کتاب جستارهایی در عدالت اجتماعی

«در الگویی که مطالعات و این زیرشاخه‌های گوناگون در آن تکرار می‌شود، جامعه‌شناسان مدلی از عدالت را ارائه می‌دهند که مطابقت کنش‌ها را با این مدل ارزیابی کند یا با استفاده از چنین مدلی، درک عادلانه یا ناعادلانه بودن موقعیت را بسنجد. در اینجا ما می‌توانیم یک شباهت بین عدالت و عقلانیت ترسیم کنیم. شوتز و گارفینکل در این مورد بحث می‌کنند که عقلانیت معانی متعددی دارد (خردمندی، سنجیدگی، الگومندی، منطقی) که هیچ‌یک از آنها را محققان به‌عنوان الگویی برای ارزیابی عقلانیت کنش بشری، ن‌می‌توانند استفاده کنند. در نظریه سنتی game، به‌عنوان مثال، نیومن و مورگانستر عقلانیت را به‌عنوان سلوک درست، در شرایط واقعی انتخاب، طبق معیار تعریف می‌کنند. به هر حال در دیدگاه شوتز و گارفینکل، چگونگی کنش کنشگران در زندگی روزمره نادیده گرفته می‌شود. آنها تقریباً بر اساس دستورالعمل‌ها، یا بخش‌هایی از ذهنیت جامعه رفتار می‌کنند و به‌عنوان امری که با پیش‌فرض‌ها پشتیبانی می‌شود، این پیش‌فرض‌ها بر چنین آگاهی‌های مشترک و لازمی برای انتخاب واقعی دلالت دارد. وقتی مردم این توصیف را به شکل مناسبی استفاده می‌کنند، از آنجا که انتظار تأکید و تأیید دارند، می‌تواند تأکیدی بر عقلانیت باشد. دیگر اینکه طبق یک چنین خرد مشترک و عقلانیت روزمره‌ای، که نشأت گرفته از نظم درون کنش متقابل و تجربیات محاوره‌ای آنهاست، مشارکت‌کنندگان برای داشتن یک تاریخ عقلانی براساس تفسیری گذشته‌نگر از نتیجه انتخاب‌هایشان، روش‌هایی را جست‌وجو می‌کنند. به بیانی دیگر اعضای جامعه نسبت به عقلانیت یک جهت‌گیری دارند، که نمی‌تواند از فعالیت‌های موقت آنها جدا شود. جایی که آنها ابتدائاً برای برخی تصمیمات سست و مبهم معیارهای متعددی را اقامه می‌کنند و سپس (با حسن توجه به تصمیم مشخص) بازنگری انتخابی انجام می‌دهند و حتی عکس‌العمل نسبت به معیاری که آن تصمیم را ایجاد می‌کند نشان می‌دهند. در اجرای این روش، افراد باز هم حمایت کردن وحمایت شدن از دیگر افراد را انتظار دارند. این دیدگاه اشاره می‌کند که عقلانیت فقط هدفی برای مفهوم‌سازی نظری تخصصی و یک توانمندی برای فرضیه‌های آزمودنی نیست، بلکه پدیده‌ای است که در آن اعضای جامعه مدیریت می‌کنند. بنابراین، تحقیقات جامعه‌شناختی مبتنی بر چنین جهت‌گیری‌های عملیِ اعضا عقلانیت و البته به کارگیری عقلانیت است.

عدالت مثل عقلانیت یک مدل است و منبعی برای نابرابری‌های اجتماعی داشته است (۱۹۸۲)، یا دانشجویان عدالت، جرایمی معیار واقعی و قراردادی را به‌عنوان واحد اندازه‌گیری در پردازش دفاعیات برای تعیین انصاف به کار می‌برند.»