کتاب پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات

پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات ترجمه کتاب المفارقة والادب، دراسات فی النظریة والتطبیق (۱۹۹۹) نوشته دکتر خالد سلیمان استاد دانشگاه یرموک اردن است. موضوع این کتاب مفهوم ناسازواری در ادبیات است.

ناسازواری مفهومی پیچیده است که علما تعاریف متعددی برای آن دارند. که یکی از تعاریف ان عبارت است از:

بیان یک مفهوم به شیوهای که در ظاهر متناقض یا متفاوت از مفهوم مورد نظر است؛ بویژه تظاهر شخص به اعتقاد به دیدگاهی متفاوت از دیدگاه خود؛ مثل مسخره کردن با استفاده از تعابیر دالّ بر مدح و ثنا؛ و یا منظور از آن رخ دادن اتفاقی خوشایند یا ایجاد شرایطی مطلوب در زمانی غیر مناسب است؛ به طوریکه وقوع آن اتفاق در آن زمان در حکم به تمسخر گرفتن ایده‌ای مناسب باشد. همچنین ناسازواری ممکن است بر کاربرد زبان به گونه‌ای دلالت کند که دربردارنده یک معنای پنهان، خطاب به یک گروه ویژه و برجسته، و یک معنای آشکار، خطاب به افراد مورد خطاب در ظاهر کلام باشد.

درباره کتاب پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات

نویسنده این کتاب، ناسازواری را ابتدا به صورت نظری و با استفاده از منابع اصیل در این زمینه بررسی کرده، سپس نظریات مطرح شده را به طور کاربردی در زمینه‌های مختلف ادبیات مانند شعر، رمان و نمایشنامه به کار بسته است.

فصل اول که به طور کلی شامل مباحث نظری است، اصطلاح ناسازواری، سیر تحول تاریخی این اصطلاح در میراث نقدی غرب، و پس از آن مهم‌ترین انواع ناسازواری و کارکرد آن در اثر ادبی را توضیح می‌دهد. در عین حال ریشه‌یابی اصطلاح ناسازواری در میراث نقدی عرب را فراموش نکرده و روشن می‌کند که منتقدان قدیم در قالب اسامی دیگری به این اصطلاح پرداخته و توجه ویژه‌ای نسبت به آن مبذول داشته‌اند.

در فصل دوم، شعر محمود درویش که از مشهورترین شاعران معاصر عرب است، مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ به این ترتیب که انگیزه‌های ناسازواری نزد درویش و بارزترین انواع ناسازواری در شعر بیان شده و مشخص می‌شود که درویش نسبت به ناسازواری و نقش پررنگ آن در متن ادبی علم و آگاهی داشته است . این فصل با بیان اینکه ناسازواری در شعر درویش منحصر به اسلوب بلاغی و زیبایی شناختی در متن نبوده، بلکه تکنیکی فنی و زیرساخت بسیاری از قصائد وی اوست، پایان می‌پذیرد.

در فصل سوم، رمان نویس پر آوازه عرب؛ نجیب محفوظ انتخاب شد، سپس نقش و جایگاه ناسازواری از حیث کارکرد آن در زبان رمان وی و رویدادهای اصلی رمان، که ناسازواری در آن عنصری اساسی است و موجب انسجام و پیوستگی ساختار رمان م‌شود، به وضوح بیان شده است.

فصل چهارم، نمایشنامه سعد الله ونوس با عنوان طقوس الاشارات والتحولات را مورد بررسی قرار می‌دهد و چگونگی کاربست ساختار ناسازواری در این نمایشنامه، در دو سطح رویداد و شخصیت روشن می‌گردد.

خواندن کتاب پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

پژوهشگران حوزه زبان و ادبیات فارسی و عربی مخاطبان اصلی این کتاب‌اند.

جملاتی از کتاب پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات

رماننویس فرانسوی آناتول فرانس، برنده جایزه نوبل ادبیات در سال (۱۹۲۱) در مقاله‌ای از فرانسوا رابلیه می‌نویسد: جهان بدون ناسازواری مانند جنگل بدون پرنده است. رماننویس آلمانی توماس مان نیز به نقل از گوته مینویسد: ناسازواری چون نمکی است که غذا را خوش طعم می‌کند. فروید معتقد است ناسازواری ابزاری برای آزادسازی نوعی لذت که به رهایی از احساسات فروخورده کمک میکند و از این نظر مثل لطیفه عمل میکند. یکی از منتقدان معاصر نیز معتقد است: جهان بدون ناسازواری یا بهشتی دنیوی است، که در این صورت به دلیل نبودن چیزی که آن را به تنش بکشد یا بر انگیزد، چنین بهشتی نمیتواند برپا شود، یا شاید جهنمی دنیوی است که هرگز رخ نمینمایاند و به نظر نامحتمل است که جهان ما یک بهشت دنیوی صرف شود.

فهرست کتاب پژوهشی نظری و کاربردی پیرامون ناسازواری و ادبیات

مقدمه مترجم

مقدمه مؤلف

فصل اول: نظریه ناسازواری

تعریف اصطلاح

سیر تحول اصطلاح ناسازواری

اصطلاح ناسازواری در میراث نقد عربی

انواع ناسازواری

ناسازواری لفظی

ناسازواری نمایشی

ناسازواری رمانتیک

کارکرد ناسازواری

فصل دوم: ناسازواری و شعر

انگیزه‌های ناسازواری در شاعر

تکنیک ناسازواری در شعر درویش

فصل سوم: ناسازواری و رمان در رمان «حضرة المحترم» اثر نجیب محفوظ

فصل چهارم: ناسازواری و نمایشنامه با تکیه بر ) طقوس الاشارات والتحولات(اثر سعدالله ونوس

منابع عربی

منابع لاتین

معرفی کتاب

یادداشت‌ها