کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان

کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان نوشتهٔ علی متولی زاده اردکانی و فاطمه شجاعی جشوقانی است و انتشارات ارجمند آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان

سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان در کشورهای صنعتی و پیشرفته و کشورهای در حال رشد است و سرطان تخمدان به عنوان خطرناک‌ترین سرطان سیستم تولید مثل در زنان شناخته شده است و بیشترین آمار مرگ و میر مربوط به این سیستم در زنان را تشکیل می‌دهد. چنانچه سرطان‌های پستان و تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده شوند، اکثراً قابل درمان هستند، اما معمولاً به دلیل تشخیص دیرهنگام به‌ویژه درکشورهای در حال رشد، درمان موثر سرطان‌های پستان و تخمدان امکان‌پذیر نیستند. در بیش از ۹۰درصد از افراد مبتلا به سرطان عوامل محیط زیستی شامل آلاینده‌های محیط زیستی، تغذیه، افسردگی، استرس و شیوه زندگی در ایجاد سرطان نقش دارند. خواندن کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان به افزایش آگاهی زنان جامعه ایران از دو سرطان مهم پستان و تخمدان کمک کرده و توانمندی آنان را در پیشگیری و تشخیص زودرس این دو سرطان شایع در زنان چند برابر خواهد کرد. افزایش آگاهی منتهی به اقدامات عملی در جهت پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان‌های پستان و تخمدان در بین زنان ایرانی خواهد شد.

دکتر علی متولی زاده اردکانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی و ژنتیک و زیست فناوری و فاطمه شجاعی جشوقانی، دانشجوی دکترای ژنتیک مولکولی از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری نویسندگان این کتاب هستند.

خواندن کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به همهٔ زنان پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب پیشگیری و تشخیص سرطان های پستان و تخمدان

«سلول واحد اساسی و ساختمانی حیات است که همانند کیسه‌ای حاوی پروتئین‌ها، اسیدهای چرب، کربوهیدرات‌ها و ماده حیات به نام دی ان ای (DNA) می‌باشد. قابلیت رشد، تکثیر و همانندسازی از ویژگی‌های سلول‌های زنده است. به‌صورت طبیعی، سلول‌ها رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند تا سلول‌هایی جدید را که مورد نیاز بدن است، تشکیل دهند. زمانی که سلول‌ها پیر می‌شوند، می‌میرند و سلول‌های جدید جای آن‌ها را می‌گیرند. ساختار ژنتیکی هر سلول سرعت رشد، تقسیم و زمان مرگ آن را تعیین می‌کند. در حالت طبیعی، جایگزینی سلول‌های فرسوده با سلول‌های جوان از یک برنامه منظم تبعیت می‌کنند و فرایند رشد و تجدید سلولی به‌طور ثابت در بدن اتفاق می‌افتد. گاهی، این روند طبیعی، به شکلی اشتباه پیش می‌رود. سلول‌های جدید زمانی که بدن به آن‌ها نیاز ندارد، ایجاد می‌شوند و سلول‌های قدیمی، زمانی که باید از بین بروند، نمی‌میرند. این سلول‌های اضافی می‌توانند یک توده بافتی به نام زائده یا تومور را تشکیل دهند. درواقع سرطان نوعی بیماری است که در آن سلول‌ها توانایی تقسیم و رشد عادی خود را از دست می‌دهند و این موضوع منجر به تسخیر، تخریب و فاسدشدن بافت‌های سالم می‌شود.

بیش از ۱۰۰ نوع سرطان شناسایی شده است و این سرطان‌ها در هر قسمتی از بدن می‌تواند تظاهر پیدا کنند. مرگ ناشی از سرطان در سال ۲۰۰۸، ۷/۶ میلیون نفر بوده است که ۱۳% از کل مرگ‌ومیر در آن سال در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است. قبل از سرطانی شدن سلول‌ها تعدادی اشتباه در کدهای ژنتیکی رخ می‌دهد که این اشتباهات را نقص یا جهش ژنتیکی می‌نامند. بیشتر این جهش‌های ژنی به دلیل مواجه با مواد سرطان‌زا یا اشتباهات سلول‌ها در زمان کپی کردن اطلاعات ژنتیکی، قبل از تقسیم سلولی، در طول زندگی رخ می‌دهند. بسیاری از این سلول‌ها توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌روند، بنابراین معمولاً سالیان زیادی طول می‌کشد تا تعداد جهش‌ها و اشتباهات ژنتیکی آن‌قدر زیاد شود تا منجر به وقوع سرطان گردد. از این‌رو سرطان‌ها اکثراً در سنین بالا پدید می‌آیند و عموماً خطر ابتلا در سنین جوانی بسیار کمتر از سنین میانسالی و پیری است.

سلول باید خصوصیات یا توانایی‌هایی پیدا کند تا به سلول سرطانی تبدیل شود که شامل موارد ذیل است:

۱. عدم وابستگی به فاکتورهای رشد که سلول به‌طور طبیعی به آن‌ها نیاز دارد

۲. عدم وابستگی به سیگنال‌های ضد رشد

۳. نسبت به آپوپتوز غیر حساس باشد

۴. همانندسازی نامحدود داشته باشد

۵. توانایی رگ‌زایی و توسعه عروق خونی

۶. توانایی انتشار و حمله به نقاط دیگر بدن و متاستازدهی

تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. تومورهای خوش‌خیم، سرطان نیستند و به‌ندرت تهدیدکننده زندگی هستند. به‌طورکلی، تومورهای خوش‌خیم می‌توانند با عمل جراحی برداشته شوند و معمولاً دوباره رشد نمی‌کنند. سلول‌های تومورهای خوش‌خیم، به بافت‌های اطرافشان حمله نمی‌کنند و به قسمت‌های دیگر بدن گسترش نمی‌یابند. تومورهای بدخیم سرطان هستند و معمولاً خطرناک‌تر از تومورهای خوش‌خیم هستند. تومورهای بدخیم اغلب با عمل جراحی برداشته می‌شوند اما گاهی دوباره رشد می‌کنند. سلول‌های تومورهای بدخیم می‌توانند به بافت‌ها و اندام‌های اطراف حمله کنند و به آن‌ها آسیب برسانند.

سه راه وجود دارد که سرطان از آن راه‌ها در بدن گسترش می‌یابد:

- از طریق بافت. سرطان به بافت‌های طبیعی اطراف حمله می‌کند.

- از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله می‌کند و از طریق عروق لنفاوی به دیگر نقاط بدن منتقل می‌شود.

- از طریق خون. سرطان به سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها حمله می‌کند و از طریق خون به دیگر نقاط بدن می‌رسد. وقتی سلول‌های سرطانی از غده اولیه (اصلی) جدا می‌شود و از طریق لنف یا خون به دیگر مناطق بدن می‌رسند، احتمال دارد غده دیگری (ثانویه) تشکیل شود. این مرحله متاستاز نام دارد. غده ثانویه (منتشر) از همان نوع سرطان غده اولیه است.»