کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی

کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی نوشتهٔ پیتر ویلیام اوانز و ترجمهٔ قاسم مومنی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است. این اثر از مجموعهٔ «خوانش فیلم» است.

درباره کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی

کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی (Mujeres al borde de un ataque de nervios) نقدی در باب فیلم «زنان در آستانهٔ فروپاشی عصبی» به کارگردانی «پدرو آلمودوار» است. این فیلم در سال ۱۹۸۸ ساخته شده و در سبک کمدی - درام سیاه قرار دارد. این فیلم شهرت بسیاری برای آلمودوار به همراه داشت. داستان این فیلم در مادرید در اواخر دههٔ ۱۹۸۰ می‌گذرد. شخصیتی به نام «ایبان» با معشوقش «پپا» قطع رابطه می‌کند. ایبان با پیغامی که روی پیغام‌گیر تلفن می‌گذارد به پپا می‌گوید قصد دارد به این رابطه پایان دهد و از او می‌خواهد وسایلش را در چمدان بگذارد. پپا به‌شدت به هم می‌ریزد؛ چراکه تازه فهمیده که باردار است و تصمیم می‌گیرد خانه را برای فروش بگذارد. برای فهمیدن ماجرای این زوج، این فیلم را ببیند و کتاب حاضر را بخوانید. این اثر در پنج فصل با عناوین «چکیدهٔ فیلم»، «کمدی و ملودرام»، «مردان و زنان»، «کارمن مائورا» و «پایان» نگاشته شده است.

خواندن کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران نقدهای سینمایی و علاقه‌مندان به سینمای اسپانیا پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب زنان در آستانه فروپاشی عصبی

«جون کرافورد در عین محدودیت‌های جامعهٔ آن دوره، با حضور نیرومند خود در فیلم، ابزاری برای بیان امیال و ناخرسندی‌های تماشاگران زن در اختیار آنها قرار می‌داد. مائورا نیز همسو با کرافورد در فرهنگ و کشوری دیگر و در دورهٔ گذار از استبداد به دموکراسی، به نمادی برای رشد و توانمندی زنان بدل می‌شود. پل جولیان اسمیت پیشتر به این نکته اشاره کرده است که آلمادوار در زنان در آستانه، زنانی آفریده است که نقش فرمایشی زن در سینمای دورهٔ فرانکو را که آنها را به خانه‌داری، آشپزی، خیاطی و تفریحات سالم خانگی تشویق می‌کرد، کنار می‌گذارند (Paul Julian Smith, ۱۹۹۴:۱۰۵). کارمن یگانه زنی نیست که در سینمای معاصر اسپانیا آرمان‌های زنانه را نمایندگی می‌کند، ولی ــ چه در فیلم‌های آلمادوار و چه فیلمسازان دیگر ــ نمایندهٔ تمام‌عیار این آرمان‌ها با پشتکار و ایمانی دوچندان است. در عین موفقیت‌های زنانی همچون کارمن مائورا، چارو لوپز، آنا بلِن و مرسدس سامپی‌یترو که همگی در دورهٔ آزادی‌های دموکراتیک اسپانیا رشد کردند، نباید تأثیر زنان نسل قبلی را از یاد برد که به رغم فضای غالباً بی‌مایه و مبتذل سینمای دوران فرانکو، نقش زنان را بالاتر شأن از فیلم‌ها نگه داشتند. به عنوان نمونه، کنچا بلاسکو و گراسیتا مورالس در سینمای کمدی، بهتر از فیلمنامه‌های پیش‌پاافتادهٔ آن دوره ظاهر شدند. بلاسکو به عنوان نمونهٔ آزادتری از دوریس دی و مورالس در نقش مستخدمی با صدای جیغ‌جیغو، هرکدام به شیوهٔ خود، کلیشه‌ها را زیر پا می‌گذاشتند و راه خود را از میان سینمای مبتذل آن دوره می‌گشودند.

زمانی که بلاسکو و مورالس در اوج بودند، هنوز دیکتاتوری فرانکو برقرار بود (بلاسکو هنوز محبوب است و در سریالی به نام من، یک زن۱۰۹، نقش مادری از طبقهٔ متوسط و زنی در بحران میانسالی را ایفا می‌کند که خانه و خانواده را رها می‌کند و عنان زندگی‌اش را در دست می‌گیرد). کارمن مائورا که تا حدودی میراث‌دار بلاسکو و مورالس است، از این بخت برخوردار بود که در جامعه‌ای دموکراتیک به اوج رسید. نخستین تجربهٔ بازی او در تلویزیون در سال ۱۹۶۹ بود. بعدها نخستین گام جدی او در مقام بازیگری «پیشرو»۱۱۰ در کمدی‌های مادرید۱۱۱ ساختهٔ فرناندو کولومو و فلیکس روتاتا با فروپاشی رژیم سابق همزمان شد. هرچند هرگونه رابطهٔ خارج از حیطهٔ کاری با این گروه را منکر است ــ «هیچ‌وقت به معنای واقعی کلمه جزء آنها نبودم... احساس می‌کردم جای من آنجا نیست» (Ponga, ۱۹۹۳:۶۱) ــ ولی تأثیر همکاری با این دو کارگردان، به‌ویژه کولومو و طلاق پرسروصدای او (که منجر به از دست دادن حضانت دو فرزندش شد) و نیز کنار گذاشتن زندگی اشرافی همراه با گالری‌داری در مادرید و رفتن به سمت زندگی متوسط و بی‌سروصدای کلان‌شهری، همگی حاکی از گرایش به گروه‌های به‌اصطلاح پیشرو و نوعی سبک زندگی نامتعارف است. جدایی از همسر و فرزندان پس از ازدواجی پنج‌ساله، پیامد ناگزیر زندگی زنی است که خود را تماماً وقف بازیگری می‌کند:

وقتی زمان خداحافظی می‌رسد و باید از همه‌چیزت دست بکشی، خیلی سخت است، مخصوصاً اگر از دو فرزندت هم جدا شوی. ولی بعد از پنج دقیقه بازی روی صحنه، آرام شدم. وقتی برای انجام کارهای قانونی طلاق باید مسائل آن پنج سال را برای دادگاه مرور می‌کردم، مجبور شدم از دوستم ترزا پلیسر کمک بگیرم، چون هیچ‌چیز را به یاد نداشتم. همه‌چیز از ذهنم پاک شده بود (Ponga, ۱۹۹۳:۴۹).»