کتاب جهانداری داریوش بزرگ

کتاب جهانداری داریوش بزرگ نوشتهٔ علیرضا شاپور شهبازی توسط انتشارات مروارید منتشر شده است. اثری پژوهشی دربارهٔ زندگی، دوران حکومت و دستاوردهای داریوش هخامنشی است که نشر مروارید آن را منتشر کرده است. این کتاب با تکیه‌بر منابع کهن و یافته‌های نوین باستان‌شناسی، به بررسی عوامل و رویدادهایی می‌پردازد که پس از درگذشت کورش بزرگ، ایران را به لبهٔ پرتگاه کشاند و نقش داریوش در بازسازی و تثبیت شاهنشاهی هخامنشی را واکاوی می‌کند. نسخه‌ٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جهانداری داریوش بزرگ

کتاب جهانداری داریوش بزرگ اثری تاریخی است که با رویکردی تحلیلی به زندگی و دوران فرمانروایی داریوش اول، سومین شاه هخامنشی، می‌پردازد. علیرضا شاپور شهبازی در این کتاب، با بهره‌گیری از منابع باستانی، سنگ‌نبشته‌ها و پژوهش‌های جدید، تصویری جامع از شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران پس از مرگ کورش بزرگ ارائه داده است. 

ساختار کتاب جهانداری داریوش بزرگ به‌گونه‌ای است که ابتدا به پیشینهٔ خانوادگی و نژادی داریوش می‌پردازد و سپس رویدادهای مهم دوران او، از جمله شورش‌ها، تثبیت قدرت، اصلاحات اداری و نظامی و نقش او در گسترش شاهنشاهی هخامنشی را بررسی می‌کند. 

کتاب جهانداری داریوش بزرگ با زبانی مستند و با ذکر مأخذ، تلاش دارد تصویری بی‌طرفانه از شخصیت و عملکرد داریوش ارائه دهد و در عین حال، به نقد دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ او نیز می‌پردازد. این اثر نه‌تنها به روایت تاریخ سیاسی بسنده نمی‌کند، بلکه به جنبه‌های فرهنگی، مذهبی و ادبی عصر هخامنشی نیز توجه دارد و با آوردن بخش‌هایی از سنگ‌نبشتهٔ بیستون، مخاطب را با فضای فکری و اعتقادی آن دوران آشنا می‌سازد.

خلاصه کتاب جهانداری داریوش بزرگ

کتاب جهانداری داریوش بزرگ با ترسیم فضای پرآشوب پس از مرگ کورش بزرگ آغاز می‌شود؛ زمانی که ایران با بحران جانشینی و شورش‌های گسترده روبه‌رو بود. نویسنده ابتدا به معرفی نیاکان داریوش و جایگاه او در دودمان هخامنشی می‌پردازد و سپس به شرح وقایع منتهی به قدرت‌گیری داریوش می‌رسد. 

روایت کتاب جهانداری داریوش بزرگ نشان می‌دهد که چگونه داریوش، با تکیه‌بر حمایت گروهی از بزرگان پارسی و ماد، توانست شورش مغان و غصب تاج‌وتخت به‌دست گئوماته را سرکوب کند و خود را به‌عنوان شاهنشاه ایران تثبیت نماید. در ادامه، کتاب به چالش‌های سال نخست پادشاهی داریوش می‌پردازد؛ سالی که با شورش‌های پی‌درپی در استان‌های مختلف شاهنشاهی همراه بود. داریوش با تدبیر و قاطعیت، این شورش‌ها را یکی پس از دیگری سرکوب کرد و پایه‌های حکومت مرکزی را استوار ساخت. 

نویسنده با استناد به سنگ‌نبشتهٔ بیستون، جزئیات این نبردها و اقدامات داریوش را بازگو می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه داریوش با اصلاحات اداری، مالی و نظامی، شاهنشاهی هخامنشی را به اوج قدرت رساند. کتاب همچنین به نقد دیدگاه‌هایی می‌پردازد که داریوش را غاصب تاج‌وتخت یا دروغ‌گو دانسته‌اند و با بررسی شواهد تاریخی و باستان‌شناسی، تلاش می‌کند تصویری واقع‌بینانه از شخصیت و عملکرد او ارائه دهد. درنهایت، کتاب جهانداری داریوش بزرگ نقش داریوش را در حفظ میراث کورش و شکل‌دهی به هویت ایرانی برجسته می‌سازد و اهمیت او را در تاریخ ایران و جهان باستان نشان می‌دهد.

چرا باید کتاب جهانداری داریوش بزرگ را بخوانیم؟

کتاب جهانداری داریوش بزرگ با رویکردی مستند و تحلیلی، تصویری روشن از یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ ایران ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعهٔ آن می‌تواند با فرازونشیب‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر هخامنشی آشنا شود و نقش داریوش را در تثبیت و گسترش شاهنشاهی ایران بهتر درک کند. همچنین، کتاب با بررسی منابع کهن و پژوهش‌های جدید، امکان مقایسهٔ روایت‌های مختلف تاریخی را فراهم می‌آورد و به پرسش‌های مهم دربارهٔ مشروعیت و عملکرد داریوش پاسخ می‌دهد. برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران باستان، این اثر فرصتی است تا با جزئیات کمترشناخته‌شدهٔ دوران داریوش و تأثیرات او بر ساختار حکومتی و فرهنگی ایران آشنا شوند.

خواندن کتاب جهانداری داریوش بزرگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ ایران باستان، دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های تاریخ، باستان‌شناسی و مطالعات فرهنگی مفید است. همچنین، کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از شخصیت‌ها و رویدادهای کلیدی دوران هخامنشی هستند یا دغدغهٔ فهم ریشه‌های هویت ایرانی را دارند، می‌توانند از این اثر بهره ببرند.

درباره علیرضا شاپور شهبازی

علیرضا شاپور شهبازی، باستان‌شناس و مورخ برجستهٔ ایرانی، در شهریور ۱۳۲۱ در شیراز چشم به جهان گشود. او که در سطح بین‌المللی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پژوهشگران تاریخ ایران باستان شناخته می‌شد، در دانشگاه‌های شیراز، لندن و گوتینگن تحصیل کرد و دکترای باستان‌شناسی دوران هخامنشی را گرفت.

شهبازی علاوه بر فارسی، به زبان‌های انگلیسی و آلمانی تسلط داشت و با فرانسوی، یونانی، عربی و آرامی هم آشنا بود. او در دانشگاه‌های مختلفی از جمله شیراز، تهران و هاروارد تدریس کرد و در سال ۱۳۵۲ «بنیاد تحقیقات هخامنشی» را بنیان گذاشت. این پژوهشگر پرکار، ۱۸ کتاب و بیش از ۱۸۰ مقاله به زبان‌های فارسی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی نوشت. از آثار برجستهٔ او می‌توان به کتاب برندهٔ جایزهٔ سال، یعنی «کورش بزرگ: زندگی و جهان‌داری بنیادگذار شاهنشاهی ایران» اشاره کرد. «شرح مصور نقش رستم» و «کتاب راهنمای مستند تخت جمشید» هم از دیگر تألیفات مهم او هستند. مقالات زیادی از شهبازی نیز در «دانشنامهٔ ایرانیکا» منتشر شده است.

شاپور شهبازی در تیرماه ۱۳۸۵ بر اثر بیماری سرطان در واشینگتن درگذشت. پیکر او به ایران منتقل شد و در حافظیهٔ شیراز به خاک سپرده شد. مورخان و کارشناسان، او را پژوهشگری دقیق و مسئولیت‌پذیر می‌دانند که در تحقیقات خود از روش‌شناسی آکادمیک استفاده می‌کرد.

بخشی از کتاب جهانداری داریوش بزرگ

«داریوش در ۵۲۲ پیش از میلاد، مرد برازنده‌ای شده بود: «و از لحاظ ساختمان جسمی و روحی، به حقیقت بهترین نمونه و نمایندهٔ آزاده‌سواری ایرانی بود: و با قامت بلندی که در سختی‌های ورزش و نبرد آبدیده و نیروگرفته بود، با پیشانی فراخ بلند، با چهره‌ای رد شجاعت و رشادت قالب‌پذیرفته، با بینی تقریباً صاف و کشیده، با چانه‌ای استخوانی و بزرگ» میراث خونی خود را نمایان می‌ساخت. او گذشته از «قدرت تصمیم و غرور جنگی خاص نژاد نجیب ایرانی»، روشن‌بینی و بلندمنشی، نیک‌خویی و دریادلی را نیز دارا بود، و تیزهوشی و خردمندی را با هم داشت، بنابراین شایستهٔ میراث کورش بود. گئوماته و برادرش مغانی بودند که به سادگی و پاکی روحی و دینی بزرگ‌زادگان ایرانی رشک و دشمنی می‌ورزیدند. آن‌ها نماینده و هوادار مادها نبودند و می‌خواستند تنها مغان و طبقهٔ پیشوایان دینی را به توانایی و فرمانروایی برسانند و دولتی بر شالودهٔ دین خود درست کنند. سخن بر سر تعالیم و دین مغان در این‌جا روا نیست، و تنها می‌توان با دیاکونوف همداستان شد که «برای این‌که مغان را مخاطب تعالیم زرتشت بدانیم، دلایل کافی در دست نداریم.» از گفته‌های هرودوت و سنگ‌نبشته‌های پارسی و آداب و رسوم ایرانیان و به‌ویژه جشن «مغ‌کشان» می‌توان استنباط کرد که: «گرچه دین پادشاهان پارس به زرتشتی‌گری نزدیک بوده ولی با کیش زرتشت کاملاً منطبق نبوده است و با تعالیم مغان هم که با زرتشتی‌گری دوران متأخر بسیار نزدیک بوده - با وجود نفوذ عظیمی که مغان در دربار و میان مردم داشتند - انطباق کامل نداشته است.» دیاکونوف سپس مغان را نمایندگان تعالیم زرتشت می‌شمارد.»