کتاب در میان ما

کتاب در میان ما (فرهنگ‌ها چطور هیجانات را می‌سازند؟)، با عنوان انگلیسی Between us: how cultures create emotions، نوشته باتیا مسکیتا و با ترجمه محمدحسن شریفیان، اثری پژوهشی و تحلیلی درباره‌ی نقش فرهنگ در شکل‌گیری و تجربه‌ی هیجانات انسانی است. این کتاب در سال ۱۴۰۲ توسط انتشارات ترجمان علوم انسانی منتشر شده است و به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه هیجانات نه از درون فرد، بلکه در بستر روابط اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرند. نویسنده با تکیه‌ بر تجربیات شخصی و مطالعات میدانی خود در فرهنگ‌های مختلف، تلاش کرده است نشان دهد که احساسات و واکنش‌های هیجانی افراد، برخلاف تصور رایج، جهان‌شمول و یکسان نیستند و به‌شدت تحت‌تأثیر زمینه‌های اجتماعی، ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی قرار دارند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب در میان ما اثر باتیا مسکیتا

کتاب در میان ما با رویکردی میان‌رشته‌ای، به بررسی این پرسش می‌پردازد که هیجانات انسانی تا چه اندازه محصول فرهنگ و اجتماع هستند. باتیا مسکیتا، روان‌شناس فرهنگی، در این کتاب با استفاده از مثال‌های ملموس و روایت‌های شخصی، تفاوت‌های بنیادین میان فرهنگ‌های مختلف در تجربه و ابراز هیجانات را شرح داده است. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا با روایت زندگی و مهاجرت نویسنده آغاز می‌شود و به‌تدریج به تحلیل تفاوت‌های فرهنگی در هیجان‌ورزی می‌پردازد.

باتیا مسکیتا با مقایسه‌ی فرهنگ‌های غربی و غیرغربی، نشان داده است که در بسیاری از جوامع، هیجانات بیشتر به‌عنوان پدیده‌هایی اجتماعی و رابطه‌ای درک می‌شوند تا احساسات درونی و فردی. کتاب در میان ما، با تکیه‌ بر پژوهش‌های روان‌شناسی، مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی، تصویری چندلایه از نقش فرهنگ در شکل‌دهی به احساسات ارائه کرده است و مخاطب را به بازاندیشی در مورد پیش‌فرض‌های رایج درباره‌ی هیجانات دعوت می‌کند.

خلاصه کتاب در میان ما

کتاب در میان ما با طرح این پرسش آغاز می‌شود که آیا هیجانات انسان‌ها در سراسر جهان یکسان هستند یا تفاوت‌های فرهنگی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری آن‌ها دارند. نویسنده با مرور تجربیات شخصی خود از زندگی در کشورهای مختلف و مواجهه با فرهنگ‌های گوناگون، به این نتیجه رسیده است که هیجانات نه‌تنها درونی و فردی نیستند، بلکه به‌شدت به بافت اجتماعی و فرهنگی وابسته‌اند. باتیا مسکیتا با اشاره به پژوهش‌های کلاسیک روان‌شناسی، مانند مطالعات پل اکمن درباره‌ی جهان‌شمولی هیجانات، نشان داده است که این دیدگاه‌ها اغلب تفاوت‌های فرهنگی را نادیده می‌گیرند و بیشتر بر اساس پیش‌فرض‌های فرهنگ‌های غربی شکل گرفته‌اند.

در ادامه، کتاب به بررسی نمونه‌هایی از فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد؛ برای مثال، تفاوت میان ابراز شادی، خشم یا قدردانی در آمریکا و هلند یا نقش هیجانات در روابط اجتماعی در جوامع آسیایی و آفریقایی. مسکیتا تأکید کرده است که در بسیاری از فرهنگ‌ها، هیجانات به‌عنوان ابزارهایی برای تنظیم روابط اجتماعی و حفظ ارزش‌های جمعی عمل می‌کنند و حتی واژگان هیجانی نیز معنایی فراتر از احساسات فردی دارند. او با تحلیل روایت‌هایی از مهاجران و پژوهش‌های میدانی، نشان داده است که یادگیری هیجانات یک فرهنگ جدید فرایندی زمان‌بر و پیچیده است و تفاوت‌های هیجانی می‌توانند منبع سوءتفاهم یا حتی تعارض میان افراد از فرهنگ‌های مختلف باشند. در بخش‌های پایانی، کتاب به این نکته می‌پردازد که پذیرش تفاوت‌های هیجانی و آگاهی از نقش فرهنگ در شکل‌دهی به احساسات، می‌تواند به بهبود ارتباطات بین‌فرهنگی و کاهش تعارضات اجتماعی کمک کند. مسکیتا پیشنهاد کرده است که به‌جای تلاش برای یافتن احساسات جهان‌شمول، به منطق تفاوت‌های فرهنگی در هیجانات توجه کنیم و ذهنی باز و پذیرا به تجربه‌های هیجانی دیگران داشته باشیم.

چرا باید کتاب در میان ما را بخوانیم؟

کتاب در میان ما با ارائه‌ی روایتی دقیق و مستند از نقش فرهنگ در شکل‌گیری هیجانات، فرصتی برای بازنگری در باورهای رایج درباره‌ی احساسات انسانی فراهم کرده است. این کتاب با مثال‌های متنوع از فرهنگ‌های مختلف و تحلیل‌های روان‌شناختی و مردم‌شناختی، نشان داده است که هیجانات نه‌ صرفاً تجربه‌ای فردی، بلکه پدیده‌ای اجتماعی و فرهنگی هستند. مطالعه‌ی این اثر به درک بهتر تفاوت‌های هیجانی میان افراد و گروه‌ها کمک می‌کند و می‌تواند راهگشای ارتباطات مؤثرتر در محیط‌های چندفرهنگی باشد. همچنین کتاب به مخاطب کمک می‌کند تا به پیش‌فرض‌های فرهنگی خود درباره‌ی احساسات آگاه‌تر شود و با دیدی بازتر به تجربه‌های هیجانی دیگران نگاه کند.

خواندن کتاب در میان ما را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان روان‌شناسی، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، مطالعات فرهنگی و ارتباطات بین‌فرهنگی پیشنهاد می‌شود. همچنین به افرادی که دغدغه‌ی فهم تفاوت‌های هیجانی در محیط‌های چندفرهنگی یا تجربه‌ی مهاجرت دارند، توصیه می‌شود.

درباره باتیا مسکیتا

باتیا مسکیتا روان‌شناس اجتماعی و فرهنگی هلندی و پژوهشگر برجسته‌ی حوزه‌ی هیجان است. او استاد روان‌شناسی در دانشگاه لوون بلژیک است و در آنجا به مطالعه‌ی نقش فرهنگ در هیجان‌ها و نقش هیجان‌ها در فرهنگ و جامعه می‌پردازد. مسکیتا همچنین مدیر مرکز روان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی در لوون است.

باتیا مسکیتا در سال ۱۹۶۰ در آمستردام و در خانواده‌ای یهودی‌ـ‌هلندی متولد شد. والدینش از بازماندگان جنگ جهانی دوم بودند که در دوران اشغال نازی‌ها در خفا زندگی کرده بودند. هر دو والدش تحصیل‌کرده بودند و زندگی نسبتاً مرفهی داشتند.

او مدرک کارشناسی روان‌شناسی و کارشناسی فلسفه را از دانشگاه آمستردام دریافت کرد و سپس در همان دانشگاه مدرک کارشناسی ارشد روان‌شناسی تجربی گرفت. پایان‌نامه‌ی ارشد او بر تفاوت‌های جنسیتی در هیجان‌ها تمرکز داشت. در دوره‌ی دکتری روان‌شناسی، نخستین بینش‌های خود را درباره‌ی نقش فرهنگ در هیجان‌ها شکل داد. مسکیتا سال‌های پژوهش پسادکتری خود را در دانشگاه میشیگان گذراند و عضو گروه فرهنگ و شناخت بود؛ گروهی میان‌رشته‌ای که با ترکیب روان‌شناسی، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی بررسی می‌کرد چگونه فرایندهای روانی فردی از طریق مشارکت‌های اجتماعی‌‌ـ‌فرهنگی شکل می‌گیرند.

مسکیتا که به یافته‌های قوم‌نگارانه درباره‌ی تفاوت‌های فرهنگی در هیجان‌ها و پژوهش‌های روان‌شناختی مبتنی‌بر جهان‌شمولی علاقه‌مند بود، تلاش کرد نقش فرهنگ را در هیجان‌ها روشن‌تر کند. او به همراه نیکو فریدا، در مقاله‌ای جامع که در نشریه‌ی Psychological Bulletin منتشر شد، با تلفیق یافته‌های رشته‌های مختلف، دیدگاه هیجان‌های پایه‌ی جهان‌شمول را به چالش کشید. نتیجه‌ی پژوهش آن‌ها نشان داد که اگرچه برخی جنبه‌های هیجان‌ها ممکن است جهان‌شمول باشند، بسیاری از جنبه‌ها تفاوت‌های معنادار میان‌فرهنگی دارند. در پژوهش‌های بعدی، مسکیتا نشان داد که این تفاوت‌های فرهنگی در هیجان‌ها نظام‌مند و معنادار هستند و می‌توان آن‌ها را بر اساس تفاوت‌های فرهنگی در الگوهای خود و روابط توضیح داد. این یافته‌ها او را به تدوین نظریه‌ی اجتماعی‌ـ‌فرهنگی هیجان‌ها رساند؛ نظریه‌ای که بر اساس آن، هیجان‌ها در دل تعاملات میان‌فردی شکل می‌گیرند و این تعاملات به‌وسیله‌ی معانی و کنش‌های فرهنگی هدایت می‌شوند.

در مسیر پژوهشی دیگری، او و همکارانش پیامدهای تفاوت‌های فرهنگی هیجان‌ها را برای جوامع چندفرهنگی بررسی کردند. این پژوهش‌ها شواهدی از فرهنگ‌پذیری هیجانی ارائه می‌دهند؛ به این معنا که هیجان‌ها در اثر تماس با فرهنگ‌های دیگر تغییر می‌کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که فرهنگ حتی فراتر از دوران جامعه‌پذیری اولیه، در تولید و بازتولید هیجان‌ها نقش دارد.

این پژوهش‌ها همچنین به شکل‌گیری نظریه‌ای روان‌شناختی‌ـ‌فرهنگی از فرهنگ‌پذیری انجامیده‌اند که بر اساس آن، فرایندهای عمیق روانی مانند هیجان‌ها، در تماس با فرهنگ‌های دیگر دگرگون می‌شوند. از دیگر علایق پژوهشی مسکیتا می‌توان به بررسی پیامدهای ناهم‌خوانی هیجانی اقلیت‌های مهاجر و تأثیر آن بر احساس تعلق و ادغام آن‌ها در فرهنگ غالب اشاره کرد. کتاب در میان ما به‌طور ویژه به این نظریه می‌پردازد و با ترکیب پژوهش‌های روان‌شناختی متنوع و روایت‌های شخصی از فرهنگ‌های مختلف، تصویری انسانی و عمیق از هیجان‌ها ارائه می‌دهد.

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

در سال ۲۰۲۰، باتیا مسکیتا موفق به دریافت گرنت پیشرفته‌ی شورای پژوهش اروپا در قالب برنامه‌ی H۲۰۲۰ برای پروژه‌ای با عنوان EmotionAcculturation شد. این گرنت به پژوهشگرانی اعطا می‌شود که کارنامه‌ای برجسته در پژوهش علمی دارند. هدف این پروژه بررسی این است که هیجان‌ها، به‌عنوان فرایندهایی کلیدی در تعاملات انسانی، چگونه بر ادغام اجتماعی و بهزیستی اقلیت‌های مهاجر تأثیر می‌گذارند.

همچنین کتاب در میان ما نامزد جایزه‌ی The Next Big Idea شد، در فهرست کتاب‌های تابستانی ۲۰۲۲ نشریه‌ی Behavioral Scientist قرار گرفت و در نشریاتی چون Science و The New Yorker مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر نخستین بار در سال ۱۴۰۱، با همین عنوان و با ترجمه‌ی سید صدرا صمدی‌دزفولی توسط انتشارات مون منتشر شده است.

بخشی از کتاب در میان ما

«پس این باور چه می‌شود که اگر برای شناختن اهالی فرهنگ‌های دیگر وقت بگذارید و از تفاوت‌های سطحی فراتر روید، می‌توانید به احساسات آن‌ها پی ببرید؟ آیا این درست است که همهٔ ما احساسات یکسانی داریم؟ نه. همچنین، وقتی سعی می‌کنیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم، لزوماً به شباهتمان با آن‌ها پی نمی‌بریم. وقتی آدم‌ها به این نتیجه می‌رسند که احساسات دیگران مثل احساسات خودشان است، ممکن است این نتیجه‌گیری محصول فرافکنی باشد. دانش‌پژوهان هم، به اندازهٔ عوام، متهم به فرافکنی‌اند. خیلی از توضیحات روان‌شناختی و انسان‌شناختی دربارهٔ تفاوت‌های فرهنگی در هیجانات بیان می‌کنند که اهالی فرهنگ‌های دیگر احساساتشان را به‌اشتباه برچسب‌زنی می‌کنند یا نسبت می‌دهند، یا آن‌ها را پنهان می‌کنند. مفروض این توضیحات این است که احساسات «واقعیِ» این مردم شباهت بیشتری به احساسات ما دارد. همان‌طور که در فصل‌های بعدی اشاره خواهد شد، چه‌بسا همین باور که افراد احساساتِ واقعی، عمیق و درونی دارند منحصر به فرهنگ‌های «عجیب» باشد.»