کتاب مانیفست فقر

کتاب مانیفست فقر اثری از تاویس اسمیلی و کورنل وست است که با ترجمه فریبا عزب‌دفتری و محمد حریری اکبری در انتشارات موغام به چاپ رسیده است.

 درباره کتاب مانیفست فقر

مانیفست فقر در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسید .نویسندگان در این کتاب از واقعیت‌های قرن بیستم امریکا همچون بیکاری بی‌سابقه، حرص و آز وحشیانه و در حال گسترش، خانه‌های خالی و خانواده های بی‌خانه، و فرصت هایی که پیوسته کمتر می شوند، سخن می‌گویند. به عبارتی آنها از فقر همه‌جانبه و روبه‌گسترش در ایالات متحده حرف می‌زنند.

اسمیلی و وست می‌گویند که امروز وقت مقابله با شرایط سامانه زیر بنایی فقر در آمریکا فرا رسیده است. زیرا آمریکا اکنون با بالاترین رقم فقر طی متجاوز از پنج دهه گذشته روبروست. با ۱۵۰ میلیون آمریکایی همیشه فقیر یا در آستانه فقر، فردا شاید خیلی دیر باشد.

ریشه کن‌سازی فقر باید در ردیف بزرگترین تغییر شکل‌های اجتماعی ملّت مانند الغای بردگی، ستم بر زنان و نهضت‌های کارگری و حقوق مدنی - قرار گیرد. کوششی است در راستای خاتمه بخشیدن به فقر. کوششی که حقوق مدنی سدة بیست و یکم آمریکا را رقم می‌زند.

 مترجم کتاب، استاد محمد حریری اکبری درباره اهمیت این اثر می‌گوید:

واقعیت این است که با در نظر گرفتن وزن، موقعیت و نقش کنونی آمریکا در جهان، فارغ از دوست یا دشمن شمردن آن، نمی‌توان از شناختن این پدیده غول‌آسا برکنار ماند. حصول چنین شناختی هم بر دوستی و هم بر دشمنی با این کشور مقدّم است. چه در صورت نداشتن شناختی درست، نه دوستی با آمریکا مفید فایده‌ای تواند بود و نه دشمنی با آن با معنی.

نخستین جنبه آموزنده کتاب حاضر شناختن و شناساندن چشم اسفندیار سامانه سیاسی آمریکا، یعنی «لابی و لابیگری» است که نویسندگانش شارح تناقض‌ها و معضلات ناشی از قانونی بودن این پدیده بدخیم و خویشکاری آن هستند. تازه این یگانه ضعف ساختار سیاسی و بافتار اجتماعی ایالات متحده نیست و هیچ کس نمی‌تواند ذی‌صلاح‌تر از آمریکائیان فرهیخته‌ای باشد که زیستن در دلِ آن جامعه را با گوشت و پوست و استخوان تجربه کرده‌اند.

جنبه دوّم، مهارت نویسندگان در استفاده از آموزه‌های «دبستان انتقادی» است. چه کم نیستند کسانی که درک و فهم درست و کاملی از نقد ندارند. اغلب نقد را مردود شناختن، حمله کردن و از قدر و قیمت انداختن یک پدیده یا یک اثر تلقی میکنند. یا این که فقط نکات ضعف را برشمرده و ایرادهای کار را برملا می‌کنند. 

جنبة سوّم کار اسمیلی و وست آفرینش اثری است که با خیال راحت میتوان گفت در پیمودن مسیر کمال، به مراحل والا و بالایی رسیده است. چون از لحاظ سازماندهی مطالب و نحوه بیان و پرورش موضوع، پختگی درخور تحسینی را بکار بسته است. 

چهارمین جنبه این اثر که از لحاظ اهمیت شاید برتر از جنبه‌های دیگر باشد، به کار گرفتن روش استنادی خاص آن است. بدی‌نسان که هیچ ادعائی فاقد مأخذ و بدون مستند نیست. تازه این استناد با مراجعه توأمان هم به «اشخاص حقیقی» و هم به «اشخاص حقوقی» انجام پذیرفته است.

 دلیل عمده واقع‌گرا بودن این بررسی و تحلیل نیز به گواه گرفته شدن طرز زندگی و گفته‌های افرادی است که همین حالا در ایالات متحده بسر می‌برند. در جهت کلیت دادن به این گفته‌ها هم آمار، اعداد و ارقام رسمی منتشره از سوی اشخاص حقوقی مانند وزارتخانه‌ها، موسسه‌های سرشماری، دانشگاه‌ها، موسسه‌های سنجش افکار عمومی و سایر نهادها آورده می‌شوند. در سطح خُرد گواهی و شهادت افراد، وضعیت روانشناسانه و طرز تلقی قربانیان فقر از شرایط اجتماعی و اِعمالِ سیاست‌های فقرزا را نشان می‌دهد و تا حدّی هم مبیین کیفیت‌هاست. در سطح کلان اعداد و آمارها نشانگر ابعاد جامعه‌شناسانه قضیه و دغدغه اصلی اسمیلی و وست است. یعنی آشکار می‌سازد که فقر در آمریکا محدود به گروه‌های معین یا به اصطلاح «جزایر کمیابی در دلِ اقیانوسِ فراوانی» نیست، بلکه پدیده‌ای فراگیر و انکارناپذیر است.

 خواندن کتاب مانیفست فقر را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 پزوهشگران حوزه علوم اجتماعی و سیاسی مخاطبان این کتاب‌اند.

درباره نویسندگان کتاب مانیفست فقر

تاویس اسمیلی با چهره‌های جهانی به گفتگو می‌نشیند تا الهام بخش تغییر برای رهبران نسل آینده، مجریان برنامه‌های پخش، نویسندگان و بشردوستان باشد. وی اخیراً میزبان برنامه تلویزیونی آخر شب در PBS، تحت عنوان نمایش تاویس اسمیلی بود که توسط رادیوی همگانی بین‌المللی با اشتراک اسمیلی و وست (PRI) پخش گردید. 

او نخستین آمریکایی است که برنامه‌های نمایش در تلویزیون عمومی و رادیوی همگانی را همزمان به اجرا درمیآورد. علاوه بر کار تلویزیونی و رادیویی، ۱۶ کتاب نگاشته، ازجمله آن چه به یقین میدانم است که نیویورک تایمز آن را کتاب پرفروش معرفی کرده و کتابی دیگر با عنوان عقد پیمان با آمریکای سیاه که آن هم رکورد فروش را شکسته است. وی همچنین معرّف آفرینشگر برنامه آمریکا من هستم: اثر آمریکایی افریقایی است که برنده جایزه نمایشگاه موزة متحرک و بینظیر است. این برنامه روی آمریکایی افریقائی‌ها تاثیر فوق‌العادهای گذاشته و معلومات زیادی به ملت ما و جهان داده است. در ۲۰۰۹ مجله تایمز اسمیلی را در زمره یکی از «صد شخصیت پرنفوذ جهان» معرفی کرد.

کورنل وست، معلم و فیلسوف، از ۱۳۹۴ در دانشگاه پرینیستون استاد بوده است. روشنفکری مردم سالار با نبوغ بسیار و انگیزه بالا و نویسنده آثار کلاسیک معاصری چون نژاد اهمیت دارد است که مسیر گفتمان آمریکا درباره نژاد و عدالت را تغییر داده است. کتاب مردم‌سالاری اهمیت دارد وی توسط نیویورک تایمز بهترین کتاب پرفروش اعلام گردید و خاطرات برادروست: زندگی کردن و دوست داشتن به صدای بلند هم به همان اندازه معروف است. وی مؤلف ۱۷ متن دیگر و دریافت کننده جایزه کتاب آمریکا نیز هست. وست بیست درجه و دکترای افتخاری گرفته و پائیز پیش رو به عنوان استاد فلسفه و عمل مسیحی به مدرسه یونیون تئولوجیکال (الهیات متحده) در شهر نیویورک باز خواهد گشت.

 بخشی از کتاب مانیفست فقر

گاهی وقت‌ها کاری از دستمان برنمی‌آید، امّا در این گشت پربرکت، همه با هم همکاری می‌کنیم. در واقع به‌ندرت روی می‌دهد فیلسوفی از تالارهای دانشگاهی با یک مجری تلویزیون از عرصة همگانی بتوانند هم‌صدا، همفکر و همدل شده، خود را وقف بیدار کردن وجدان همگانی در راه آنچه قهرمان مشترکمان، دکتر مارتین لوتر کینگ جر. به شیوایی به بیان درآورده «موضوع‌هایی هستند که اهمیت دارند» بکنند.

در طول گشت هزاران کیلومتری، مصاحبه‌های بی‌شماری داشتیم. در خانه‌ها نشستیم، به میان اجتماعات رفتیم و در گردهمایی تالارهای شهرها به صحبت پرداختیم و اکنون در تهیه و تدوین نخستین کتاب مشترکمان دربارة موضوعی که برای ما سخت اهمیت دارد، با یکدیگر همکاری می‌کنیم.

ما دل‌نگران فقر در آمریکا هستیم، زیرا بر زندگی، مددرسانی، رسالت‌هایی که با آغوش باز پذیرا شده‌ایم و نقش‌هایمان به‌عنوان اندیشمندان مردم‌سالار ضربه وارد کرده است.

برای برادر عزیزم تاویس، فقر یک مفهوم مجرّد نیست، داستان کودکی اوست. او با فقر و فاقه در گتوهای سیاهان بزرگ نشده و توان خود را در زاغه‌ها و حصیرآبادها نفرسوده است. تاویس، بزرگ‌ترین فرزند خانواده‌ای با ده کودک است که در بانکرهیل ایندیانا، ایستگاه تریلی‌ها که اغلب سفیدپوستان فقیر در آنجا سکونت دارند بزرگ شده است. پدر و مادرش کارگر بودند، فقیر و زحمتکش. مادرش، اِموری و پدرش، جویس اسمیلی و مادربزرگش (ماما بزرگ) که امور خانواده را می‌گرداند، در خانه‌ای زندگی می‌کردند که جا برای سیزده نفر نداشت. وقتی هم که عمه تاویس به قتل رسید، چهار فرزند وی به خانه اسمیلی پناه آوردند. جراحت احساس حقارتی که در راه مدرسه و خود مدرسه به‌خاطر کفش و لباس مندرسی که پارگی و سوراخ‌های آنها را با مقوا می‌پوشاند هنوز در قلب تاویس اسمیلی التیام نیافته. موفقیت امروزی او، نقش و تأثیر فقر را از درون وی نمی‌زداید و شاید هم نمی‌تواند بزداید.