کتاب تحلیل کاربردی موافقت نامه‌های عملیات مشترک نفتی

کتاب تحلیل کاربردی موافقت نامه‌های عملیات مشترک نفتی نوشتهٔ جابر هوشمند کوچی است. این کتاب را انتشارات چاپ و نشر بازرگانی منتشر کرده است.

درباره کتاب تحلیل کاربردی موافقت نامه های عملیات مشترک نفتی

موافقت‌نامه عملیات مشترک (م.ع.م) نفتی که به‌منظور اجرای مشترک پروژه‌ای نفتی بین پیمانکاران/صاحبان امتیاز منعقد می‌شود. از سال ۱۹۵۶ میلادی در صنعت نفت و گاز جهان ابداع شده و بکار گرفته می‌شود و تعداد زیادی از پروژه‌های نفتی در دنیا، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته، به طور مشترک و از طریق انعقاد م.ع.م بین اشخاص تشکیل‌دهندهٔ صاحب‌امتیاز (به معنای عام) اجرا می‌شوند چراکه اجرای پروژه به‌صورت مشترک، اصولاً موجب فراهم‌شدن امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بیش‌تر، تقلیل ریسک و تسهیم مهارت می‌شود؛ اما در ایران، به‌خصوص در چند دههٔ اخیر قراردادهای بالادستی با بیش از یک شخص منعقد نشده‌اند تا امکان اجرای مشترک پروژه‌ها فراهم شود.

عدم انعقاد قرارداد با بیش از یک شخص برای اجرای قراردادهای نفتی در ایران دلایل متعددی دارد که باید آن‌ها را در میان عوامل فنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نهایتاً حقوقی - قراردادی جستجو کرد که تنها بررسی دلایل ناشی از عامل حقوقی - قراردادی در قلمرو این کتاب جای دارد. در میان دلایل ناشی از عامل حقوقی - قراردادی، عدم کفایت دانش حقوقی - قراردادی مشارکت در اجرای پروژه‌های بالادستی یا میان دستی نفتی یکی از دلایل عدمِ امکانِ اجرایِ پروژه‌ها به‌صورت مشترک است؛ لذا هدف اصلی این کتاب افزایش دانش از طریق تحلیل و بررسی مفاد م.ع.م در دنیا با نظر به قوانین و مقررات داخلی و مقایسه مفاد یادشده با قراردادهای بالادستی در ایران و تعداد انتخاب شده‌ای از مدل‌های قراردادی سایر کشورهاست تا زمینه حقوقی - قراردادی جهت بومی‌سازی م.ع.م به وجود آید. در همین راستا، مطالعهٔ این کتاب به کلیهٔ متخصصین و کارشناسان دخیل در انعقاد و اجرای قراردادهای بالادستی نفتی (حتی کلیه قراردادهای میان دستی یا پایین‌دستی که به بیش از یک شخص برای اجرا واگذار می‌شود) توصیه می‌شود. 

خواندن کتاب تحلیل کاربردی موافقت نامه های عملیات مشترک نفتی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام فعالان حوزه نفت پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب تحلیل کاربردی موافقت نامه های عملیات مشترک نفتی

«امتیازاتی که می‌توان برای مشارکت در اجرای پروژه‌های نفتی برشمرد عبارتند از:

فراهم شدن امکان شرکت در پروژه‌های متعدد: با پذیرش تنها بخشی از تعهدات و ریسک‌های یک پروژه، شرکت‌های نفتی می‌توانند در پروژه‌های دیگری نیز سرمایه‌گذاری کنند و در صورت موفقیت‌آمیز نبودن پروژه، احتمال جبران زیان از طریق موفقیت در پروژه‌های دیگر وجود خواهد داشت، مشارکت به شرکت‌های تشکیل‌دهنده طرف دوم قرارداد اجازه می‌دهد که ریسک‌های زمین‌شناسی، مالی و بازرگانی پروژه را با هم تسهیم نمایند، ریسک‌هایی که در غیر اینصورت، قابل تقبل به‌وسیلهٔ یک شرکت واحد نبود، تسهیم مهارت، انتقال فناوری و دانش مدیریتی به نحو موثرتر به کشورهای میزبان، و تقلیل ریسک‌های سیاسی از طریق فراهم کردن مشارکت شرکتی دولتی در اجرای پروژه و تأمین پیش‌شرط‌های مربوطه در این خصوص.

با توجه به توضیحات فوق، اگر طرفین علاقمند به مشارکت در اجرای پروژه به صورت غیرشرکتی باشند، تدوین ساختاری که حقوق و تعهدات افقی بین آن‌ها را، در رابطه با قرارداد اصلی، تعیین نماید، اجتناب‌ناپذیر است و عدم شناخت کافی در کشور ما نسبت به روش‌ها و اصول مشارکت برای اجرای پروژه‌های نفتی، انجام تحقیقی جامع در این خصوص را الزامی می‌کند.

نگارنده این سطور در مدت ۱۰ سال تجربه کاری در صنعت نفت ایران به مشکل عدم وجود فرهنگ مشارکت و فقدان دانش قابل استفاده برای پیمانکاران داخلی به‌منظور اجرای پروژه‌های نفتی به‌طور مشترک برخورد کرده است. مشکلی که در جهان راهکارهای مناسبی برای آن ابداع شده است؛ اما در کشور ما، به‌طور درخور مورد استفاده قرار نگرفته‌اند؛ البته اسناد نمونه‌ای مانند قراردادهای مشارکت مدنی برای مشارکت وجود دارند؛ اما این ساختارها به شکل سنتی یا مرسوم خود پاسخگوی نیازهای پیمانکاران در اجرای مشترک یک پروژه بالادستی و عمده نفتی نمی‌باشند؛ بنابراین بررسی و تحقیق پیرامون چگونگی تعیین حقوق و تعهدات پیمانکاران متعدد طرف قرارداد واحد نفتی برای متخصصین حقوق نفت‌وگاز در کشور ضرورت محسوب می‌شود و مسلماً موافقت‌نامه‌های عملیات مشترک که در دنیا برای پاسخ به این نیاز ابداع شده‌اند و براساس قرارداد انعقادی، بین شرکت‌های تشکیل‌دهنده پیمانکار و کارفرمای آن‌ها تدوین و منعقد می‌شوند، نیازمند شناخت بیش‌تر، بررسی و بومی‌سازی هستند.»