کتاب مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی: مناسک عزاداری محرم (جلد اول)

کتاب «مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی: مناسک عزاداری محرم (جلد اول)» نوشته جبار رحمانی (متولد ۱۳۵۹)، تلاش‌های پژوهشی پراکنده او در حوزه مناسک شیعی و برداشتن گامی در راستای غنای ادبیات نظری و پژوهشی در این حوزه است.

بخشی از کتاب مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی: مناسک عزاداری محرم (جلد اول)

از عهد باستان تا روزگار امروز، مذهب یکی از مهم‌ترین عوامل صورت‌بندی و تحولات حیات اجتماعی و فرهنگی ایرانیان بوده است. تاریخ اجتماعی و فرهنگی مذهب در ایران، تداوم‌ها و گسست‌های بسیاری را به خود دیده است و در این میان، ورود اسلام به ایران در قرن اول هجری، جامعۀ ایرانی را به بخش کلیدی در تمدن اسلامی تبدیل کرد. تأثیر متقابل اسلام و ایران و نقش هرکدام از طرفین در شکل‌دهی صورت‌بندی تاریخی دیگر، موضوع بسیار مهم و در‌عین‌حال پیچیده‌ای است. تاریخ مذهبی ایران، از دوران صفویه به این سو، رویۀ دیگری به خود گرفت. رسمیت‌‌یافتن مذهب تشیع و استقرار حکومت شیعی صوفیان صفوی، سبب شد تشیع و آیین‌های آن، در همۀ زوایای حیات اجتماعی‌فرهنگی ایرانیان وارد شود. با اینکه صفویه آیین‌های شیعی را به آیین‌های ایدئولوژیک خودش تبدیل کرد؛ اما تداوم وجه مذهبی حیات اجتماعی ایرانیان، بیانگر پیوستگی عمیقی میان ساختارهای مذهبی جامعۀ ایرانی در مسیر تاریخ بوده است.

اهمیت مذهب در جامعۀ ایرانی سبب شده است که بسیاری از مطالعات ایران‌شناسی و شرق‌شناسی به مسئلۀ مذهب و تاریخ آن در ایران بپردازند. بیشترِ این مطالعات، بر مذاهب ایران باستان و وجوه سیاسی و کلامی و معرفت‌شناختی آن‌ها تأکید داشته‌اند. در این مطالعات، مذاهب خاصی از زرتشی‌گری یا مانویت و میترائیسم و... در ایران باستان مورد توجه قرار گرفته‌اند. در مطالعات بعد از اسلام نیز به‌نوعی تأثیر این رویکرد دیده می‌شود. تاریخ اجتماعی مذهب در ایران همچنان در حاشیۀ مطالعات تاریخ عقاید و تاریخ فرق و مذاهب قرار گرفته است.

با تحولات علوم انسانی و اجتماعی و شکل‌گیری رشته‌های جدیدی، مانند جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی مذهب ابعاد دیگری نیز پیدا کرد. این نوع مطالعات به‌دنبال تجلی تاریخی و اجتماعی یک مذهب و رابطۀ متقابل عناصر درونی مذهب با جامعه و فرهنگ هستند. به‌همین‌سبب، در کنار رویکردهای تاریخی، رویکردهایی شکل گرفت که به اَشکال زیسته‌شده و جاری مذاهب در دوره‌های مختلف توجه نشان می‌داد؛ البته باید گفت که در مطالعات جامعۀ ایرانی، هنوز غلبه با گفتمان تاریخ‌گرایانه در بررسی مذهب در ایران است و اَشکال زندۀ حیات مذهبی در جامعۀ ایرانی، چندان مورد توجه نبوده و دراین‌زمینه، عموماً به مطالعۀ اقلیت‌های مسیحی‌، یهودی‌، صابئین و زرتشتی‌ پرداخته شده است...

کتاب مطالعات جامعه‌شناختی و انسان‌شناختی: مناسک عزاداری محرم (جلد اول) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به افرادی که مایل هستند دربارهٔ حماسهٔ کربلا اطلاعات بیشتری کسب کنند پیشنهاد می‌شود.