کتاب کالوالا

کتاب کالوالا (‭‎The kalevala: an epic poem after oral tradition‬‬) اثری حماسی و اسطوره‌ای است که توسط الیاس لنروت گردآوری شده و مرسده خدیور محسنی و محمود امیر یاراحمدی آن را به پارسی ترجمه کرده‌اند. این کتاب مجموعه‌ای از سروده‌ها و اشعار حماسی مردم فنلاند است که ریشه در فرهنگ و باورهای کهن این سرزمین دارد. این اثر با روایت داستان‌هایی از آفرینش جهان، قهرمانان اسطوره‌ای، نبردها، افسون‌ها و ماجراهای عاشقانه، تصویری از جهان‌بینی و اسطوره‌شناسی فنلاندی ارائه داده است. انتشارات بهجت چاپ سوم این اثر را در سال ۱۴۰۳ منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب کالوالا

کتاب کالوالا (اشعار کهن کالاریا درباره‌ی مردمان باستانی فنلاند) که به‌همت الیاس لنروت (Elias Lönnrot) گردآوری شده است، یکی از مهم‌ترین آثار حماسی جهان به شمار می‌رود و ریشه در فرهنگ شفاهی فنلاند دارد. این کتاب مجموعه‌ای از سروده‌ها و افسانه‌های کهن است که طی قرن‌ها به‌صورت سینه‌به‌سینه میان مردم نقل شده و درنهایت توسط الیاس لنروت گردآوری و به‌صورت منظومه‌ای منسجم تدوین شده است. کتاب کالوالا نه‌تنها بازتاب‌دهنده‌ی اسطوره‌ها و باورهای پیشامسیحیت فنلاندی است، بلکه نقش مهمی در شکل‌گیری هویت ملی این کشور داشته است. این کتاب شامل ۵۰ سروده است که هرکدام به بخشی از داستان‌های اسطوره‌ای، آفرینش جهان، قهرمانان و رخدادهای مهم می‌پردازد. شخصیت‌هایی همچون وینه موینن، ایلمارینن و لمین‌کینن در این سروده‌ها حضور دارند و هرکدام نماینده‌ی بخشی از فرهنگ و اسطوره‌های فنلاندی هستند. ترجمه‌ی پارسی این اثر، با حفظ لحن حماسی و شاعرانه، تلاش کرده است تا فضای اسطوره‌ای و رازآلود کالوالا را به خواننده منتقل کند.

کلمه‌ی کالوالا (kalevala) به‌ندرت در ترانه‌های فولکلور اصلی ظاهر می‌شود. اولین‌بار که این کلمه در ترانه‌های مردمی ثبت شد، در آوریل ۱۸۳۶ بود. الیاس لنروت این کلمه را در پایان سال ۱۸۳۴ به‌عنوان نام پروژه‌ی خود انتخاب کرد، اما انتخاب او تصادفی نبود. نام «کاله‌و» در فولکلور فنیک و بالتیک در بسیاری از نقاط دیده می‌شود و «فرزندان کاله‌و» در فولکلور فنلاندی و استونیایی شناخته‌شده هستند. نسخه‌ی نخستِ گردآوری‌شده به‌کوشش الیاس لنروت، با عنوان «کالِوالا، یا اشعار کهن کارلیا درباره‌ی دوران باستان مردم فنلاند» (Kalewala, taikka Wanhoja Karjalan Runoja Suomen Kansan muinoisista ajoista) منتشر شد؛ اثری که به نام «کالِوالای قدیمی» نیز شناخته می‌شود. این اثر در دو جلد در سال‌های ۱۸۳۵ - ۱۸۳۶ میلادی چاپ شد و شامل ۱۲٬۰۷۸ بیت بود که در قالب ۳۲ شعر تنظیم شده بودند.

کتاب کالوالا (اشعار کهن کالاریا درباره‌ی مردمان باستانی فنلاند) توجه بسیاری از پژوهشگران و علاقه‌مندان را به خود جلب کرده است. آن‌ها محتوای این اثر را در یک زمینه‌ی تاریخی تفسیر کرده‌اند. تفسیرهای متعددی از موضوعات این کتاب ارائه شده است. برخی بخش‌های این حماسه به‌عنوان تضادهای باستانی میان فنلاندی‌های اولیه و سامی‌ها درک شده است. در این زمینه، کشور «کالِوالا» می‌تواند به‌عنوان فنلاند جنوبی و «پوه‌یولا» به‌عنوان لاپلند (Lapland) در نظر گرفته شود. گفتنی است که ژان سیبلیوس، مشهورترین آهنگساز فنلاند، بسیاری از آثار خود را تحت‌تأثیر کتاب کالوالا آفریده است.

چاپ سوم این کتاب پیش روی شما است؛ اثری که به بیش از ۵۰ زبان برگردانده شده است.

چرا باید کتاب کالوالا را بخوانیم؟

کالوالا اثری است که نه‌تنها با روایت داستان‌های اسطوره‌ای و حماسی، خواننده را با دنیایی پر از افسون، نبرد و ماجراجویی روبه‌رو می‌کند، بلکه فرصتی برای آشنایی با ریشه‌های فرهنگی و هویت ملی فنلاند فراهم می‌آورد. این کتاب نمونه‌ای از ادبیات شفاهی است که به‌واسطه‌ی گردآوری و تدوین، به یک منظومه‌ی منسجم و تأثیرگذار تبدیل شده است. خواندن کالوالا می‌تواند نگاه تازه‌ای به اسطوره‌شناسی، نقش ادبیات در شکل‌گیری هویت ملی و اهمیت روایت‌های مردمی در تاریخ فرهنگی یک ملت ارائه دهد. همچنین ترجمه‌ی پارسی این کتاب، امکان دسترسی به یکی از مهم‌ترین آثار حماسی جهان را برای فارسی‌زبانان فراهم کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن کتاب کالوالا به دوستداران حوزه‌ی اسطوره‌شناسی، ادبیات حماسی، فرهنگ‌های شمال اروپا و پژوهشگران ادبیات تطبیقی پیشنهاد می‌شود. همچنین این کتاب برای کسانی که به‌دنبال شناخت ریشه‌های فرهنگی و تاریخی ملت‌ها هستند، گزینه‌ای خواندنی است.

درباره الیاس لنروت

الیاس لنروت (Elias Lönnrot) متولد ۹ آوریل ۱۸۰۲، در ۱۹ مارس ۱۸۸۴ میلادی درگذشت. او یک دانشمند چندوجهی فنلاندی بود که در زمینه‌های پزشکی، فلسفه، شعر، موسیقی، زبان‌شناسی، روزنامه‌نگاری، فیلولوژی و جمع‌آوری شعرهای شفاهی سنتی فنلاند فعالیت می‌کرد. الیاس لنروت بیش از همه به‌خاطر تدوین حماسه‌ی ملی فنلاند، کالِوالا (The kalevala: an epic poem after oral tradition) شناخته می‌شود که اولین‌بار در سال ۱۸۳۵ و نسخه‌ای از آن نیز در ۱۸۴۹ میلادی منتشر شد. او این اثر را از مجموعه‌ای از بالادها و شعرهای کوتاه جمع‌آوری‌شده از سنت شفاهی فنلاند گردآوری و ترکیب کرده است. در رشته‌ی پزشکی تحصیل کرد و پس از فارغ‌التحصیلی در ۱۸۳۲، به‌عنوان پزشک منطقه‌ای در شرق فنلاند فعالیت کرد. همزمان با فعالیت پزشکی، به گردآوری داستان‌ها و اشعار عامیانه‌ی فنلاندی پرداخت و آثاری مانند اثر یادشده را منتشر کرد. الیاس لنروت همچنین نخستین فرهنگ لغت فنلاندی - سوئدی را تألیف کرد و در ۱۸۶۰ میلادی، کتاب Flora Fennica را منتشر کرد که اولین اثر علمی گیاه‌شناسی به زبان فنلاندی بود. آثار او در حفظ سنت شفاهی و توسعه‌ی زبان و علم فنلاند نقش مهمی داشته است. کالوالا که به‌همت او گردآوری شده، الهام‌بخش نویسندگانی مانند جی. آر. آر. تالکین شد. تالکین کتاب‌های «سیلماریلیون» و «ارباب حلقه‌ها» را با الهام از کتاب کالوالا نوشت. نام الیاس لنروت همچنین بر سیارک ۲۲۴۳ Lönnrot و برخی یادبودهای فرهنگی و اسکناس‌های فنلاند ثبت شده است.

بخشی از کتاب کالوالا

«نیوشیدم اینگونه داستانِ گفتنی را،

شناختم اینسان چامه‌ی سرودنی را:

در تنهایی به شبگیر می‌رسند شب‌هامان،

در تنهایی برمی‌دمند سپیده‌هامان»