کتاب یک فیلم، یک جهان؛ سانشوی مباشر

 یک فیلم، یک جهان؛ سانشوی مباشر، اثر دادلی اندرو و کارول کاوانو است که با ترجمه بصیر علاقه‌بند منتشر شده است. این اثر یکی از کتاب‌های مجموعه یک فیلم، یک جهان انتشارات خوب است. دادلی اندرو و کارول کاوانو در این کتاب فیلم سانشوی مباشر را بررسی می‌‌کنند و آن را به وسعت یک جهان می‌بینند.

درباره مجموعه یک فیلم یک جهان

مجموعه «یک فیلم، یک جهان» مشتمل بر تک‌نگاری‌هایی است دربارهٔ فیلم‌های نامی و اثرگذار تاریخ سینما. در انتخاب این کتاب‌ها، نه فیلم‌هایی خاص و سلیقه‌ای مشخص بلکه اهمیت فیلم و کتاب مد نظر در اولویت است و از میان چندین‌وچند مجموعهٔ کتاب انگلیسی و فرانسوی، آثاری برگزیده می‌شوند که تا حد ممکن با تاریخ کتاب‌های سینمایی ایران نسبتی داشته باشند و جای خالی آن‌ها حس شود؛ البته در مواردی نیز که کتاب دلخواه موجود نیست، کتابی مختص این مجموعه تدوین می‌شود.

هر کتابی از مجموعهٔ «یک فیلم، یک جهان» درصدد است «فیلم» مورد مطالعه‌اش را به وسعت یک «جهان» ببیند.

درباره فیلم سانشوی مباشر

خانواده‌ای اشرافی در ژاپن قرن یازدهم از میان جنگل راه می‌پیمایند. مادر تاماکی، دخترش آنجیو و پسرش زوشیو واقعهٔ ناگواری را به یاد می‌آورند که آن‌ها را از املاک خود در شمال شرق هُنشو۱ آواره کرده. هفت سال پیش، پدر خانواده، تایرا نو ماسائوجی، فرماندار منطقه، به خاطر حمایت از حقوق رعایا از مقامش خلع و تبعید شد. هنگامی که او را می‌بردند، ارثیهٔ آباواجدادی خانواده‌اش، مجسمهٔ کوچکی از بودیسَتوای کاننُن، را همراه با نصیحتی به پسرش تحویل داد: «انسان بدون شفقت دیگر انسان نیست.» زوشیو حالا این نقل‌قول را برای مادرش تاماکی تکرار می‌کند تا شهامتش را برای ادامهٔ سفر برانگیزد. وقتی بالاجبار در بیشه‌ای متروک نزدیک دریای ژاپن اتراق می‌کنند، زنی در شمایل کاهنه‌های شینتو آن‌ها را به خانه می‌برد، اما با این نیت سوء که صبح روز بعد به راهزنان بفروشدشان. دایهٔ بچه‌ها غرق می‌شود؛ مادر را می‌ربایند و به جزیرهٔ سادو می‌برند، اما فرزندانش به دست سانشوی بدنام می‌افتند که آن‌ها را در اردوگاه بزرگی از کارگران در ساحل سرزمین اصلی به بردگی وامی‌دارد ــــ جایی واقع در غرب دوردست سادو. روش‌های بی‌رحمانهٔ سانشو کارآمد است و او را به مباشر محبوب حاکم محلی تبدیل کرده؛ اما پسر خودش، تارو، چنان از فضای اردوگاه بردگان منزجر است که با شنیدن داستان غم‌انگیز آن کودکان معصوم به معبدی بودایی در همان نزدیکی فرار می‌کند که تحت حمایت دولت است.

خواندن کتاب یک فیلم، یک جهان؛ سانشوی مباشر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به سینما و نقدهای سینمایی مخاطبان این کتاب و این مجموعه‌اند.

بخشی از کتاب یک فیلم، یک جهان؛ سانشوی مباشر

«افسانهٔ هزارسالهٔ بردگی آنجیو و زوشیو، داستانی که با روایت اوگای مری در سال ۱۹۱۵ و سانشوی مباشر میزوگوچی در سال ۱۹۵۴ شناخته شد، نه‌فقط به‌خاطر پیشینهٔ دور و درازش بلکه به دلیل جان به‌در بردن از پس قرن‌ها بازنگری و بازگویی نیز قابل توجه است. همهٔ نسخه‌ها از تبعید سیاسی می‌آغازند، بنابراین تعجبی ندارد که سیاستْ داستان را در راستای اهداف خود به خدمت گرفته باشد. هرچند گفتمان عمومی این حکایت را مفید دانسته، باید بدانیم که این کشمکش آدم‌ها و دولت‌ها در روایت نیست که داستان را زنده نگه داشته. دغدغه‌های اجتماعی در قبال سلطهٔ مقدس علقه‌های خانوادگی رنگ می‌بازد، نیرویی که در پایان از گزند سیاست در امان می‌ماند و معصومیتش را بیش‌ازپیش حفظ می‌کند. این حکایت به رغم تحولاتی که ایدئولوژی در پیرنگ و آهنگ آن پدید آورده همچنان پایدار مانده، زیرا روایت در همهٔ نسخه‌ها تصویر ثابتی از خانواده و علایق قدرتمند آن را در خود حفظ کرده.

سانشوی مباشر رمانس جدایی و میل به رجعت است، میلی که این افسانه را در قرن بیستم به سمت دو بازگویی با سبک‌های مختلف سوق داده، یکی سنتی و دیگری مدرن، زیرا هر دو، یعنی افسانهٔ پریان و ملودرام، در مورد مراحل گذار زندگی افراد در نقش اعضای خانواده پیش‌فرض‌های مشترکی دارند. تأکید روایت پریان بر دستاوردهای فرزند خانواده به نسخهٔ اوگای سروشکل می‌دهد و توجه شدید ملودرام به مقطع بزرگ‌سالی فرزندان در خانواده‌های ازهم‌پاشیده بنیاد فیلم میزوگوچی است. گزینش سبک دلبخواهی نبوده؛ هر دو راوی به فشارهای دوران تاریخی خود واکنش نشان می‌دهند و هر مفهومی که از منظر افسانهٔ پریان یا ملودرام اهمیت محتوایی ندارد باید حذف شود. تفاوت نگاه آن‌ها به تاریخ نه فقط به تضاد آشکار اوگای و میزوگوچی در تعابیر سیاسی‌شان انجامیده، بلکه در الگوهای روایی‌شان برای بیان این مواضع نیز مشهود است.»