کتاب تفسیر نمونه (جلد دوم)

هم خداوند با سرعت به حساب بندگان می‌رسد، و هم پاداش‌ها و کیفرهایی را که وعده داده، به زودی به آنها می‌دهد، همه اینها نقد است و سریع، نسیه و توأم با تأخیر نیست. در حدیثی می‌خوانیم: «خداوند حساب تمام خلایق را در یک چشم بر هم زدن رسیدگی می‌کند» (اِنَّ اللّهَ تَعالی یحاسِبُ الْخَلائِقَ کلَّهُمْ فِی مِقْدارِ لَمْحِ الْبَصَرِ) . این به خاطر آن است که علم خداوند همانند مخلوقات نیست، که محدودیت آن سبب شود، مطلبی او را از مطلبی دیگر غافل سازد. از این گذشته، محاسبه پروردگار، زمانی لازم ندارد؛ زیرا اعمال ما بر جسم و جان ما، بلکه بر موجودات اطراف ما ـ زمین و امواج هوا ـ و اشیاء دیگر، اثر باقی می‌گذارد، و از این نظر می‌توان وجود انسان را تشبیه به انواع اتومبیل‌هایی کرد که با داشتن دستگاه کیلومترشمار، همیشه میزان کار کرد خود را در هر لحظه به طور روشن و مشخص نشان می‌دهد، و دیگر نیازی به حساب و کتاب مسافت‌هایی را که اتومبیل در طول عمرش پیموده است نیست.

امام صادق علیه‌السلام درباره آن می‌فرماید: وَ أَمَّا الرِّشا فِی الْحُکمِ فَهُوَ الْکفْرُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ: «اما رشوه در قضاوت، کفر به خداوند بزرگ است»

خدا می‌داند و شما نمی‌دانید

در تمام امور مذهبی خویش از طریق اصلی یعنی اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله که طبق حدیث ثقلین قرین قرآنند وارد شوید و برنامه‌های خود را از آنها بگیرید؛ چرا که وحی الهی در خانه آنان نازل شده و آنها پرورش یافتگان مکتب قرآنند.

زندگی فردی و اجتماعی، هیچ کدام بدون یک نظم صحیح به سامان نمی‌رسد، نظم در برنامه‌ریزی، و نظم در مدیریت و اجرا،

«إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ الَّذینَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی سَبیلِ اللّهِ أُولئِک یرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَ اللّهُ غَفُورٌ رَحیمٌ» .

«ابو جعفر اسکافی» می‌گوید: جریان خوابیدن علی علیه‌السلام در بستر پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به تواتر ثابت شده و غیر از کسانی که مسلمان نیستند و افراد سبک مغز آن را انکار نمی‌کنند

حَرَم را از این جهت حَرَم گفته‌اند: که جای محترمی است و هتک آن جایز نیست،

أَ حَسِبَ النّاسُ أَنْ یتْرَکوا أَنْ یقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لا یفْتَنُونَ: «مردم گمان می‌کنند، همین که گفتند: ایمان آوردیم، رها می‌شوند و آزمایش نخواهند شد»

جمله مَتی نَصْرُ اللّهِ: «یاری خدا کی می‌آید؟» که از سوی پیامبران و مؤمنان در مواقع نهایت شدت گفته می‌شد، به معنی شک و تردید در این موضوع، یا اعتراض و ایراد نیست، بلکه به عنوان تقاضا و انتظار، مطرح می‌شده است، و لذا به دنبال آن، از سوی خداوند، به آنها بشارت داده می‌شد که یاری خدا نزدیک است

جمعی از مؤمنان می‌پنداشتند عامل اصلی ورود در بهشت تنها اظهار ایمان به خداست و به دنبال آن نباید ناراحتی و رنجی را متحمل شوند، و بی آن که تلاش و کوشش به خرج دهند

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که بدهی مدت داری (به خاطر وام یا داد و ستد) به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید! و باید نویسنده‌ای از روی عدالت، (سند را) در میان شما بنویسد! و کسی که قدرت بر نویسندگی دارد، نباید از نوشتن ـ همان طور که خدا به او تعلیم داده ـ خودداری کند! پس باید بنویسد، و آن کس که حق بر عهده اوست، باید املا کند؛ و از خدا که پروردگار اوست بپرهیزد؛ و چیزی را فروگذار ننماید! و اگر کسی که حق بر ذمه اوست، سفیه یا ضعیف است، یا (به خاطر لال بودن،) توانایی بر املا کردن ندارد، باید ولیّ او (به جای او،) با رعایت عدالت، املا کند. و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حق) شاهد بگیرید! و اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن، از کسانی که مورد رضایت و اطمینان شما هستند، انتخاب کنید! (و این دو زن، باید با هم شاهد قرار گیرند،) تا اگر یکی انحرافی یافت، دیگری به او یاد آوری کند.

گروهی، هم مواهب مادی دنیا را می‌خواهند و هم مواهب معنوی را بلکه زندگی دنیا را نیز به عنوان مقدمه تکامل معنوی می‌طلبند، و این است منطق اسلام که هم نظر به جسم و ماده دارد و هم جان و معنا، و اولی را زمینه‌ساز دومی می‌شمرد و هرگز با انسان‌های یک بُعدی، یعنی آنها که در مادیات غوطه‌ورند و برای آن اصالت قائلند، یا کسانی که به کلی از زندگانی دنیا بیگانه‌اند سازگار نیست.

۱ ـ دین و اجتماع از آیه فوق به خوبی این حقیقت استفاده می‌شود که دین و جامعه بشری در حقیقت ناگسستنی هستند، هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون مذهب، ایمان به خدا و رستاخیز زندگی صحیحی داشته باشد. قوانین بشری، علاوه بر این که غالباً مایه اختلاف و پراکندگی ملت‌هاست، چون از ضامن اجرائی از درون، یعنی ایمان به خدا، سرچشمه نمی‌گیرد، تنها یک مسئولیت برون ذاتی ایجاد می‌کند و نمی‌تواند به طور کامل به اختلافات و تضادها پایان دهد، آزمایش‌های انسانی در این چند قرن اخیر، این حقیقت را به خوبی ثابت کرده است و دنیای به اصطلاح متمدن اما فاقد ایمان، مرتکب فجایع و گناهانی می‌شود که هیچ گاه در جامعه‌های عقب افتاده دیده نشده است. ضمناً منطق اسلام در عدم جدایی دین از سیاست، یعنی تدبیر جامعه اسلامی نیز، روشن می‌شود.

هدف نهایی از آمیزش جنسی، لذت و کامجوئی نیست بلکه باید از این موضوع، برای ایجاد و پرورش فرزندان شایسته، استفاده کرد، و آن را به عنوان یک ذخیره معنوی برای فردای قیامت از پیش فرستاد

چه بسا چیزی را دوست داشته باشید و آن برای شما شرّ است» «وَ عَسی أَنْ تُحِبُّوا شَیئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکم

خاورمیانه مرکز پیدایش مذاهب بزرگ

مشیت الهی که آمیخته با حکمت اوست گزاف و بی حساب نیست و از هر گونه تبعیض ناروا بر کنار است

بی حساب بودن روزی خداوند به افراد با ایمان، اشاره به این است که هرگز پاداش‌ها و مواهب الهی به اندازه اعمال ما نیست بلکه مطابق کرم و لطف اوست و می‌دانیم لطف و کرمش حدّ و حدود ندارد.

منظور از «تبدیل نعمت» ، این است که انسان امکانات و منابع مادی و معنوی را که در اختیار دارد، در مسیرهای انحرافی و گناه به کار گیرد