مجموعه تفسیر نمونه
معرفی مجموعه کتاب‌های تفسیر نمونه
مجموعه کتاب‌های تفسیر نمونه که از مهم‌ترین و جامع‌ترین تفاسیر قرآن کریم به زبان فارسی است ماحصل کار گروهی مشترک جمعی از فضلا و علمای حوزه علمیه قم زیر نظر و با اشراف کامل آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی است. تالیف و تدوین این کتاب در سال ۱۳۹۶ هجری قمری (حدود ۱۳۵۵ خورشیدی) آغاز شد و به مدت پانزده سال ادامه داشت و در نهایت در سال ۱۴۱۰ هجری قمری به پایان رسید (حدود سال ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ خورشیدی) انتشارات دارالکتاب در تهران تفسیر نمونه را منتشر کرد. اولین چاپ این مجموعه در سال ۱۳۶۰ شمسی بوده و به مرور در طی سال‌ها کامل شده است.
درباره کتاب تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی
این مجموعه کتاب موضوع مشخصی دارد و آن ارائه یک تفسیر منسجم در کنار شرح کامل و قابل درک و استفاده برای مخاطب عام و نیز متخصص به زبان فارسی است. رویکرد اصلی در پیش گرفته‌شده تمرکز بر جنبه‌های تربیتی اجتماعی و ارائه محصولی کاربردی به مخاطب است.
از ویژگی‌های این تفسیر می‌توان به زبان ساده و روان آن اشاره کرد؛ خصیصه‌ای که آن را برای عموم مردم قابل استفاده می‌کند. توجه مفسران به مسائل روز جامعه و رویکرد اجتماعی که در کلیت مجموعه لحاظ‌شده سبب‌شده تفسیر همچنان و با گذشت زمان قابل ارجاع و درک باشد. مفسران به این نکته دقت داشته‌اند که در تفسیر ارائه‌شده از بحث‌های کم‌فایده پرهیز کنند. آنها با بهره‌گیری از روایات مستند موجود به تفسیر آیات قرآن پرداخته و فلسفه احکام اسلامی را بر مبنای آیات شرح داده‌اند.
درباره نویسندگان کتاب
آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه، مفسر قرآن و نویسنده پرکار حوزه علمیه قم است. او که از شاگردان آیت‌الله بروجردی بوده است سرپرست و نظریه‌پرداز اصلی مجموعه کتب تفسیر نمونه بوده و ایده‌پردازی و هدایت کلی تدوین این مجموعه نفیس را برعهده داشته است. تعیین خط مشی تفسیری کلی و ویرایش نهایی و یکپارچه کردن مطالب تهیه‌شده توسط نویسندگان، وحدت رویه‌ی این مجموعه کتاب را تامین و تضمین کرده است.
ده تن از نویسندگان حوزه علمیه قم که هرکدام اهل فضل و از علما هستند مسئولیت تالیف این کتب را برعهده گرفته و در طی مدت پانزده سال در نهایت ماحصل کار را در اختیار مخاطبان قرار دادند. «محمدرضا آشتیانی» از فضلای حوزه علمیه قم که در سال ۱۴۰۲ درگذشت از شاگردان آیت‌الله مکارم شیرازی بود. او نقش پررنگی در تالیف جلدهای نخست این مجموعه تفسیر داشت. «محمدجعفر امامی» مفسر و محقق حوزه علمیه قم در سال ۱۳۸۷ دار فانی را وداع گفته است. او در تدوین بخش‌هایی از این مجموعه که به شأن نزول آیات و روایات می‌پردازد، مشارکت داشته است. «داود الهامی» که در سال ۱۳۷۹ از دنیا رفته از متخصصان علوم قرآنی و از نویسندگان جلدهای میانی این مجموعه تفسیر است و بر تحلیل‌های اجتماعی آیات تمرکز داشته است. «اسدالله ایمانی» که در سال ۱۳۹۷ دنیا را ترک کرده از پژوهشگران علوم حدیث بوده و در قسمت‌هایی از این مجموعه که به استناد به روایات می‌پردازد همکاری داشته است. «عبدالرسول حسنی» که از محققان حوزه علمیه است در مباحث اعتقادی و کلامی این تفسیر همکاری داشته است. «سیدحسن شجاعی» از اساتید اخلاق و تفسیر بوده که در سال ۱۳۹۳ درگذشته است. او در این مجموعه در تبیین مفاهیم تربیتی قرآن همکاری داشته است. «سید نورالله طباطبایی» که از شاگردان علامه طباطبایی و متخصص در تفسیر تطبیقی بوده و در سال ۱۳۶۰ به دیار باقی شتافته، در جلدهای پایانی این مجموعه همکاری داشته است. «محمود عبدالهی» از مفسران شناخته‌شده است. او در بخش‌هایی از این مجموعه که به اعجاز علمی قرآن می‌پردازد مشارکت داشته است. «محمد قرائتی» که شناخته‌شده‌ترین این افراد نزد عموم مردم است مفسری است که با تسلط به زبان ساده و روان نقشی موثر و کلیدی در ارائه مفاهیم به خوانندگان غیرمتخصص داشته است. «محمدمهدی اشتهاردی» از نویسندگان فعال حوزه است که نقش تنظیم مطالب و یکدست‌سازی محتوای این مجموعه تفسیر را بر عهده داشته است.
چرا باید تفسیر نمونه را بخوانیم؟
درک مفهوم کتابی دینی نیازمند ترجمه‌ای روان، سبک و همه‌کس فهم است. تفسیر نمونه را می‌توان تفسیری جامع دانست که همه این ویژگی‌ها را دارد. این تفسیر به دور از هرگونه پیچیدگی مفاهیم اصلی را به خواننده منتقل‌کرده و به نیازهای روز او براساس مفاهیم دینی و آیات قرآنی پاسخ داده است. این تفسیر منبعی معتبر و متعادل است که از افراطی‌گویی‌ها و جدال‌های لفظی رایج دوری کرده است. تمام تلاش مولفان و شخص آیت‌الله مکارم به‌عنوان ناظر عالیه مجموعه این بوده که با ترکیب سنت و نوآوری و با نگاهی به منابع کهن موجود و اطلاعات ارائه‌شده در آنها ضمن در نظر گرفتن ویژگی‌ها و خصوصیات زندگی روزمره و مسائل و مشکلات، شبهات و سوالاتی که مردم جامعه سنتی و نیز جوامع مدرن با آنها درگیرند را به‌خوبی و با شفافیت پاسخ دهد. این مجموعه به مسائل کاربردی و زندگی‌‌محور پرداخته و از علوم نظری صرف گذر کرده و تاکیدش بر پیام‌های تربیتی، اخلاقی و اجتماعی قرآن است.
خواندن کتاب تفسیر نمونه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
تفسیر نمونه به‌خوبی توانسته پلی میان رویکردهای سنتی موجود و نیازهای تفسیری معاصری باشد که در جامعه احساس می‌شد. همین موضوع سبب‌شده تا این تفسیر یکی از پرمراجعه‌ترین تفاسیر قرآنی در زبان فارسی بوده و گستره مخاطبان آن از مذهبیان تا غیر آنها و از متخصصان تا مردم عادی باشد. در نگاهی کلی مخاطبان مجموعه تفسیر نمونه را می‌توان به چهار دسته عموم مردم، طلاب و دانشجویان علوم دینی، مبلغان و اساتید معارف اسلامی و پژوهشگران علم قرآنی تقسیم کرد. زبان ساده و روان این تفسیر و پرداختن به مسائل روز و امور اجتماعی که دغدغه‌ی هرکسی می‌تواند باشد، افرادی از هر قشر و با هر سطح تحصیلات را جذب کرده و آنها را به‌عنوان مخاطبی دائمی نگه می‌دارد. نگاه تخصصی‌تر آن را به‌عنوان مرجعی معتبر برای امور پژوهشی معرفی کرده و از آنجایی‌که امور مختلف را به‌صورت جامع و کامل دیده و درعین‌حال هر مسئله‌ای را از زوایای مختلف بررسی کرده پاسخگوی مبلغان و مروجان دین است و آنها را در راهی که در پیش گرفته‌اند یاری می‌کند. بهره بردن از اسناد مختلف و معتبر در تالیف و تدوین این تفسیر و نیز طرح مسائل به‌روز سبب مراجعه پژوهشگران بسیاری به آن شده و این تفسیر را نقطه آغاز خوبی برای هر تحقیق و پژوهشی به مخاطب شناسانده است.
تفسیر نمونه چند جلد است؟
این مجموعه کامل شامل ۲۷ جلد به‌علاوه یک جلد فهرست موضوعی، جمعا در ۲۸ جلد به چاپ رسیده و بارها و بارها تجدید چاپ شده است. فهرست موضوعی جامع این مجموعه را احمد علی‌بابایی و رضا محمدی تهیه کرده‌اند. برخی از نسخه‌های این تفسیر شامل تجدیدنظر و برخی اضافات هستند.
ویژگی‌ها و شیوه نگارش
از ویژگی‌های این تفسیر می‌توان به مردم‌محور بودن آن اشاره کرد. به نظر می‌رسد این ویژگی از مهم‌ترین خصیصه‌های این تفسیر باشد چراکه هدف اصلی آن یعنی جذب مخاطب عام را تامین می‌کند. همچنین رویکرد مسئله‌محور بودن و حل مسائل از دیگر نکات مثبت این تفسیر است. مفسران و نویسندگان تلاش کرده‌اند در نقل قول‌ها مسیر تعادل را حفظ کرده و همراه با علم روز پیش بیایند. این مجموعه از یک ساختار منسجم در تفسیر تمامی سوره‌های قرآن برخوردار است. با توجه به تعدد نویسندگان و حجم بالای کار این امر دشوار با نظارت عالیه آیت‌الله مکارم شیرازی امکان‌پذیر شد.
آنچه مولفان در روند تالیف این مجموعه در نظر داشته‌اند بهره بردن از منابع متعدد و معتبر شیعه و سنی بوده است. ازجمله شاخص‌ترین این منابع می‌توان به مجمع‌البیان، التبیان، المیزان، الصافی، نورالثقلین و البرهان از تفاسیر شیعه و روح‌المعانی، المنار، فی ضلال القرآن و قرطبی از تفاسیر اهل سنت اشاره کرد. نویسندگان همچنین روایات مستند نقل‌شده از معصومین، شأن نزول آیات و تحلیل‌های لغوی مختلف را در نظر داشته و در عین حال به قرائن تاریخی در فهم آیات نیز توجه کرده‌اند.
همچنان که ساختاری منسجم مدنظر بوده است به لحاظ شکلی نیز مواردی در تفسیر تمام سوره‌ها رعایت‌شده تا مجموعه به‌صورت یک کل منسجم و یک شکل قابل ارائه باشد. در ابتدای هر سوره مکی یا مدنی بودن سوره و تعداد آیات آن قید شده است. سپس با بیان ویژگی‌های هر سوره شامل فضیلت قرائت و جایگاه آن سوره وارد بحث محتوایی شده و خطوط کلی و موضوعات اصلی سوره شرح و در برخی موارد وجه تسمیه سوره نیز بیان‌شده است. در این مرحله با گذر از مقدمه‌ای که موارد فوق را شامل می‌شد تفسیر آیات شروع می‌شود. این بخش شامل مواردی چون دسته‌بندی آیات مرتبط، ترجمه روان آیات، توجه به شان نزول و تفسیر و توضیح آیات است. بعد از این قسمت بخش نکته‌ها قرار دارد که شامل مباحث مستقیم و غیرمستقیم از آیات، نتیجه‌گیری‌های تربیتی، پاسخ به سوالات و شبهات روز، مباحث علمی مرتبط با آیات، فلسفه احکام، دفاع از احکام اسلامی و استفاده فقهی از آیات می‌شود.
ترجمه‌های مختلف این مجموعه کتاب
تفسیر نمونه مکارم شیرازی به چند زبان دیگر ترجمه‌شده است. ترجمه عربی آن با عنوان «الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل» در ۲۰ جلد منتشر و در اختیار مخاطب عرب‌زبان قرار گرفته است. ترجمه اردوی این تفسیر نیز برای مخاطبانی در کشورهای هند و پاکستان به خصوص در مراکز دینی شیعه آنها مورد استفاده است. برخی از مجلدات این تفسیر به زبان ترکی آذری برای مخاطب آذری‌زبان ترجمه و ترجمه انگلیسی این مجموعه نیز با هدف دسترسی جهانی به تفسیر قرآن با رویکردی معاصر و کاربردی در دست تهیه است.
دانلود کتاب‌های تفسیر نمونه رایگان از طاقچه
شما می‌توانید مجموعه کامل کتاب‌های تفسیر نمونه از آیت الله مکارم شیرازی را به صورت رایگان از طاقچه دانلود کنید. توضیحی روان و قابل‌فهم از آیات قرآن، برای همه علاقه‌مندان به فهم بهتر این کتاب آسمانی. نسخه‌های الکترونیکی و صوتی این مجموعه، هر زمان و هر کجا در دسترس شماست.
