کتاب مشاوره شناختی وسواس

کتاب مشاوره شناختی وسواس نوشتهٔ محمدرضا عابدی است. انتشارات ارجمند این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم روان‌شناسی و پزشکی مبتنی بر شواهد قرار گرفته، در باب وسواس و درمان آن است. این کتاب با ارائهٔ یک نمونهٔ واقعی از فرد مبتلا به وسواس، به‌صورت عملی و مرحله‌به‌مرحله نحوهٔ اجرای مشاورهٔ شناختی برای بیماران وسواسی را آموزش داده است. این کتاب ۱۷ جلسهٔ درمانی را به‌شکل گفت‌وگو ارائه کرده است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مشاوره شناختی وسواس اثر محمدرضا عابدی

کتاب «مشاورهٔ شناختی وسواس» که نخستین‌بار در سال ۱۳۹۵ و سپس در سال ۱۴۰۰ (چاپ دوم) منتشر شده، ۱۷ بخش را تحت‌عنوان جلسه در بر گرفته است. پژوهش‌ها نشان داده است بسیاری از افرادی که به مراکز مشاوره و کلینیک‌های روان‌شناسی و روان‌پزشکی مراجعه می‌کنند، به‌نوعی علائم وسواس فکری - عملی را تجربه می‌کنند. رفتاردرمانی در درمان این اختلال اثربخش بوده، اما بازگشت علائم پس از درمان یکی از چالش‌های اصلی این روش است. در این میان، درمان شناختی توانسته نه‌تنها در بهبود علائم مؤثر باشد، بلکه در پیشگیری از عود بیماری نقش مهمی ایفا کند. مشاورهٔ شناختی در این زمینه چگونه انجام می‌شود؟ این کتاب با ارائهٔ یک نمونهٔ واقعی از فرد مبتلا به وسواس، به‌صورت عملی و مرحله‌به‌مرحله نحوهٔ اجرای مشاورهٔ شناختی برای بیماران وسواسی را آموزش می‌دهد.

خلاصه کتاب مشاوره شناختی وسواس

نویسندهٔ این کتاب در مقدمه توضیح داده است که اختلال وسواس - جبری که بیشتر با عنوان بیماری وسواس شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی پس از فوبیا، سوءمصرف مواد و افسردگی است. شیوع این بیماری در جامعه مشابه بیماری‌هایی مانند آسم و دیابت است. این اختلال اغلب با دیگر مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی همراه می‌شود که می‌تواند روند درمان را دشوارتر کند. تحقیقات گسترده‌ای دربارهٔ این اختلال انجام شده که مسیرهای درمانی تازه‌ای را پیش روی درمانگران قرار داده است. تا حدود ۳۰ سال پیش، وسواس یک بیماری غیرقابل درمان تلقی می‌شد، اما اکنون با پیشرفت‌هایی که در زمینهٔ درمان شناختی - رفتاری حاصل شده، امیدهای تازه‌ای برای درمان مؤثر این اختلال پدید آمده است. در کتاب‌های مختلفی به این روش‌ها پرداخته شده است؛ برخی بیشتر به فنون رفتاری تأکید دارند و برخی دیگر به جنبه‌های شناختی توجه نشان داده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ترکیب فنون شناختی و رفتاری می‌تواند هم در بهبود علائم وسواس و هم در کاهش احتمال بازگشت آن مؤثر باشد.

با وجود این پیشرفت‌ها همچنان چالش‌هایی در مسیر درمان این اختلال در ایران وجود دارد. یکی از مشکلاتْ نبود دسترسی افراد در شهرهای کوچک به درمان‌های استاندارد است؛ زیرا این خدمات معمولاً در شهرهای بزرگ ارائه می‌شود؛ همچنین برخی مشاوران و روان‌شناسان از روش‌هایی غیر از شناختی - رفتاری استفاده می‌کنند که معمولاً تأثیر چندانی بر بهبود بیماری ندارد و باعث می‌شود بیماران بدون پیشرفت واقعی با علائم خود زندگی کنند. از سوی دیگر بسیاری از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره از نبود تجربهٔ کافی در درمان‌های شناختی - رفتاری گلایه دارند. آن‌ها با وجود آگاهی از مؤثربودن این روش‌ها، احساس می‌کنند در به‌کارگیری آن‌ها مهارت لازم را ندارند. بخشی از این مشکل به کمبود منابع آموزشی کاربردی بازمی‌گردد؛ منابعی که بتواند جلسات واقعی درمان را به‌صورت موردی (کیس بوک) نشان دهد.

چرا باید کتاب مشاوره شناختی وسواس را بخوانیم؟

این اثر با رویکرد کاربردی و عملی، بر درمان شناختیِ وسواس تمرکز کرده است. ازآنجاکه اختلال وسواس - جبری (وسواس) یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی پس از فوبیا، سوءمصرف مواد و افسردگی است، درمانگران باید درمورد درمان آن بدانند. این کتاب ۱۷ جلسهٔ درمانی را به‌شکل گفت‌وگو ارائه کرده است.

کتاب مشاوره شناختی وسواس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دانشجویان و درمانگران علاقه‌مند به درمان وسواس پیشنهاد می‌کنیم.

درباره محمدرضا عابدی

«محمدرضا عابدی» زادهٔ سال ۱۳۵۳ و استاد دانشکدهٔ علوم‌تربیتی و روان‌شناسی در دانشگاه اصفهان بوده است. او وقتی برای فرصت مطالعاتی به انگلستان سفر کرد و در کلاس‌های اساتید برجسته‌ای مانند «سالکوسیکس» شرکت داشت، ایدهٔ نگارش کتابی با تمرکز بر فنون شناختی برای درمان وسواس به ذهنش رسید. ابتدا قصد داشت صرفاً به جنبه‌های نظری بپردازد، اما بعد متوجه شد کتابی که صرفاً تئوریک باشد نمی‌تواند نیاز دانشجویان و علاقه‌مندان را برآورده کند؛ در نتیجه تصمیم گرفت کتاب را به‌صورت یک کیس بوک (مطالعهٔ موردی) بنویسد. در مدت شش ماهی که در انگلستان بود، هر شب پس از بازگشت از دانشگاه یا کلینیک به نگارش این اثر مشغول بود. محتوای کتاب بر پایهٔ تجربیات بالینی خود او با بهره‌گیری از یافته‌هایی نوشته شده است که در طول آن دوره به دست آورد. این کتاب «مشاورهٔ شناختیِ وسواس» نام دارد. «محمدرضا عابدی» مترجم کتاب «راهنمای گام‌به‌گام درمان افسردگی» نیز بوده است.

بخشی از کتاب مشاوره شناختی وسواس

«بیماری وسواس نامی است که برای بسیاری از افراد آشناست همه افراد شستشوی زیاد برخی از اطرافیان و یا چندین بار چک کردن در اتومبیل را در خیابان و جاهای مختلف مشاهده کرده‌اند. اگر چه شستشوی افراطی و چک کردن درها و کلید برق از جمله شایع‌ترین نوع وسواس‌ها به شمار می‌روند ولی می‌توان به‌طور کلی وسواس را در دو طبقه قرار داد، وسواس فکری و وسواس عملی.

وسواس‌های فکری به صورت فکرها، تصویرها و تکانه‌های مزاحم خود را نشان می‌دهند. از جمله فکرهای مزاحم می‌توان این افکار را نام برد: «نکنه پدرم بمیره» «نکنه بیمار شوم» «نکنه کار خلافی کنم» و ... از جمله تصویرهای مزاحم می‌توان به مشاهده تصویرهای ناخوشایند ذهنی مثل خبازه یکی از وابستگان، یا صحنه‌های زشت اخلاقی اشاره کرد. و از جمله تکانه‌ها می‌توان به این حس خیلی قوی که نکنه حرف ناخوشایندی در جمع بزنم، نکنه با چاقو به کسی حمله کنم نام برد.

وسواس‌های عملی رفتارهای اجباری است که فرد مجبور است انجام دهد و به صورت‌های زیر خود را نشان می‌دهد:

الف) رفتارهای تکراری مثل چندین بار شستن، شمردن، چک کردن، خواندن و یا نوشتن

ب) اجتناب، دوری کردن از رفتن به برخی جاها مثلاً توالت‌های عمومی یا دست زدن به پول و ...

ج) اطمینان طلبی یعنی تمایل شدید برای اطمینان از اینکه کاری درست انجام شده.

د) تشریفات یعنی انجام امور طبق یک شیوه خاص که می‌تواند به شیوه دیگری هم انجام شود مثلاً وقتی فردی می‌خواهد به حمام برود ملزم است که اول لباس‌ها را آماده کند بعد حوله، بعد حمام را بشوید و ... و اگر این ترتیب به هم بخورد خیلی ناراحت می‌شود.

معمولاً افکار وسواسی تولید اضطراب می‌کنند و اعمال وسواسی به‌طور موقت ایجاد آرامش می‌کنند. افکار وسواسی تحت شرایطی بیشتر می‌شوند از جمله این شرایط می‌توان وجود برخی محرکات را نام برد و یا وقتی خلق فرد می‌گیرد و یا به اصطلاح غمگین و ناراحت و افسرده می‌شود افکار مزاحم افزایش می‌یابد و امکان دارد اعمال وسواسی هم شدیدتر شود.»