کتاب پذیرش شکست

کتاب پذیرش شکست: افت اقشار میانی جامعه؛ نمونه تهران نوشته‌ی مارال لطیفی، اثری پژوهشی در حوزه جامعه‌شناسی است که به بررسی وضعیت اقشار میانی جامعه شهری ایران، به‌ویژه در تهران، می‌پردازد. این کتاب با تکیه بر نظریه‌های جامعه‌شناسی معاصر و به‌ویژه رویکرد پیر بوردیو، تلاش کرده است تا روندهای نابرابرساز و تأثیر آن‌ها بر زندگی روزمره و جایگاه اجتماعی طبقه متوسط را تحلیل کند. نویسنده با بهره‌گیری از داده‌های میدانی، مصاحبه‌ها و تحلیل اسنادی، تصویری از فرایند فقیرشدن اقشار میانی و پیامدهای آن بر ساختار اجتماعی و فردی ارائه داده است. انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پذیرش شکست

پذیرش شکست: افت اقشار میانی جامعه؛ نمونه تهران، اثری است که با رویکردی جامعه‌شناختی به موضوع نابرابری و تحرک اجتماعی در ایران معاصر می‌پردازد. مارال لطیفی در این کتاب، با تمرکز بر شهر تهران، به بررسی روندهای اقتصادی و سیاسی‌ای پرداخته است که منجر به تضعیف و افت جایگاه اقشار میانی شده‌اند. کتاب با استفاده از نظریه فضای اجتماعی بوردیو، مفاهیمی مانند سرمایه اقتصادی، فرهنگی و نمادین را در تحلیل وضعیت طبقه متوسط به کار می‌گیرد و نشان می‌دهد که چگونه تغییرات کلان اقتصادی، سیاست‌های نولیبرالی و تحولات بازار کار، به تدریج قدرت و منزلت اجتماعی این گروه را کاهش داده‌اند. ساختار کتاب شامل مرور نظریه‌ها، تحلیل داده‌های میدانی و بررسی تجربه زیسته افراد است. لطیفی تلاش کرده است تا با گفت‌وگو با افراد درگیر این فرایند، ابعاد مختلف رنج اجتماعی و استراتژی‌های مواجهه با آن را روشن کند. این اثر نه‌تنها به تحلیل ساختاری می‌پردازد، بلکه به تجربه‌های فردی و خانوادگی نیز توجه دارد و از خلال آن‌ها، تصویری چندلایه از پویایی‌های طبقاتی و فضایی تهران ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب پذیرش شکست

کتاب پذیرش شکست با طرح این پرسش آغاز می‌شود که اقشار دارای درآمد متوسط چگونه فقیر می‌شوند و این فرایند در چه زمینه‌های اقتصادی و سیاسی رخ داده است. نویسنده با مرور تحولات کلان اقتصادی ایران، به‌ویژه از دهه ۱۳۶۰ به بعد، نشان داده است که سیاست‌های اقتصادی مانند خصوصی‌سازی، کاهش نقش دولت در اقتصاد، آزادسازی واردات و شوک‌های ارزی، به تدریج قدرت خرید و منزلت اجتماعی طبقه متوسط را کاهش داده‌اند. این روند با افزایش تورم، کاهش امنیت شغلی و رشد بی‌ثبات‌کاری همراه بوده است. در بخش‌های میدانی، کتاب با مصاحبه و مشاهده، تجربه زیسته افرادی را روایت می‌کند که ناچار به ترک محله‌های سابق خود شده‌اند و به مناطق ارزان‌تر نقل مکان کرده‌اند. این جابه‌جایی فضایی، نه‌تنها به معنای کاهش کیفیت زندگی، بلکه به معنای افت سرمایه نمادین و اجتماعی نیز هست. افراد مورد مطالعه، با کاهش سرمایه اقتصادی، به تدریج از دسترسی به امکانات شهری، شبکه‌های حمایتی و فرصت‌های شغلی محروم شده‌اند. این تغییرات، پیامدهایی مانند تضعیف نقش والدین در خانواده، سرخوردگی از تحصیلات، تعویق فرزندآوری و کاهش امید به آینده را به همراه داشته است. کتاب همچنین به بررسی مفهوم «طبقه متوسط فقیر» و نقد آن از منظر بوردیو می‌پردازد و نشان می‌دهد که افت جایگاه اجتماعی، صرفاً نتیجه کاهش درآمد نیست، بلکه به تغییر در ترکیب سرمایه‌ها و کاهش سرمایه نمادین نیز مربوط می‌شود. در نهایت، لطیفی با تحلیل روایت‌های فردی، ابعاد مختلف رنج اجتماعی را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه افراد، در مواجهه با ناکامی‌های اقتصادی و اجتماعی، استراتژی‌هایی مانند مهاجرت، اشتغال در مشاغل بی‌ثبات و تلاش برای حفظ منزلت را در پیش می‌گیرند.

چرا باید کتاب پذیرش شکست را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، به یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی ایران معاصر می‌پردازد: افت و تضعیف اقشار میانی جامعه. ویژگی شاخص اثر، استفاده از نظریه‌های جامعه‌شناسی معاصر و ترکیب آن با داده‌های میدانی و روایت‌های زیسته است. خواننده با مطالعه این کتاب، نه‌تنها با روندهای کلان اقتصادی و سیاسی آشنا می‌شود، بلکه با تجربه‌های واقعی افرادی مواجه می‌شود که درگیر فرایند فقیرشدن و جابه‌جایی اجتماعی هستند. اثر حاضر، ابعاد مختلف رنج اجتماعی، استراتژی‌های مقاومت و سازگاری، و تأثیرات این تحولات بر خانواده، آموزش، اشتغال و روابط اجتماعی را به‌خوبی ترسیم کرده است. همچنین، نقد نظریه‌های رایج درباره طبقه متوسط و ارائه چارچوب تحلیلی بوردیو، به فهم عمیق‌تر پویایی‌های طبقاتی و فضایی جامعه ایران کمک می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان حوزه جامعه‌شناسی، مطالعات شهری و علوم اجتماعی، فعالان حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی، و افرادی که دغدغه تحلیل نابرابری، تحرک اجتماعی و وضعیت طبقه متوسط در ایران را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از تجربه زیسته اقشار میانی و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی سیاست‌های کلان هستند، این اثر مفید است.