کتاب چند تا لیس؟

کتاب چند تا لیس؟ یا چگونه تقریبا هر چیزی را تخمین بزنیم، اثری از آرون سانتوس با ترجمه محمدرضا توکلی صابری است. این کتاب به ما کمک می‌کند تا به پرسش‌های ریاضی که درباره تخمین زدن و گرد کردن داریم، جواب بدهیم.

درباره کتاب چند تا لیس؟

گِرد کردن و تخمین زدن….. یکی از چیزهایی است که همیشه به کار می‌بریم. ممکن است از خودمان نپرسیم که آیا با فقط یک قاشق می‌توانیم راه آزادی خود را از زندان حفر کنیم یا نه؟ اما احتمالا سوالات دیگری مثل این سوالات را بارها و بارها از خود پرسیده‌ایم:

چند سال طول می‌کشد تا زمین از سنگ قبر پوشیده شود؟ چه می‌شود اگر یک میهمانی راه بیاندازیم و همه‌ی مردم روی زمین را دعوت کنیم؟ چند تا مورچه لازم است تا یک انسان را از زمین بلند کند؟ در طی دوران زندگی چند کیلومتر راه می‌رویم؟ وقتی سر و یا دستمان درد می‌کند، آسپیرین از کجا می‌داند که باید به سر برود و یا به دست و درد این اندام‌ها را تسکین دهد؟ اگر نردبانی تا ماه درست کنیم، این نردبان چند پله باید داشته باشد؟ مقدار کالری چند تا همبرگر برابر یک بمب اتمی است؟ چند بار باید یک آب نبات چوبی را لیس بزنید تا تمام شود؟

آرون سانتوس در کتاب چند تا لیس؟ ۶٨ پرسش را مطرح کرده است. هر پرسش شامل طرح مسئله، ساده کردن پرسش به اجزاء آن، ارائه نکات مفیدی که در حل مسئله مفید است، ایجاد یک فرمول ریاضی ساده برای حل مسئله، محاسبه ریاضی، و سرانجام ارائه پاسخ با استفاده از مراحل فوق است. کتاب با نثر طنز آمیزی نوشته شده تا خشکی محاسبات ریاضی را (به ویژه برای کسانی که از ریاضیات می ترسند) دور سازد.

در چند تا لیس؟ آرون سانتوس فیزیکدان، مسایل تفریحی و دور از ذهنی را پیش می‌کشد تا شیوه‌ آسان تقریب فرمی را نمایش دهد. این روش را البته باید بیش از یک حدس بی‌ملاحظه دانست که جوابی برای همه آن پرسش‌هایی دارد که هیچگاه نتوانستید از یک ریاضیدان بپرسید. علاوه بر این، یادگرفتن این روش باعث می‌شود تا دقتتان در حدس‌های روزانه هم بالا برود.

کتاب چند تا لیس؟ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

چند تا لیس؟ کتابی است برای همه. چه آن‌هایی که از ریاضی می‌ترسند و چه آن‌هایی که عاشق ریاضی هستند!

بخشی از کتاب چند تا لیس؟

«دوستعلی معیر الملک که در سفر ناصر الدینشاه به قم همراه او بود در مورد تخمین اندازه دریاچه حوض سلطان توسط شاه قاجار چنین مینویسد: «در باره تعیین محیط دریاچه گفتگو شد و هرکسی حدسی زد. یکی گفت ١٢ فرسنگ و دیگری هفده، سرانجام شاه یکبار دیگر نظری به دریاچه افکنده و گفت چون دامنه آب تا صحرای مسیله کشیده می‌شود باید دورش بیشتر باشد و بهتر است که ٢۴ فرسنگ نوشته شود. آن گاه سخن از گودی دریاچه به میان آمد. اکبر خان سیف السلطان نایب ناظر برادر مجد الدوله که در پیشگاه شاه مانند برادر جسور بود گفت: «این کار نیز چندان اشکالی ندارد، همان گونه که محیط را تعیین فرمودید عمق را نیز معلوم فرمایید.» شاه را بذله گویی او خوش آمد و به قهقه خندید و در حالی که از گوشه چشم در نایب ناظر مینگریست گفت «عمق را نیز تا بیست ذرع بنویسید.»

جهانگیر میرزا، عموی ناصر الدینشاه، نیز در مورد تعداد شاخهای موجود در مناره آرامگاه شمس تبریزی مینویسد: »در خارج شهر خوی، آبادانی و محله ای است. در این محله دو منار است در جنب همدیگر که بسیار قدیم ساخته شده و هر دو منار از کله قوچ شکاری است که به دور منار، عوض آجر گذاشته اند و شاخ قوچها را به ترکیب مستحسن به دور منار ترتیب داده اند، مترجم منارها را دیده، در حال تحریر که قدری از منار ها تخریب شده تخمینا پانزده هزار کله قوچ شکاری در آن منار ها کارشده است.«

حیف که نه ناصرالدین شاه و نه عمویش دسترسی به این کتاب نداشتند، وگرنه نه تنها تخمینهایشان بهتر در می‌آمد، بلکه حتما بهتر هم حکومت می‌کردند.

«همه ما همه روزه با تخمین سرو کار داریم و آگاهانه و یا نا آگاهانه آن را به کار می‌گیریم. برای مثال در مورد فاصله تا محل کار، زمان رسیدن به منزل دوست‌مان، احتمال وقوع یا بروز یک حادثه، تخمین افزایش قیمتها، زمان پایان یافتن ساختمان خانه‌مان، زمان لازم برای ترجمه و یا تالیف یک کتاب، مدت ساختن یک چیز و .... هزاران مورد دیگر تخمین می‌زنیم. این که تا چه این حدسها، گمانها، و تخمینها با واقعیت جور می‌آیند، پس از وقوع آنها مشخص می‌شود. بسیاری نزدیک به واقعیت، برخی تا حدودی نزدیک به واقعیت، و برخی دیگر به کلی دور از واقعیت در می‌آیند.

چه شیوه‌هایی را می‌توانیم به کار گیریم تا تخمین ما آن جایی که ممکن است به واقعیت نزدیکتر باشد؟ این کتاب به ما نشان می‌دهد که چگونه با استفاده از شیوه تقریب انریکو فرمی تخمین بسیار دقیقتری بزنیم

برای این که تخمین‌های ما تا حد امکان با واقعیت جور در آیند این کتاب کمک بزرگی می‌کند. در این کتاب بسیاری از مسایل عملی زندگی، و تخمین‌هایی را که در زندگی روزمره با آن سر و کار داریم می‌خوانیم. ممکن است که بعضی از تخمین‌ها دور از ذهن یا تخیلی به نظر برسند، ولی خود این تخمین‌ها یک ورزش فکری هستند. این کتاب ریاضیات عملی را به شیوه‌ای ساده که در زندگی روزمره به کار می‌آید آموزش می‌دهد».