کتاب بهداشت عمومی

کتاب بهداشت عمومی نوشته غلامرضا نورمحمدی است. مسألهٔ بهداشت و حفظ سلامتی از ابتدایی‌ترین موضوع خود یعنی بهداشت فردی و جسمی آغاز گردید و به مرور زمان و با روشن شدن سایر ابعاد زندگی انسان، گسترش زیادی یافت. امروزه این نگرش به وجود آمده که موضوع سلامت و بهداشت در گذر قرن‌ها از یک مفهوم فردی خارج و به یک هدف اجتماعی تبدیل شده است. این کتاب سعی دارد این موضوع را بررسی کند.

درباره کتاب بهداشت عمومی

از آن‌جا که سلامتی برای ارضای نیازهای اساسی و بهبود کیفیت زندگی انسان لازم است تا شخص بتواند از زندگی مفید و مناسبی برخوردار باشد، ضرورت حفظ سلامتی، مورد پذیرش تمام افراد بشری از هر طبقهٔ اجتماعی ـ اقتصادی و با هر فرهنگ و مذهبی قرار گرفته است. از دیدگاه اجتماعی نیز این موضوع پذیرفته شده است که جسم و روان سالم افراد یک جامعه از جمله زیربناهای مهم پیشرفت آن جامعه محسوب می‌گردد. به همین دلیل، در حال حاضر بهداشت و سلامتی به عنوان کلید پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی ملت‌ها شناخته شده است. 

این نگرش، موجب شده که میزان بهداشت هر جامعه به عنوان یکی از شاخص‌های رشد آن جامعه در نظر گرفته شود.

از سوی دیگر، امروزه موضوع بهداشت و حفظ سلامتی از چنان اهمیتی برخوردار گردیده که بسیاری از کشورهای جهان، آن را به عنوان یک حق اساسی در زندگی بشر پذیرفته و در پاره‌ای از مواد قانون اساسی خود به آن اشاره نموده‌اند. در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز در اصول سوم، بیست و نهم و چهل و سوم بر ضرورت تأمین بهداشت و درمان به عنوان یکی از نیازهای اساسی مردم تأکید شده است. در سطح بین المللی نیز در مادهٔ بیست و پنجم اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر اعلام شده است: «هر کس حق دارد از استانداردهای کافی زندگی از نظر سلامت و رفاه برای خود و خانواده‌اش برخوردار باشد.»

در قرن اخیر نیز تلاش گسترده‌ای در سطح جهانی صورت گرفت تا با بیان برنامه‌های مناسب، ارائهٔ راهکارها و تشویق افراد، سطح بهداشت در همهٔ زمینه‌ها ارتقا یابد. اما هر کشور و ملتی باید بر حسب شرایط خاص خود بتواند در ارائهٔ مراقبت‌های بهداشتی اولیه ابتکار به خرج دهد و با توجه به عوامل منطقه‌ای تعیین کنندهٔ سلامت، برای جامعهٔ خود برنامه ریزی نماید.

در کتاب حاضر سعی شده به چهار موضوع اساسی توجه شود. 

 ـ نکات علمی به شیوه‌ای ساده بیان شوند تا متناسب با سطح آگاهی و درک فرا گیران باشد. به عبارت دیگر تلاش بر آن بوده که کتاب به شیوهٔ «همه فهم» به نگارش در آید و از ریزه کاری‌های تخصصی در متن پرهیز شود.

۲ ـ نکات علمی قطعی و مسلّم ارائه شود و از بیان دیدگاه‌های گوناگون و متضاد پرهیز گردد.

۳ ـ از برجسته نمودن علایم بیماری‌ها اجتناب شود و بیش‌تر به نکات بهداشتی لازم توجه گردد.

۴ ـ در پاره‌ای از موارد، به آموزه‌های دینی متناسب نیز پرداخته شود؛ زیرا در دین مبین اسلام، آموزه‌های فراوانی دربارهٔ انسان و زیست جسمی و روانی او وجود دارد که رعایت آن، در تأمین سلامت افراد نقش بسزایی دارد.

خواندن کتاب بهداشت عمومی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام جامعه‌ شناسان و فعالان حوزه سلامت جسم و روان پیشنهاد می‌کنیم

بخشی از کتاب بهداشت عمومی

سلامتی، واژهٔ مشترکی است که در تمام فرهنگ‌ها کاربرد دارد و ممکن است هر جامعه‌ای به عنوان بخشی از فرهنگ خود، مفهوم خاصی از آن ارائه نماید. استعمال زیاد واژهٔ «سلامت» باعث گردیده بیش‌تر افراد مطمئن شوند که معنای این واژه را به خوبی می‌دانند. اما هر فردی به هنگام تعریف سلامتی در می‌یابد که به راحتی نمی‌توان این واژه را تعریف نمود. به نظر شما تعریف سلامتی چیست؟

در ابتدا ممکن است به ذهن آید که سلامتی عبارت است از بیمار نبودن. بنابراین اگر کسی بیمار نباشد، یعنی شواهد آشکار بیماری را نداشته باشد، سالم محسوب می‌گردد.

اما امروزه برداشت ما از مفهوم سلامتی به طور گسترده‌ای تغییر یافته است. مفهوم سلامتی دیگر بیانگر نبودِ بیماری جسمی و روانی نیست بلکه توان دستیابی به سطح بالای سلامتی را نیز در بر گرفته است.

بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، مفهوم سلامتی دارای حوزهٔ گسترده‌ای است. این سازمان برای سلامتی، سه بخش به هم پیوسته را در نظر گرفته است: ۱ ـ جسمی؛ ۲ ـ روانی؛ ۳ ـ اجتماعی. 

سازمان مذکور بر اساس این نگرش، برای سلامتی تعریف تقریبآ جامعی بدین شرح ارائه نموده است:۱ «سلامتی عبارت است از حالتی که در آن، افراد از رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی برخوردار باشند و صرفآ نبودن بیماری به منزلهٔ سلامتی محسوب نمی‌شود.»

در این بخش توجه به چند نکته در ارتباط با مفهوم سلامتی، حائز اهمیت است:

۱ ـ هر یک از سه بخش سلامتی (جسمی، روانی و اجتماعی) با دو بخش دیگر، رابطه‌ای متقابل دارد.

یعنی فرد سالم کسی است که از برقراری تعادل کامل جسم و روان برخوردار باشد و از نظر اجتماعی نیز آسایش و رفاه داشته باشد. از سوی دیگر، آسیب دیدن هر یک از این سه بخش نیز می‌تواند بر دو بخش دیگر تأثیر گذار باشد و در نهایت، سلامتی فرد را در معرض خطر قرار دهد.

۲ ـ تعریف ارائه شده از سلامتی یک تعریف نسبی است که از فردی به فرد دیگر و از زمانی به زمان دیگر متفاوت می‌باشد. علاوه براین، معیارهای سلامتی در بین گروه‌های سنی، فرهنگی و طبقات اجتماعی مختلف، متفاوت است. این موضوع گواه آن است که باید در هر اجتماعی، براساس ویژگی‌های آن جامعه، تعریفی از سلامتی ارائه شود.