کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن

کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن نوشتهٔ فرانسیس فورد کاپولا و ترجمهٔ احسان چادگانی است و نشر چشمه آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن

فرانسیس فورد کاپولا را به‌جرئت می‌توان یکی از مهم‌ترین کارگردان‌های تاریخ سینما، به‌خصوص در دوران طلایی هالیوود، دانست. کارگردانی که سه‌گانهٔ پدرخوانده و اینک آخرالزمان برای پی‌بردن به نبوغ و اهمیتش کافی است. او پس از حدود پنجاه سال فیلم‌سازی خود را در نقطه‌ای می‌بیند که لازم می‌داند، با توجه به وضع حال حاضر دنیا، فرمی سینمایی را پیشنهاد کند که به گفتهٔ خودش فرزند تئاتر، تلویزیون و سینمای سنتی است.

کاپولا این فرم بدیع را «سینمای زنده» می‌نامد؛ فرمی که مهم‌ترین ویژگی‌اش زنده (لایو) بودن آن است. ایدهٔ کاپولا شکلی از سینماست که عده‌ای بازیگر و عوامل فیلم‌برداری و پشت صحنه فیلمی را تمام‌وکمال اجرا و فیلم‌برداری می‌کنند و آن را به صورت زنده برای تماشاچی‌هایی که در سرتاسر دنیا بلیت خریده‌اند و به سالن سینما رفته‌اند پخش می‌کنند. تفاوت اینجاست که این‌بار فیلم هم‌زمان و زنده در همهٔ سالن‌های اکران پخش می‌شود.

کسی که نخستین‌بار به خلق چنین شکلی از سینما دست زد وودی هَرِلسِن، بازیگر امریکایی، بود که با ساختن فیلم گمشده در لندن این شکل تازه را به بینندگان عرضه کرد.

اما فورد کاپولا با برگزاری دو کارگاه در کالج اوکلاهاما سیتی و دانشگاه یوسی‌اِل‌اِی تصمیم گرفت جوانب چالش‌برانگیز سینمای زنده را بیازماید؛ جوانبی از جمله اضافه کردن جلوه‌های ویژه، استفاده از تصاویر ازپیش‌ضبط‌شده، استفاده از حیوانات و کودکان خردسال در میان بازیگران و…

تلاش کاپولا این بوده که به کنه سینمای زنده پی ببرد و آن را از شکل یک ایدهٔ صرف به منصهٔ ظهور برساند. شرح تجارب او از این دو کارگاه مفصل در کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن آورده شده است.

خواندن کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران و دوستداران سینما پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب سینمای زنده (لایو) و تکنیک های آن

«در کارگاه‌های تجربی‌ام مدام به خودم یادآور می‌شدم که «بازیگران کم‌زحمت‌ترین بخش کارند» درحالی‌که در صنعت سینما، معمولاً بازیگران، به‌خصوص ستاره‌های معروف، مشکلات اصلی تولید را رقم می‌زنند. لابد شنیده‌اید که می‌گویند فلان بازیگر دیالوگ‌هایش را حفظ نمی‌کرد یا دیر می‌آمد سر کار یا وقتی هم می‌آمد مدام به همه‌چیز ایراد می‌گرفت. بخش زیادی از این موضوع به این برمی‌گردد که بازیگران عاشق بازیگری و سینما هستند و شانس این‌که در آینده کارگردان شوند بسیار زیاد است. بازیگران زیادی هم این‌گونه بوده‌اند، مثل چارلی چاپلین، باستر کیتون، چارلز لاتون، لارنس الیویر، ایدا لوپینو و خیلی‌های دیگر. برای همین ایراداتی که در طول فرایند تولید می‌گیرند، معمولاً وارد است. وقتی همان اول بنا را بر این می‌گذاری که بازیگران باید تمام متن فیلم‌نامه را حفظ کنند، آدم‌ها تعجب می‌کنند که مگر چنین چیزی ممکن است. همه می‌دانند که بازیگران تئاتر دقیقاً همین کار را می‌کنند و همین هم ازشان انتظار می‌رود. تمرین همه‌چیز را ممکن می‌سازد و متأسفانه در سینمای امروز جایگاهش را از دست داده است.

بگذارید از روند کارگاه برای‌تان بگویم. برای هر دو کارگاه حدود یک

هفته تمرین کردیم. تمرین‌های‌مان هم شبیه تمرین‌های تئاتر بود و همان ویژگی‌ها را داشت. وقتی وارد تمرین یا به قول من «اتاق بازیگران» می‌شوی، یک چیز بسیار مهم است: بازیگران همیشهٔ خدا باید در نقش‌شان باشند. آن‌ها باید با اسم شخصیت‌های‌شان یکدیگر را صدا کنند و خودم هم همین کار را می‌کنم. مثلاً نمی‌توانند بگویند: «شخصیتی که من جایش بازی می‌کنم عاشق بستنی است.» بلکه باید بگویند: «من عاشق بستنی‌ام.» شاید باورتان نشود، ولی وقتی هشت ساعت در طول روز به جای یک نفر دیگر هستید دمار از روزگارتان درمی‌آید و بعضی‌ها طاقت نمی‌آورند و بعد از چند ساعت باز با ضمیر سوم‌شخص دربارهٔ شخصیت‌شان حرف می‌زنند. دوران تمرین مثل گرم کردنِ قبل از ورزش است، و مثل هر ورزش دیگری، در نهایت حس تکامل و موفقیت را به شخص منتقل می‌کند.

برای من، تمرین یعنی مجموعه‌ای از ورزش‌ها، بداهه‌ها، بازی‌ها و تلاش روی صحنه، و همیشه سعی کرده‌ام تا از مبانیِ تمرین در حرفهٔ فیلم‌سازی‌ام به نحو احسن استفاده کنم. به نظرم خیلی مهم است که وقتی شب شد از کار آن روزتان راضی باشید. من همیشه سعی می‌کنم کارهای متفاوتی انجام بدهم تا کسل نشوم و درعین‌حال یک تمرین اساسی هم در راستای

پخته شدن یک شخصیت انجام داده باشم. اتاق تمرین شامل یک سری وسایل تمرین است: صندلی‌های سبک ــ همه‌شان از یک مدل ــ و چند میز. راحت می‌شود جابه‌جای‌شان کرد و به شکل دلخواه چیدشان. دو سه‌تا از صندلی‌ها را می‌شود به هم چسباند و یک کاناپه ساخت، با چهارتا می‌شود یک ماشین ساخت، با دوتا میز می‌شود میز ناهارخوری درست کرد، و از ترکیب این‌ها با هم می‌شود هر چیزی را که فکرش را بکنید، ساخت. همیشه کنار یکی از دیوارها، یک یا دو میز هم قرار می‌دهم و یک سری وسایل را مثل تلفن و ظرف‌وظروف پلاستیکی و دوربین و عصا و این‌جور چیزها را آن‌جا می‌گذارم. نزدیک آن میز هم یک جالباسی هست که انواع‌واقسام کلاه و یکی دوتا شال و چند ژاکت و کاپشن به آن آویزان است. به‌جز صندلی‌ها و میزها و وسایل روی‌شان و آن جالباسی و بازیگران، هیچ‌چیز دیگری در اتاق تمرین وجود ندارد.»