.

کارِن نویسنده‌ای است با قدرت خلاقیت شگفت‌انگیز که می‌تواند فقط با چند جمله، تصویری رنگین از یک جامعه، چهارچوب زندگی، نابسامانی‌ها و بی‌عدالتی‌ها را چنان ارائه کند که خواننده با تجسم زمان و مکان، خود را با تمام وجود در آن احساس کند. او که استعداد شگفت‌آوری در نوشتن داستان‌های مردمی به‌ویژه دربارهٔ آفریقای جنوبی دارد با جملاتی ملموس و نیشدار، زندگی بینوایان را در کشورهای آفریقایی و اصولاً در جهان سوم به ساده‌ترین وجهی به نمایش می‌گذارد و تمایز بین لایه‌های مختلف جامعه را به زیباترین و رساترین روش به تصویر می‌کشد. داستان‌های کوتاه این نویسنده دارای جنبه‌های قدرتمندی از نابسامانی‌ها و رئالیسم اجتماعی همراه ویژگی‌های اومانیستی است. داستان کوتاه «در تاریکی» داستانی است مسحورکننده که نشان می‌دهد چگونه همه ساله صدها نفر در معادن تاریک و متروکه در زیرِ زمین برای لقمه‌ای نان جان می‌دهند. شخصیت‌های انتخابی کارِن در داستان‌هایش به‌ویژه در «غریبه‌ای در ساحل» که کاندیدای جایزه بوکر در سال ۲۰۲۱ شد به آسانی قابل شناسایی‌اند. خوانندهٔ کتاب‌های کارن از همان شروع داستان به سرعت با موضوع ارتباط برقرار می‌کند و درگیر کل داستان می‌شود. اگرچه برخی از داستان‌های کارن تاحدی جنبهٔ سوررئالیستی دارد ولی عموماً وقایعی است کاملاً ملموس از فقر و محنت تودهای مردم در جهان سوم به‌ویژه در آفریقا.

مجموعهٔ سوزان «به دور از مردگان» تجسمی از زندگی در تمامی سطوح آفریقای جنوبی است. داستان‌های او که جنبه‌ای قوی از تراژدی انسانی دارد در عین حال ستایشی است قدرتمند از پیچیدگی زندگی ساکنین کره زمین. او فقط با چند جمله، دنیایی از مطلب را به زیباترین وجهی ارائه می‌دهد. شخصیت‌های داستان‌های کوتاه او دارای ابعاد سه‌گانه‌ای هستند که مدت‌ها پس از اتمام داستان همچنان در ذهن انسان باقی می‌مانند.

نوشته‌های «کارِن» شدیداً تهیج‌کننده است. در هر صفحه از کتاب و شاید در هر جمله‌اش؛ نابسامانی، حُزن و اندوه در آفریقای جنوبی به‌عنوان جامعه‌ای که همچنان پس از آپارتاید از بی‌عدالتی‌های مداوم رنج می‌برد به خوبی به چشم می‌خورد. قلمِ کارِن که ضمناً فعال موثری در یک NGO مردمی است بسیار تند و تلخ، نیشدار و گوشه‌دار است. کارِن در مجموعهٔ «به دور از مردگان» نه تنها با قلم و نوشتارِ غنی خود به تشریح و دفاع از اقشار پائین جامعه می‌پردازد بلکه با به تصویر کشیدن واقعیات منجمدکننده، کسانی را به یاد می‌آورد که ما را ترک کرده‌اند. او احساسات تند و تیز را از ویژگی‌های مردمانی می‌داند که آواره یا در زندگی خود درمانده شده‌اند. نویسنده، از لحظه به لحظهٔ زندگی روزمرهٔ مردم برای نوشتن داستان‌هایش بهره می‌گیرد. آنچه که داستان‌هایش را به‌هم ارتباط می‌دهد احساس مشترک هر یک از شخصیت‌های داستانی‌اش است برای زندگی بهتر، شغل بهتر، خانه بهتر، خانواده بهتر و به‌ویژه کشوری بهتر که عمدتاً نه تنها در آفریقا بلکه در جهان سوم ناممکن است. کارِن در مصاحبه‌ای برای چاپ آخرین کتابش به‌وضوح این تصور، که سقوط دیکتاتوری یا مبارزه با استعمار به تنهایی باعث استقرار دموکراسی می‌شود را رد می‌کند. او در عین حال صادقانه می‌گوید قادر نیستم راه‌حلی پیشنهاد کنم. داستان‌های من دربارهٔ مردمِ معمولی است، مردمی که همه روزه تلاش می‌کنند در جهانی سرشار از بی‌عدالتی و ظلم راهی برای زندگی بیابند. داستان‌های من آینه‌ای است در برابر حقایق زندگی مردم.

و سرانجام اینکه «کارِن جنینگز» نویسنده‌ای است که انسان را روی جاده‌ای طولانی که زندگی نام دارد قرار می‌دهد.

خواندن کتاب به دور از مردگان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران ادبیات آفریقا پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب به دور از مردگان

«شایعاتی بین کارگران پخش شده بود که مزرعه را فروخته‌اند. مالک پیر مزرعه دو هفته قبل فوت کرده بود، و مزرعه به دست فرزندانش افتاده بود، فرزندانی که در دوردست‌ها، در آن طرف دریاها زندگی می‌کردند، و هیچ علاقه‌ای به مزرعه‌داری نداشتند. کارگران، یکدیگر را دلداری می‌دادند و می‌گفتند فروش مزرعه چیز خوبی است، ولی آنها نمی‌دانستند چه چیزی خوب است؟ در پشت کلماتِ اطمینان‌بخشی که بر زبان می‌آوردند همگی نزد خودشان نگران بودند. آیا همان مزد معمول را خواهند داشت؟ اگر مزدشان تغییر کند چقدر تغییر خواهد کرد؟ و مهمتر اینکه آیا مالکین جدید همگی را سَرِکار نگه می‌دارند؟

طولی نکشید جواب‌هایی را که در انتظارش بودند دریافت کردند. هیچ‌کدام باقی نخواهند ماند. از نظر مالکین جدید مزرعه‌داری کاری پرهزینه و غیرقابل اعتمادی است. در نامه‌هایی که به طور جداگانه برای هر کارگر فرستاده بودند توضیح می‌دادند که کشاورزی، دیگر منبع درآمد نیست. تغییرات اقلیمی، هزینه آبیاری، مقررات استفاده از علف‌کش‌ها، همه این‌ها باعث می‌شود که کشاورزی بدهی بالا بیاورد. آنها عقیده داشتند که پول از طرق دیگری به‌دست می‌آید. راهی که انتخاب کرده بودند ساختن کلبه‌های لوکس ییلاقی، سرگرمی‌های ورزشی، آماده‌سازی زمین‌های گلف، ایجاد امکانات رفاهی و شکار برای ساکنین اروپائی و کشورهای مشترک المنافع و بازاریابی برای آنان از برنامه‌های مالکین جدید بود. و این کار به معنای آن بود که دیگر هیچ احتیاجی به کارگران مزارع نداشتند. آنها با نهایت احترام بسته‌هایی به کارگران می‌دادند که به زعم خودشان بیشتر از غرامتی بود که بابت این کار باید می‌دادند. مالکین جدید از کارگران می‌خواستند قبل از پایان ماه آنجا را ترک کنند وگرنه از طریق قانون اقدام به این کار خواهند کرد. کارگران، بیرون از کلبه‌های کوچکشان ایستاده نامه‌ها را به یکدیگر نشان می‌دادند و همان جملات را بارها و بارها می‌خواندند. آنها دیگر به یکدیگر حرفی نمی‌زدند عجز و لابه‌ای هم نمی‌کردند. در عوض رویشان را به طرف کلبه‌هایشان کرده بودند، به آن می‌نگریستند، به باغچه‌های کوچک و بندهایی که لباس‌های شسته شده را روی آن می‌انداختند نگاه می‌کردند. در پشت خانه‌هایشان به فاصله‌ای نه چندان دور، گورستان را می‌دیدند: سنگ‌های خاکستری قبرها در فضائی آراسته، با دیوارِ کوتاهِ سفیدی محاصره شده بودند و مشخصات کسانی را نشان می‌دادند که آرمیده بودند. پیران، جوانان، بچه‌هایی که مرده به دنیا آمده بودند. سابقه و دورنمایی از دوران زنده بودنشان روی سنگ‌ها حک شده بود. کارگران نمی‌دانستند هنگامی که زندگان از اینجا بروند چه بر سر مردگانشان خواهد آمد، چه کسی باید از این مردگان مراقبت کند؟»