کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها

کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها نوشتهٔ بهزاد شیری است و انتشارات چاپ و نشر بازرگانی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها

شاید برنامهٔ ارزیابی طرح‌های توسعه‌ای یا ارزیابی اقتصادی طرح‌ها را یکی از دروس بین رشته‌ای اقتصاد، حسابداری، مدیریت، مهندسی صنایع و سایر رشته‌های مرتبط دانست که مطالب مؤثر این مبحث ابزار تصمیم‌گیری در بررسی و انتخاب طرح‌های مختلف اقتصادی را فراهم می‌سازد و امروزه به‌عنوان یکی از کاربردی‌ترین دروس در رشته‌های عنوان‌شده قلمداد می‌شود. به عبارت دیگر، همهٔ اشخاص در همه تصمیم‌گیری‌های مالی و اقتصادی به یک یا چند شاخص مطرح‌شده در این درس نیاز داشته و براساس آن تصمیم‌گیری می‌کنند و گاهی برخی از این اشخاص شاید به لحاظ سواد دانشگاهی تمام یا قسمتی از مباحث این درس نیز آشنایی لازم هم نداشته باشند.

برای این منظور و فراهم‌آوردن ابزارهای مفید در این درس، در کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها سعی شده است در فصل اول کتاب به کلیات و مفاهیم مرتبط با بخش‌ها در فصول آتی و کاربردی کتاب توضیح داده شود و در فصل دوم به مهم‌ترین شاخص‌ها و ارزیابی‌های مالی طرح اشاره شده است و در ادامه مفاهیم بررسی بازار یا بررسی اقتصادی طرح مورد بحث و تحلیل واقع شده و در فصل آخر ابعاد فنی طرح مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است.

این مجموعه بر اساس چندین دوره تدریس نگارنده در دانشگاه‌های مختلف کشور و کارهای تجربی انجام شده در دستگاه‌های مختلف گردآوری شده است و انتظار می‌رود خوانندگان این کتاب با بهره‌گیری از مطالب آن بتوانند در دنیای واقعی از عهدهٔ بررسی و ارزیابی طرح‌های مختلف اقتصادی برآیند. 

خواندن کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

با توجه به اهمیت موضوع بررسی طرح‌های اعتباری و سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و موسسات اعتباری مطالعهٔ این کتاب به کارشناسان این حیطه توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب مقدمه ای بر بررسی طرح ها

«طرح توجیهی متشکل از سه بخش عمده ابعاد فنی، اقتصادی و مالی است که در زیر به هر یک از آن‌ها پرداخته می‌شود:

۱. هدف از بررسی‌های مالی عبارت است از:

تجزیه‌وتحلیل مالی به بررسی وضعیت مالی و یا نشان دادن چگونگی فعالیت‌های متقاضی (شخص حقیقی یا حقوقی) درگذشته و پیش‌بینی وضعیت مالی وی در آینده پس از اجرای طرح ازنظر تولید و سودآوری، فعالیت اقتصادی، وضعیت دارایی‌ها و نحوه استفاده از منابع مالی و سایر شاخصه‌ها و نسبت‌های مالی است.

۲. هدف از بررسی اقتصادی (بازار) طرح عبارت است از:

بررسی اقتصادی را مطالعه بازار نیز می‌نامند و هدف از این بررسی تجزیه‌وتحلیل شناخت مشکلات و محدودیت‌های اجرایی طرح و تحلیل آثار ناشی از اجرای طرح بر روی میزان اشتغال، سطح قیمت‌ها، بودجه عمومی، تراز پرداخت‌ها و جریان توزیع درآمد و نهایتاً بررسی بازار ازنظر عرضه، تقاضا، پیش‌بینی عرضه، تقاضا و فروش محصول یا محصولات طرح. در این قسمت بیشتر به تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های اقتصادی پرداخته می‌شود.

۳. هدف از ارزیابی و بررسی طرح از نقطه‌نظر فنی عبارت است از:

توجیه‌پذیری فنی اطمینان از صحت مبانی محاسباتی تولید، تعیین حدود و مشخصات طرح ازلحاظ صحیح در نظر گرفتن حدود و اندازه زمین، ساختمان، تأسیسات و ماشین‌آلات، برآورد صحیح هزینه‌های سرمایه‌ای و تولیدی (هزینه‌های ثابت و هزینه‌های سرمایه در گردش)، تعیین برنامه‌های اجرایی (برنامه زمان‌بندی)، مطالعه توانایی مدیریت و عوامل اجرایی آن.

شکست پروژه‌های از موضوعاتی است که در خیلی از گزارش‌های علمی منتشرشده جهان بدان پرداخته می‌شود و این موضوع مختص جهان اول یا سوم نیست. این عامل منجر به از دست دادن منابع و خسارت‌های مالی و غیرمالی ذی‌نفعان می‌شود. در ایران نیز باوجود عدم شفافیت برخی گزارش‌های عملکردی، پروژه‌های زیادی را می‌توان در گروه پروژه‌های شکست‌خورده قرار دارد.

مهم‌ترین سؤالی که می‌توان در اینجا بدان اشاره کرد این است که "آیا شاخصی برای نشان دادن نسبت پروژه‌های شکست‌خورده و ناموفق نسبت به پروژه‌های موفق وجود دارد؟"

ازآنجایی‌که بررسی علل شکست و موفقیت پروژه‌های مختلف، بحث اصلی این کتاب نیست، بنابراین برای راحتی کار شاخصی را برای معرفی میزان پروژه‌های ناموفق به پروژه‌های موفق معرفی می‌شود.

از طرف دیگر به اعتقاد اغلب تحلیل گران اقتصادی کشور، اقتصاد ایران یک اقتصاد بانک محور است، بدین معنی که عمده طرح‌ها و پروژه‌های کشور از طریق سیستم بانکی تأمین مالی می‌شود و افزایش و یا کاهش نسبت مطالبات بانکی بیانگر وضعیت موفقیت و یا عدم موفقیت طرح‌ها و پروژه‌های مختلف کشور هست.

گزارش‌های مالی بین‌المللی نشان می‌دهند که میزان مطالبات بانک‌ها در کشورهای توسعه‌یافته کمتر از ۳درصد تسهیلات اعطایی است، این در حالی است که این نسبت در ایران حدود ۱۴درصد برای سال ۱۳۹۶ گزارش‌شده است.

در برخی از کشورهای منتخب نسبت مطالبات معوق برخی بانک‌ها در جدول برای مقایسه با این شاخص در صنعت بانکداری کشور آمده است.»