مهدی تدینی
زندگینامه و معرفی کتاب‌های مهدی تدینی
مهدی تدینی، پژوهشگر و مترجم در ۱۳۵۹ در تهران به دنیا آمد. نام او را بیشتر به‌واسطه‌ی فاشیسم‌پژوهی و ترجمه‌ی کتاب‌هایی در این موضوع می‌شناسیم. بخش عمده و مهم ترجمههای او در حیطه‌ی تاریخ اندیشه‌ی سیاسی و به‌طور مشخص ایدئولوژی‌پژوهی است.
بیوگرافی مهدی تدینی
مهدی تدینی جزو مترجمانی است که ترجمه را کاری پژوهشی می‌داند. به‌علاوه که در این راه برنامه و هدف مشخص برای ترجمه داشته است و مدت زیادی نیز کوشید تا از آن خارج نشود. دلیل او برای آغاز فاشیسم‌پژوهی سوءبرداشت‌ها و جهل به این مفهوم در جامعه‌ی ایرانی بود. او در توضیح این مسئله گفته است درباره‌ی واژه و مفهوم فاشیسم و فاشیست سوءتفاهمی پیش آمده که آن‌ها را از معنای علمی خود خارج کرده و به سطح منازعات سیاسی روز فروکاسته و درنتیجه به‌عنوان برچسب برای تخطئه‌ی افراد و گروه‌ها از سوی مخالفان به کار گرفته می‌شود. تدینی با این پرسش که آیا در کشوری مانند ایران امکان شکل‌گیری جریان، جنبش یا حزب فاشیستی وجود دارد یا خیر و اصلاً آیا کسی می‌تواند تعبیر فاشیسم را در مورد یک جریان سیاسی در ایران به کار ببرد یا نه کار ترجمه‌ی خود را شروع کرد.
مسئله‌ی فقدان درک تمایز میان مفهوم علمی و بنیادین این واژگان با کارکردهای معمول‌شده‌ی روز در جامعه درنهایت به ترجمه‌ی سه کتاب با عنوان‌های «جنبش‌های فاشیستی»، «نظریه‌های فاشیسم» و «فاشیسم و کاپیتالیسم» منجر شد. تدینی در ادامه‌ی پژوهش‌های خود درباره‌ی ایدئولوژی به توتالیتاریسم رسید و ترجمه‌ی سه‌گانه و مهم هانا آرنت درباره‌ی خاستگاه‌های توتالیتاریسم را انجام داد. او طی جست‌وجوهایش در ایدئولوژی‌های قرن بیستم با ارنست نولته، متفکر و تاریخ‌نگار آلمانی آشنا شد و شروع به ترجمه‌ی کتاب‌های او کرد. البته کتاب‌های نولته با پروژه‌ی ترجمههای او مرتبط بود؛ زیرا نوشته‌های او نیز درباره‌ی سوسیالیسم، فاشیسم و اسلام‌گرایی به‌عنوان اشکال مقاومت‌های رادیکال در جهان هستند. تدینی پس از این ترجمه‌ها وارد حوزه‌ای شد که تا حدودی با موضوعات پژوهشی پیشین فاصله دارد. او شروع به ترجمه‌ی کتاب‌های لودویگ فون میزس، متفکر اقتصاد موسوم به اتریشی کرد و به‌نوعی تبدیل به شارح این مکتب به زبان فارسی شد. البته او یکی از مخالفان جدی اندیشه‌های چپ‌گرا و سوسیالیستی است؛ اما درباره‌ی اینکه از چه زمان و چرا معتقد به اندیشه‌ی بازار آزاد و اقتصاد اتریشی شد، توضیحی نداده است. از آن زمان تا به‌حال، مسیر کاری خود را بر ترجمه‌ی کتاب‌های این متفکر لیبرال و معتقد به دولت کمینه قرار داده است.
معرفی کتاب‌های ترجمه‌شده توسط مهدی تدینی
کتاب نظریه‌های فاشیسم
«نظریه‌های فاشیسم» نوشته‌ی ولفگانگ ویپرمن کتابی نظری درباره‌ی فاشیسم‌شناسی و نظریه‌های مرتبط با آن است و سیر نظریه‌ها را مختصر و ساده بدون مصداق‌های تاریخی توضیح می‌دهد. «جنبش‌های فاشیستی» نوشته‌ی ارنست نولته، نمودهای عینی فاشیسم در اروپا را بررسی کرده و توضیح داده است. داده‌های تاریخی کتاب مربوط به ۱۹۱۸ تا ۱۹۴۵ هستند؛ دوره‌ای که اروپا درگیر فاشیسم بود.
کتاب فاشیسم و کاپیتالیسم
«فاشیسم و کاپیتالیسم» نوشته‌ی ولفگانگ آبندرت درباره‌ی نظریه‌های مربوط به خاستگاه و کارکرد اجتماعی فاشیسم است. او در این کتاب به‌عنوان یک متفکر سوسیالیست، نقدهایش به فاشیسم و متعاقباً کاپیتالیسم را توضیح داده است. سه‌گانه‌ی عناصر و خاستگاه‌های حاکمیت توتالیتر نوشته‌ی هانا آرنت در اصل یک کتاب بود که سه فصل با عنوان‌های یهودی‌ستیزی، امپریالیسم و توتالیتاریسم داشت. در ترجمه‌ی فارسی، این سه فصل تبدیل به سه مجلد جداگانه شدند.
کتاب یهودی‌ستیزی
کتاب «یهودی‌ستیزی»، توضیح و تحلیل ظهور پدیده‌ی یهودی‌ستیزی در اروپاست. به اعتقاد آرنت، یهودی‌ستیزی اگرچه ستون فقرات ایدئولوژی ناسیونال‌سوسیالیست بود اما اختراع هیتلر نبود و تنها عصای دست حاکمیت توتالیتر بود. در «امپریالیسم» استدلال می‌کند که توتالیتاریسم یک‌شبه به وجود نیامد بلکه نتیجه‌ی امپریالیسم استعمارگری بود که خود را با گسترش نامحدود قلمروها و سرزمین‌ها و اقتصاد مشخص می‌کرد و متکی به اتحاد عوام و الیت بود و با دولت‌ملت دشمنی می‌کرد.
کتاب توتالیتاریسم
در «توتالیتاریسم» نیز نهادها و شیوه‌ی عمل حکومت توتالیتر را تحلیل می‌کند. «اسلام‌گرایی» نوشته‌ی ارنست نولته است. نولته اسلام‌گرایی را سومین جنبش مقاومت رادیکال در تاریخ معاصر معرفی کرده است. «آشوویتس یکتا؟» نوشته‌ی ماتیاس برودکرب درباره‌ی اختلاف و بحث میان ارنست نولته و یورگن هابرماس بر سر اهمیت آشویتس و هولوکاست است. «جنگ جهانی اول» نوشته‌ی زونکه نایتسل روایتی از این جنگ و ریشه‌های آن با تمرکز بر نقش کشور آلمان است.
کتاب هولوکاست
«هولوکاست» نوشته‌ی الکساندر براکل درباره‌ی کشتار یهودیان اروپایی است. در این کتاب روند این کشتار از زمان آغاز تا قتل‌عام در اردوگاه‌ها توضیح داده شده است. «بولشویسم از موسی تا لنین» نوشته‌ی دیتریش اکارت است، کسی که هیتلر به او ارادت خاصی داشت و او را آموزگار خود می‌دانست. محتوای کتاب گفت‌وگوی میان این دو است که در خلال آن با ایدئولوژی هیتلر و یهودی‌ستیزی او آشنا می‌شویم.
کتاب گفتگو با موسولینی
«گفتگو با موسولینی» نوشته‌ی امیل لودویگ، مجموعه گفت‌وگوهای او با بنیتو موسولینی، رهبر فاشیست ایتالیا است که او از افکار و ایدئولوژی خود می‌گوید. آخرین مجموعه‌ی ترجمه‌ی تدینی کتاب‌های فون میزس هستند. «لیبرالیسم» را می‌توان کتابچه یا به بیان دقیق‌تر مانیفست لیبرالیسم از نگاه میزس دانست. او در این کتاب کلیات اندیشه‌ی لیبرالی را به زبان ساده توضیح داده است. «بوروکراسی»، بررسی و توضیح معایب نظم بوروکراتیک در دولت‌های بزرگ است. میزس اگرچه می‌پذیرد که بوروکراسی ازبین‌رفتنی نیست اما اعتقاد دارد سیاست مبتنی بر نظارت دولت بر همه‌ی امور زندگی شهروندان آفت‌های زیادی دارد. او رفتن به سمت هرچه کوچک‌ترشدن دولت را ضروری و لازمه‌ی آن را مقاومت شهروندان می‌داند.
کتاب بازار آزاد و دشمنان آن
«بازار آزاد و دشمنان آن؛ شبه‌علم سوسیالیسم و تورم»، دفاع از اصول بازار آزاد و انتقاد از ایدئولوژی‌هایی است که با مغالطه‌های شبه‌علمی بازار را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند. «تاریخ‌نگار زوال» خاطرات لودویگ فون میزس به قلم خود اوست. او در این کتاب سیر افکار و اندیشه‌های خود را توضیح داده است؛ به‌ویژه در زمانی که آرمان‌های کمونیستی و فاشیستی به آزادی‌های فردی می‌تاختند او از معدود متفکرانی بود که از آزادی شهروند در برابر دولت‌پرستی دفاع می‌کرد.
