کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی

کتاب الکترونیکی «جنبه‌های مختلف عدالت ترمیمی» (تألیف صدف مهدی‌پور، منتشرشده توسط موسسه انتشاراتی فرهیختگان قانون‌یار با همکاری قانون‌پار) اثری پژوهشی در حوزه حقوق کیفری و عدالت ترمیمی است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به بررسی مبانی، اصول، مدل‌ها و جایگاه عدالت ترمیمی در نظام حقوقی ایران و جهان می‌پردازد و نقش نهادهای اجتماعی و شوراهای حل اختلاف را در این زمینه واکاوی می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی

این کتاب به بررسی تحولات عدالت کیفری و ظهور رویکرد عدالت ترمیمی در پاسخ به ناکارآمدی‌های نظام کیفری سنتی می‌پردازد. نویسنده با مروری بر تاریخچه شوراهای حل اختلاف در ایران، از دوران پیش از انقلاب تا ساختار کنونی، زمینه‌های اجتماعی و حقوقی شکل‌گیری این نهادها را تحلیل می‌کند. سپس، مبانی نظری و جرم‌شناختی عدالت ترمیمی را با تکیه بر منابع غربی و اسلامی بررسی کرده و به مقایسه مدل‌های مختلف عدالت ترمیمی در جهان و ایران می‌پردازد. کتاب همچنین نقش سازمان‌های مردم‌نهاد را در تحقق عدالت ترمیمی و مشارکت جامعه در فرآیند حل اختلافات کیفری برجسته می‌سازد. اثر حاضر با استناد به قوانین، آیین‌نامه‌ها و تجربه‌های داخلی و بین‌المللی، تصویری جامع از جایگاه عدالت ترمیمی در سیاست جنایی ایران ارائه می‌دهد و به چالش‌ها و ظرفیت‌های بومی‌سازی این رویکرد در نظام حقوقی کشور می‌پردازد.

خلاصه کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی

کتاب «جنبه‌های مختلف عدالت ترمیمی» با تبیین مفهوم عدالت کیفری و نقد رویکردهای سنتی، به معرفی عدالت ترمیمی به عنوان راهکاری برای جبران آسیب‌های ناشی از جرم و بازسازی روابط اجتماعی می‌پردازد. نویسنده ابتدا به سیر تاریخی شوراهای حل اختلاف و نقش آن‌ها در حل و فصل دعاوی اشاره می‌کند و سپس مبانی نظری عدالت ترمیمی را از منظر جرم‌شناسی و فقه اسلامی بررسی می‌کند. در ادامه، اصول و ویژگی‌های عدالت ترمیمی مانند مشارکت فعال بزه‌دیده، بزهکار و جامعه محلی، داوطلبانه بودن فرآیندها و تمرکز بر جبران خسارت و آشتی اجتماعی تشریح می‌شود. کتاب به مدل‌های مختلف عدالت ترمیمی در جهان و ایران می‌پردازد و تفاوت رویکردهای ناب‌خواه و بیشینه‌خواه را توضیح می‌دهد. همچنین، نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در فرآیندهای ترمیمی و چالش‌های قانونی و اجرایی آن‌ها در نظام حقوقی ایران مورد بحث قرار می‌گیرد. نویسنده با تحلیل قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط، ظرفیت‌ها و موانع تحقق عدالت ترمیمی را در بستر اجتماعی و حقوقی کشور بررسی می‌کند و بر ضرورت اصلاح سیاست‌گذاری‌ها و تقویت مشارکت جامعه در فرآیندهای کیفری تأکید دارد.

چرا باید کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، تصویری روشن از سیر تحول عدالت کیفری و جایگاه عدالت ترمیمی در ایران و جهان ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعه این اثر، با مبانی نظری، مدل‌های اجرایی و چالش‌های عملی عدالت ترمیمی آشنا می‌شود و می‌تواند نقش نهادهای اجتماعی و مردم‌نهاد را در تحقق این رویکرد بهتر درک کند. کتاب همچنین به بررسی تطبیقی قوانین و تجربه‌های داخلی و بین‌المللی می‌پردازد و برای علاقه‌مندان به حقوق کیفری، جرم‌شناسی و سیاست جنایی، منبعی جامع و کاربردی فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق، به‌ویژه در حوزه حقوق کیفری و جرم‌شناسی، و همچنین فعالان حوزه عدالت کیفری، قضات، وکلا و اعضای سازمان‌های مردم‌نهاد مفید است. افرادی که دغدغه اصلاح نظام عدالت کیفری، کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها و ارتقای مشارکت اجتماعی در حل اختلافات را دارند، می‌توانند از مطالب این اثر بهره‌مند شوند.

فهرست کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی

- فصل اول: کلیات - مفهوم‌شناسی عدالت ترمیمی و مقایسه با عدالت کیفری سنتی، بررسی سیر تحول عدالت کیفری و نقد رویکردهای سزادهنده و بازپرورانه. - فصل دوم: مبانی، اصول و ویژگی‌های عدالت ترمیمی - تحلیل مبانی نظری و جرم‌شناختی عدالت ترمیمی، اصول مشارکت، جبران خسارت و داوطلبانه بودن فرآیندها، معرفی مدل‌های عدالت ترمیمی در جهان و ایران و تفاوت رویکردهای ناب‌خواه و بیشینه‌خواه. - فصل سوم: عدالت ترمیمی در نهادهای اجتماعی - نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در تحقق عدالت ترمیمی، جایگاه قانونی سمن‌ها در محاکم قضایی، چالش‌های اجرایی و بحران اجرای احکام، بررسی ظرفیت‌ها و موانع مشارکت جامعه در فرآیندهای ترمیمی.

بخشی از کتاب جنبه های مختلف عدالت ترمیمی

«عدالت ترمیمی در مفهوم اولیه آن در واقع احیاء و توسعه حقوق بزه‌دیدگان را در نظام کیفری و در کلیه مراحل رسیدگی مورد توجه قرار داد. چنانکه در تحولات تقنینی دو دهه اخیر بعضی کشورها (مانند فرانسه)، دولت در مورد بعضی جرایم علیه اموال تا سقف معینی و در مورد جرایم علیه اشخاص، جبران خسارت مادی بزه‌دیدگان را در صورت ناشناخته بودن، فراری بودن یا معسر بودن بزهکاران به عهده می‌گیرد. طرفداران رویکرد ترمیمی، برای اینکه عدالت ترمیمی به عنوان راه یا مدل سوم بتواند همه جنبه‌های عدالت کیفری کلاسیک را متحول کند و جانشین آن شود، در تحولات بعدی خود و با الهام از تجربه‌های شبه‌قضایی محلی-مردمی دست به نظریه‌پردازی جامعی درباره مفهوم ترمیم زدند. بدین‌سان علاوه بر توجه به حقوق و منافع بزه‌دیده، سرنوشت اجتماعی-خانوادگی بزهکار، وضعیت جامعه محلی به عنوان بزه‌دیده ثانوی و حتی مصالح کل جامعه در جرایم شدید نیز در مراحل مختلف رسیدگی و حتی در هنگام تعیین و اجرای مجازات مورد توجه آنها قرار گرفت. چنانکه برای کلیه اشخاصی که دارای نفع، سهم یا حقی در جرم ارتکابی هستند یعنی بزه‌دیده (شاکی)، بزهکار (متهم)، جامعه محلی (خانواده‌ها، خویشان یا همسایگان یا دوستان یا همکاران یا محله یا شهرک) درگیر در موضوع و آثار جرم و به طور کلی از محیط جرم ارتکابی و محیط‌های نزدیک به دو طرف جرم که در هر حال به طور مستقیم یا غیرمستقیم از وقوع جرم متأثر و یا دچار اختلال شده‌اند و بالاخره در مورد جرایم شدید، جامعه در سطح کل آن، پاسخی ترمیمی، تصالحی و سازشی و در عین حال مسئولیت‌بخش برای بزهکار داشته باشد.»