کتاب راهنمای جامع سنجش روانی

کتاب راهنمای جامع سنجش روانی نوشتهٔ گری گروت مارنات و آ. جوردن رایت و ترجمهٔ غلامرضا چلبیانلو، رضا عبدی، مریم صادقی و گلناز جباری است و  انتشارات ابن سینا آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب راهنمای جامع سنجش روانی

کتاب راهنمای جامع سنجش روانی با هدف ارتقای توانمندی‌های متخصصان به واسطهٔ ارائهٔ اطلاعات نظری، پژوهشیِ کاربردی، و مرتبط تدوین شده است. این کتاب، می‌تواند هم به‌عنوان کتاب مرجع و هم به‌عنوان راهنمای آموزشی مورد استفاده قرار گیرد. در نقش کتاب مرجع، می‌تواند در انتخاب نوع آزمون و تدوین فرضیه‌های متنوع و زیاد برای تفسیر نتایج به کار برده شود. همچنین این کتاب در نقش منبع آموزشی، دانشجویان را با ابزارهای اصلی برای اجرای سنجش روانیِ یکپارچه آشنا می‌سازد. تأکید مهم و اساسی کتاب حاضر بر روی سنجش حوزه‌هایی است که در ارزیابی افراد در موقعیت‌های بالینی، کاربرد بالینی دارند. در اغلب بخش‌های این کتاب، جهت‌گیری بیشتر به سمت موضوعات کاربردی بوده و مباحث نظری به حداقل کاهش پیدا کرده‌اند. بسیاری از کتاب‌هایی که در حوزهٔ آزمون‌های روانی تألیف شده‌اند و مباحث درسی که بر محور آزمون‌های روانی هستند، اساساً بر نظریهٔ آزمون‌ها تأکید نموده و حاوی مروری کلی بر تعداد زیادی از آزمون‌های روانی هستند. در نقطهٔ مقابل، هدف این کتاب تمرکز بر فرایندهایی است که متخصصان در حین سنجش روانی بررسی می‌کنند. برای این منظور در این کتاب مباحث با تصریح نقش و ارزیابی پرسش ارجاعی آغاز شده و با طراحی درمان و گزارش عملی پایان می‌یابد.

کتاب راهنمای جامع سنجش روانی نه‌تنها کتابی در باب تفسیر آزمون‌هاست (اگرچه این مؤلفه بسیار مهم است) بلکه می‌تواند گزارش‌هایی را ایجاد کند که برای دریافت‌کنندهٔ گزارش، صحیح، مؤثر، دقیق، و بسیار ارزشمند تلقی شود.

یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، مروری جامع و کافی بر اصول و مبانی آزمون‌های روانی- روان‌سنجی و آشناکردن خواننده، با مفاهیم ساختاری و پایه‌ای در حوزه روان‌سنجی است. سپس با نگاهی تخصصی و بسیار دقیق، ابزارهای مهم و پرکاربرد حوزه روان‌شناسی معرفی گشته و نحوه دستیابی به تفسیرهای کاربردی از نتایج حاصل از این آزمون‌ها ارائه می‌شود. این کتاب جزو معدود منابع علمی معتبر دنیا است که مجموعه‌ای از آزمون‌های شناختی و شخصیتی را در کنار همدیگر با تعمقی ستودنی در مفاهیم هر حوزه، مطرح ساخته است.

خواندن کتاب راهنمای جامع سنجش روانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

اثر حاضر که ترجمه مربوط به ویرایش ششم کتاب مذکور است، توانسته مهم‌ترین مجموعه آزمون‌های پر کاربرد و روزآمد روان‌شناختی را در چارچوبی روان‌سنجی - بالینی معرفی کند. کتاب حاضر، به‌خوبی می‌تواند پاسخگوی نیازهای اساسی متخصصان حوزه علوم رفتاری در زمینه ارزیابی، سنجش و درمان مشکلات روانی - رفتاری باشد. یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، معرفی برخی آزمون‌های رایج روان‌شناختی از جمله آزمون NEO-۳ برای اولین بار است. از مشخصات و ویژگی‌های بارز دیگر این کتاب، تاکید آن بر آموزش چگونگی ارائه تفسیرهای کاربردی از نتایج حاصل از آزمون‌های روانی است. با مطالعه هر فصل و هر یک از آزمون‌های معرفی شده در آن، تاریخ علمی شدن رشته روان‌شناسی را می‌توان از نظر گذراند.

بخشی از کتاب راهنمای جامع سنجش روانی

«سنجش رفتاری یکی از انواع سنجش‌های سنتی مانند آزمون فرافکنی، سنجش عصب‌روان‌شناختی و روش‌های عینی می‌باشد. وجه تمایز سنجش رفتاری نسبت به انواع دیگر سنجش آن است که از یک‌سو مجموعه‌ای از فنون خاص و از سویی دیگر روش‌اندیشیدن دربارهٔ اختلال‌های رفتاری و روش تغییر این اختلال‌ها را دربردارد. یکی از مفروضه‌های اصلی این روش سنجش آن است که رفتار را می‌توان با توجه به رویدادهای پیشین و پیامدهای آن به‌گونه مؤثری شناخت. از این مفروضه اصلی، تعداد بسیاری از روش‌های گوناگون سنجش پدید آمده‌اند که می‌توان به مصاحبهٔ رفتاری، راهبردهای مختلف مشاهدهٔ رفتار، اندازه‌گیری شناخت‌های مربوطه، سنجش روانی- فیزیولوژیکی و انواع گوناگون پرسشنامه‌های خودسنجی اشاره کرد.

سنجش رفتاری را می‌توان به‌وسیلهٔ مقایسه آن با سنجش سنتی، به روشنی تعریف کرد. یکی از مهم‌ترین تمایز سنجش رفتاری تأکید آن بر تعیین‌کننده‌های موقعیتی وبافت رفتار است. این تأکید از آن جهت دارای اهمیت است که سنجش رفتاری به فهم کامل پیشایندها و پیامدهای رفتار توجه دارد. برعکس، سنجش سنتی معمولاً رفتار را نتیجهٔ صفات پایا و زمینه‌ساز، تلقی می‌کند. اما تفاوت‌های بنیادی این دو سنت در تأکید بر مفاهیم علیّت است که بیشتر تفاوتها را تبیین می‌کند. بسط معنایی این تفاوت مفهومی آن است که سنجش رفتاری از کوشش برای فهم خصایص ضمنی یا موقعیتی رفتار فراتر می‌رود و مهم‌تر آن که توجه خود را به روش‌های تغییر این رفتارها معطوف می‌دارد. بین روش سنجش و کاربرد آن برای درمان، ارتباط نزدیک وجود دارد. بنابراین، سنجش رفتاری دارای روش مستقیم‌تر، اقصادی‌تر و کارکردی‌تر است.

سنجش سنتی محدودیت‌های آشکاری دارد که این محدودیت، باعث توسعه و تدوین سنجش‌های رفتاری گردیدند. به‌ویژه آنکه این عقیده وجود داشت که توجه سنجش سنتی به‌گونهٔ بسیار گسترده به پدیده‌های انتزاعی و غیرقابل مشاهده که با دنیای واقع درمانجو (مراجع) تفاوت دارد معطوف است. به‌علاوه رفتارگرایان احساس می‌کردند که روان‌شناسی بالینی سنتی، به رکود گراییده است، زیرا به درمان کلامی بیش ازاندازه تأکید دارد و این موضوع باعث می‌شود مداخله‌های آن به‌قدر کافی نیرومند نباشد. در واقع چنین به نظر می‌رسید که مفاهیم سنجش سنتی، فقط در جهان انتزاعی وجود دارند و از واقعیت‌های بی‌واسطه و شرایط لازم برای تغییر رفتار جدا شده‌اند. نتایج بسیاری از روش‌های سنتی نشان می‌داد اگرچه این روش در ظاهر اطلاعات زیادی را در برمی‌گیرد، اما ارتباط مستقیم آنها با مداخله‌های درمانی و بازده آن کم بود. اما این یک تصور کلیشه‌ای و تا اندازه‌ای دیدگاه قطبی شده در مورد سنجش سنتی (و رفتاری) است؛ زیرا تأکید زیاد و روزافزونی بر بافت موقعیتی و مفاهیم درمانی اطلاعات مشتق شده از روش‌های سنتی سنجش وجود دارند. این دیدگاه کلیشه‌ای، تفاوت‌های بین دو راهبرد را روشن می‌کند و بر پیچیدگی و شباهت بین آن دو توجه ندارد.»