کتاب موزه جنگ

کتاب موزه جنگ (Savas Müzesi) نوشته علی جنید کیلجی اوغلو و ترجمه کریم عظیمی ججین، یک نمایشنامه در ژانر کمدی سیاه است که در سال ۱۴۰۳ توسط نشر مهرگان خرد منتشر شده است. این نمایشنامه از کشور ترکیه با رویکردی پساآخرالزمانی، جهانی را به تصویر می‌کشد که انسان‌ها دیگر در آن حضور ندارند و تنها یادگارهای خشونت و جنگ در موزه‌ای باقی مانده‌اند. نویسنده با الهام از سنت ادبیات پساآخرالزمانی، به‌ویژه رمان‌هایی مانند «آخرین انسان» به قلم مری شلی، تلاش کرده تا بحران‌های وجودی بشر و تکرار بی‌پایان خشونت را در قالب طنز تلخ و موقعیت‌های گروتسک به نمایش بگذارد. شخصیت‌های نمایشنامه در فضایی بسته و پر از اشیای تاریخی، با هویت‌های متغیر و بازی‌های نمایشی به بازخوانی تاریخ، نقد جامعه‌ی مصرف‌گرا و واکاوی ترس‌ها و امیدهای انسان معاصر پرداخته‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب موزه جنگ

کتاب موزه‌ی جنگ، یک نمایشنامه به قلم علی جنید کیلجی اوغلو است که با نگاهی انتقادی و طنزآمیز به پدیده‌ی جنگ و خشونت اجتماعی پرداخته است. این متن نمایشی در بستری پساآخرالزمانی و با بهره‌گیری از عناصر کمدی سیاه، پنج شخصیت را در یک موزه‌ی مدرن و پیشرفته گرفتار می‌کند؛ جایی که آثار جنگی از اعصار مختلف گرد آمده و تکنولوژی امنیتی، آن‌ها را از دنیای بیرون جدا کرده است. شخصیت‌ها، بدون ملیت و مذهب مشخص در موقعیتی گروتسک و طنزآمیز، به بازآفرینی نقش‌های تاریخی و اجتماعی می‌پردازند و مرز میان واقعیت و نمایش را بارها جابه‌جا می‌کنند. ساختار کتاب مبتنی‌بر صحنه‌های پی‌درپی است که هرکدام با دیالوگ‌های تند و موقعیت‌های طنز تلخ، لایه‌های مختلفی از بحران هویت، بیگانگی، ترس از دیگری و نقد جامعه‌ی مصرف‌گرا و تکنولوژی‌زده را آشکار می‌سازد.

علی جنید کیلجی اوغلو با کمک تاریخ و با ارجاع به اسطوره‌ها، انقلاب‌ها و حتی فناوری هوش مصنوعی، تصویری چندوجهی از انسان معاصر ارائه داده است که در میان اشیای موزه‌ای و خاطرات جنگ، به‌دنبال معنای زندگی و هویت خود می‌گردد. کتاب موزه‌ی جنگ از کشور ترکیه، از متن انگلیسی با عنوان The war museum به پارسی برگردانده شده است. این اثر با یادداشت فوسون آتامان، ویراستار کتاب موزه‌ی جنگ، دراماتورژ و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آغاز شده و سپس ۱۸ صحنه ارائه شده است. نویسنده کتاب خود را با یادداشت کوتاهی در باب نمایشنامه‌ی حاضر به پایان رسانده است. این نمایشنامه برای ۵ بازیگر نوشته شده است (۲ زن و ۳ مرد).

خلاصه داستان موزه جنگ

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان نمایشنامه را فاش می‌کند!

نمایشنامه با پنج شخصیت آغاز می‌شود که در یک موزه‌ی مدرن جنگ، ناخواسته زندانی شده‌اند. آن‌ها ابتدا با پوشیدن لباس‌های اشرافی و بازی در نقش‌های تاریخی، خود را در میانه‌ی انقلاب فرانسه تصور می‌کنند. به‌تدریج مرز میان نقش و واقعیت برایشان محو می‌شود. پس از خروج از نقش‌ها مشخص می‌شود که این افراد گردشگرانی هستند که به‌دلیل بسته‌شدن درهای موزه، آنجا گرفتار شده‌اند و ارتباطشان با دنیای بیرون قطع شده است. آن‌ها با شوخی، ترس و بحث‌های فلسفی درباره‌ی جنگ، صلح، هویت، تکنولوژی و حتی هوش مصنوعی سعی می‌کنند معنای وضعیت خود را بفهمند. در این میان، مجسمه‌ی سرباز گمنام که ابتدا فقط یک دکور است، در صحنه‌ای جان می‌گیرد و به نمادی از تداوم خشونت و بی‌نامی قربانیان جنگ بدل می‌شود. شخصیت‌ها با بازآفرینی نقش‌های مختلف، از الهه‌های اسطوره‌ای تا رهبران مذهبی و سیاسی، به نقد بیگانگی، نژادپرستی، تروریسم و بحران‌های اجتماعی و فردی می‌پردازند. طنز تلخ نمایشنامه در گفت‌وگوهای روزمره، شوخی‌ها و موقعیت‌های گروتسک، پیوسته با مضامین جدی مانند بی‌پناهی، بی‌اعتمادی و جست‌وجوی معنا در جهانی ناامن و تکنولوژی‌زده در هم می‌آمیزد. درنهایت، نمایشنامه با تردید درباره‌ی هویت واقعی شخصیت‌ها، ترس از دیگری و پرسش از معنای انسانیت در عصری که هوش مصنوعی هم قادر به تشخیص انسان نیست، پایان می‌یابد.

چرا باید کتاب موزه جنگ را بخوانیم؟

نمایشنامه‌ی موزه‌ی جنگ با ترکیب طنز سیاه و موقعیت‌های گروتسک، تصویری از بحران‌های معاصر ارائه داده است. این اثر نه‌تنها به نقد جنگ و خشونت می‌پردازد، بلکه با شوخی‌های تلخ و دیالوگ‌های تیز، موضوعاتی مانند بیگانگی، هویت، تکنولوژی، نژادپرستی و تروریسم را به چالش می‌کشد. ساختار چندپاره و بازی با نقش‌ها، امکان تجربه‌ی دیدگاه‌های متنوع و همزمان را فراهم کرده است. خواندن این کتاب فرصتی است برای مواجهه با پرسش‌های بنیادین درباره‌ی معنای انسانیت، نقش تاریخ و تکنولوژی در زندگی امروز و مرزهای واقعیت و نمایش. همچنین آشنایی با تئاتر معاصر ترکیه و شیوه‌های نوین روایت در نمایشنامه‌نویسی از دیگر دستاوردهای مطالعه‌ی این اثر است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان ادبیات نمایشی معاصر ترکیه، دوستداران ژانر کمدی سیاه، پژوهشگران حوزه‌ی مطالعات جنگ و صلح و کسانی که دغدغه‌هایی درباره‌ی هویت، بیگانگی، تکنولوژی و بحران‌های اجتماعی دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین این متن نمایشی برای دانشجویان رشته‌های هنرهای نمایشی و مطالعات فرهنگی مناسب است.

درباره علی جنید کیلجی اوغلو

علی جنید کیلجی اوغلو (Ali Cüneyd Kılcıoğlu) زاده‌ی سال ۱۹۷۶‌ میلادی در شهر دنیزلی، یک نمایشنامه‌نویس معاصر و اهل ترکیه است. این نویسنده مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی مدیریت دولتی از دانشکده‌ی علوم سیاسی دانشگاه آنکارا دریافت کرد و سپس دوره‌ی کارشناسی‌ارشد خود را در رشته‌ی نظریه‌های تئاتر، نقد و دراماتورژی در دانشکده‌ی تئاتر DTCF در همان دانشگاه آغاز کرد. او از سال ۲۰۰۲ میلادی، فعالیت حرفه‌ای خود را در زمینه‌ی نمایشنامه‌نویسی آغاز کرده است. «موزه‌ی جنگ» و «همسایه‌ام هیتلر‌‫» عنوان دو متن نمایشی به قلم علی جنید کیلجی اوغلو است. نمایشنامه‌های این نویسنده در تئاترهای دولتی و خصوصی، تئاتر شهرها، گروه‌های آماتور و محافل دانشگاهی به روی صحنه رفته است. از دیگر آثار منتشرشده‌ی او می‌توان به مجموعه داستان «ارکستر سوگواری» (۲۰۱۷) و چندین مجموعه نمایشنامه اشاره کرد؛ ازجمله «جمهوری تلویزیون» (۲۰۱۱)، مجموعه نمایشنامه‌ی یک شامل دندان‌های شکسته‌ی پیرانا، درخت آرزوها و مومیایی‌ها (۲۰۱۲)، «عشق‌های پلاستیکی» (۲۰۱۳)، «سوختگی درجه‌دوم» و «بیکاری» (۲۰۱۳)، مجموعه نمایشنامه‌ی دو شامل پلاژ لخت‌ها، همسایه‌ام هیتلر و خانم ترکیه (۲۰۱۵)، مجموعه نمایشنامه‌ی سه شامل مراسم تشییع جنازه‌ی شوهرم، استخر بورژوا، سیاره‌ی مرد و جنازه‌ی ناقص (۲۰۱۷)، «این بازی سرنوشتم است؟» (۲۰۱۷) و... .

این کتاب یا نویسنده چه جوایز و افتخاراتی کسب کرده است؟

علی جنید کیلجی‌اوغلو جوایز متعددی در حوزه‌ی نمایشنامه‌نویسی دریافت کرده است. او در سال ۲۰۰۸ برای نمایشنامه‌ی «مزرعه‌ی مین» موفق به کسب جایزه‌ی تشویقی مسابقه‌ی نمایشنامه‌نویسی واقع‌گرایانه‌ی جامعه در تئاترهای شهر کوجالی شد. در سال ۲۰۱۲، نمایشنامه‌ی «درخت آرزو» به قلم او جایزه‌ی اول مسابقه‌ی نمایشنامه‌نویسی کوتاه اونال گورل در تئاتر حان را به دست آورد. سال بعد، یعنی ۲۰۱۳ برای «پرنده‌ی دولت» از سوی هیئت‌داوران مسابقه‌ی نمایشنامه‌نویسی آیدین اوستون‌تاش با محور نمایشنامه‌های سنتی آناتولی، جایزه‌ی تشویقی دریافت کرد. در سال ۲۰۲۰، نمایشنامه‌ی «استخر بورژوا» برنده‌ی جایزه‌ی ادبی ساباهاتین کودرت آکسال شد و در همان سال، نمایشنامه‌ی «درخت زبان» نیز جایزه‌ی ویژه‌ی نویسنده‌ی سال را از تئاتر شهر نیلوفر دریافت کرد. افزون‌براین او در سال ۲۰۲۱ در مسابقه‌ی نمایشنامه‌نویسی میتوس بویوت که توسط روزنامه‌ی تئاتر برگزار شد، مورد تقدیر قرار گرفت.

بخشی از کتاب موزه جنگ

«|صحنهٔ هشتم|

[بازیگرها کنار دریچه هستند.]

سبول: تنها ارتباط ما با دنیای بیرون همین دریچهٔ مسخره است. مثلاً عصر ارتباطاته، درسته؟ این نمی‌تونه کار هوش مصنوعی باشه، چیزهای دیگه‌ای پشت این کاره.

یاره: غذایی که از اینجا برامون فرستادن بد بود. همون بهتر که نمی‌فرستادن.

نیرای: آب هم می‌فرستن.

یاره: اگه یه شارژر هم بفرستند خوبه. من با دوست‌ها و آشناهام صحبت می‌کردم.

تکار: دوست دارم برم جایی که این دریچه باز می‌شه.

یاره: [به تکار] اوه خدای من! سعی نکن دوباره وارد اون دریچه بشی.

نیرای: [به تکار] آره وارد شدی و داخلش گیر کردی. به سختی تونستیم از اونجا خارجت کنیم!

یاره: اسمش روشه. آسانسور سرویس، برای آدم‌ها نیست.

تکار: چرا واسه ما آب و غذا می‌فرستن؟ تو این چند روز از بس به این فکر کردم و حرف زدم خسته شدم!»