کتاب خشونت الهی

کتاب «خشونت الهی» نوشتۀ جیمز آر. مارتل و ترجمۀ سیاوش طلایی زاده است و نشر شب‌خیز آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب خشونت الهی

کتاب خشونت الهی به موضوع حاکمیت می‌پردازد و در این مسیر از نظریات دانشمندانی مثل والتر بنیامین، کارل اشمیت، ژاک دریدا و هانا آرنت بهره گرفته است. هیچ جایی در جهان وجود ندارد که از قید حاکمیت آزاد باشد و عمدتاً بخشی از تاروپود زندگی سیاسی مردم را تشکیل می‌دهد. حاکمیت صرف‌نظر از شکل دولت، قوی، ضعیف یا حتی ناکام، کمونیستی یا لیبرال، فاشیستی یا اقتدارگرا، نوعی نمایندگی است. قدرتی است که از مکانی خاص و از میان گروه خاصی از مردم برآمده و بر آن‌ها حکم می‌راند. شاید گفته شود که حکومت از آنِ مردم است اما اقتدار حاکمیت همواره بر یک اجتماع سیاسی اعمال می‌شود

نویسندۀ کتاب خشونت الهی معتقد است آرنت و دریدا می‌کوشند در برابر حاکمیت مقاومت کنند اما سرانجام در این راه کاملاً کامیاب نخواهند شد. هر دوی آن‌ها به‌رغم نقدهای محکم و استوار بر عمارت قدرت حاکم، به طریقی در برابر این پندار که حاکمیت اجتناب‌ناپذیر است تسلیم می‌شوند. اما والتر بنیامین هم به آرنت و هم به دریدا راهبردی را عرضه می‌کند تا در دام‌های فرجام‌شناختی و تزلزل‌هایی که تا حدی سد راه نقدهای آن‌ها بر حاکمیت است و باعث مخدوش‌شدن این نقدها می‌شود نیفتند.

پروفسور جیمز مارتل در کتاب خشونت الهی معتقد است که حاکمیت نوعی نمایندگی است که به‌جای آنکه تسهیل‌گر و تجلّی قدرت مردم باشد در آن اخلال ایجاد می‌کند و با رویه‌های که پی می‌گیرد بت‌پرستانه است. مشکل نه خود نمایندگی بلکه شکل بت‌پرستانهٔ آن است. او برخلاف دانشمندانی همچون آرنت می‌گوید راه‌حل مشکل حاکمیت پرهیز از هرگونه نمایندگی و یافتن شیوه‌ای برای ابراز وجود «راستین» و «بی‌میانجی» مردم نیست.

او با استفاده از نظریات والتر بنیامین نشان می‌دهد که هیچ راهی جز مشارکت در نمایندگی وجود ندارد. از نظر بنیامین اگر به نحوی حاکمیت را نمایندگی نکنیم نه جامعه‌ای در کار خواهد بود نه سیاستی. جامعه باید به‌جای دست شستنِ کامل از سیاست به مشارکت در اشکال غیربت‌پرستانهٔ نمایندگی یا به عبارتی حاکمیت بپردازد. از نظر والتر بنیامین نمایندگی زمانی به بهترین نحو عمل می‌کند که آشکارا از دست‌یابی به هدف خود بازبماند. وقتی نمایندگی به ارائهٔ تصویری حقیقی از یک اجتماع خاص تظاهر می‌کند ذاتاً بت‌پرستانه می‌شود اما وقتی این‌طور نباشد، جامعه با تمام تنوع و با تمام کنش‌های سیاسی دائم‌التغییرش می‌تواند در آن حضور داشته باشد.

خواندن کتاب خشونت الهی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران فلسفۀ مدرن و علاقه‌مندان به موضوعات سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب خشونت الهی

«اندیشهٔ حاکمیت به منزلهٔ وقفه در رویه‌های پیشین (از جمله رویه‌های مسیحی) از جایگاه ویژه‌ای در پیشینهٔ خوانش‌های معاصر برخوردار است. نویسندگان از کانت تا هابرماس اندیشهٔ حاکمیت را منحصربه‌فرد تلقی کرده و آن را صرفاً تکرار رویه‌های الهیاتی پیشین ندانسته‌اند. با وجود این استثناهای بسیار و مهمی بر این ادبیات نیز وجود دارد. کارل اشمیت در عین توافق نسبی با گفتمانی که حاکمیت مدرن را به منزلهٔ گسستی آشکار با رویه‌های پیشین می‌داند، به دقت به بیان این موضوع می‌پردازد که خود این مفهوم گسست، پیوند حیاتی (و الهیاتی) با مفاهیم حاکمیت مسیحی قرون میانه را پنهان می‌سازد. اشمیت در الهیات سیاسی (و به ویژه در فصلی با همین نام) استدلال می‌کند که مدرنیته از نفی صوری مفهوم‌پردازی پیشین و الهیاتی (و مسیحی) معجزه سرچشمه می‌گیرد. این اندیشه که خدا در مقام حاکم از طریق «استثنای» معجزه در جهان مداخله می‌کند راه را به مفهوم تازه‌ای از نظم قانونی می‌گشاید که «استثناء را در هر شکلی نفی می‌کند»‌. بدین ترتیب مدرنیته «‌ الهیات سیاسی» جدیدی است که هم میراث سنتی‌تر و مسیحی دولت مدرن را پنهان می‌کند و هم این واقعیت را که حاکم مدرن هم‌چون خدای مسیحی در مورد استثناء تصمیم می‌گیرد. کشف اشمیت این است که تفاوت اصلی، «گسست» واقعی با رویه‌های گذشته، همین تغییر قیافهٔ سکولار است (و به زعم او اندیشمندان لیبرال این تغییر قیافه را با همهٔ وجود باور کرده‌اند).»