کتاب خیار مجلس در معاملات الکترونیکی

کتاب الکترونیکی «خیار مجلس در معاملات الکترونیکی» نوشتهٔ داود جعفری توسط نشر قانون یار منتشر شده است. این اثر به بررسی یکی از مباحث مهم فقه معاملات، یعنی خیار مجلس، در بستر معاملات نوین الکترونیکی می‌پردازد و تلاش دارد تا با رویکردی تحلیلی، جایگاه و کارکرد این نهاد حقوقی را در فضای تجارت الکترونیک واکاوی کند. کتاب حاضر برای دانشجویان حقوق، پژوهشگران فقه و حقوق اسلامی و علاقه‌مندان به مباحث حقوق تجارت الکترونیک تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خیار مجلس در معاملات الکترونیکی

در «خیار مجلس در معاملات الکترونیکی» داود جعفری به سراغ یکی از موضوعات چالش‌برانگیز فقه معاملات رفته است. این کتاب در قالب ناداستان و با ساختاری پژوهشی، ابتدا مفاهیم پایه‌ای خیار مجلس را در فقه سنتی و حقوق ایران شرح می‌دهد و سپس به بررسی این مفهوم در بستر معاملات الکترونیکی می‌پردازد. نویسنده با تکیه‌بر منابع فقهی و حقوقی، تلاش کرده است تا نقاط اشتراک و افتراق میان معاملات حضوری و معاملات از راه دور را روشن کند. اثر حاضر در سه فصل اصلی تنظیم شده که هرکدام به یکی از ابعاد نظری، تطبیقی و کاربردی خیار مجلس می‌پردازند. در این مسیر، مباحثی مانند ماهیت خیار مجلس، اصل لزوم در عقود، شرایط و آثار خیار، و نیز امکان یا عدم امکان اعمال این خیار در قراردادهای آنلاین و غیرحضوری بررسی شده‌اند. کتاب با نگاهی تطبیقی میان فقه امامیه و حقوق ایران، به پرسش‌هایی دربارهٔ اعتبار و کارکرد خیار مجلس در معاملات اینترنتی پاسخ می‌دهد و در پایان، پیشنهادهایی برای اصلاح یا تبیین بهتر قوانین ارائه می‌کند.

خلاصه کتاب خیار مجلس در معاملات الکترونیکی

کتاب «خیار مجلس در معاملات الکترونیکی» به بررسی مفهوم خیار مجلس، جایگاه آن در فقه امامیه و حقوق ایران، و چالش‌های اعمال این خیار در معاملات الکترونیکی می‌پردازد. نویسنده ابتدا با تعریف واژگان کلیدی مانند خیار، مجلس، معامله و افتراق، زمینهٔ نظری بحث را فراهم می‌کند. سپس به سراغ تحلیل ماهیت خیار مجلس می‌رود و تفاوت آن را با سایر خیارات و عقود لازم و جایز توضیح می‌دهد. در ادامه، اصل لزوم در عقود و استثنائات آن مورد توجه قرار می‌گیرد و نقش خیار مجلس به‌عنوان یکی از این استثناها بررسی می‌شود. در بخش‌های بعدی، نویسنده به سراغ معاملات الکترونیکی رفته و با تکیه‌بر منابع فقهی و حقوقی، امکان تحقق خیار مجلس در این نوع معاملات را تحلیل می‌کند. او به این نکته اشاره کرده است که در معاملات آنلاین، حضور فیزیکی طرفین وجود ندارد اما ممکن است ارتباط فکری و روانی میان آن‌ها برقرار باشد و این موضوع می‌تواند زمینه‌ای برای اعمال خیار مجلس فراهم کند. با این حال، برخی دیدگاه‌ها تحقق خیار مجلس را در معاملات از راه دور منتفی می‌دانند و استدلال می‌کنند که فلسفهٔ این خیار، حضور همزمان و فیزیکی طرفین است. در نهایت، کتاب با بررسی ادلهٔ قائلین به تجویز و عدم تجویز خیار مجلس در معاملات الکترونیکی، به این نتیجه می‌رسد که شرط اصلی برای اعمال این خیار، وجود ارتباط معنوی و فکری میان متعاملین است و نه صرفاً حضور فیزیکی. نویسنده با جمع‌بندی مباحث، پیشنهادهایی برای تبیین بهتر جایگاه خیار مجلس در قوانین مرتبط با تجارت الکترونیک ارائه می‌دهد.

چرا باید کتاب خیار مجلس در معاملات الکترونیکی را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر یکی از مسائل مهم و کمتر بررسی‌شدهٔ حقوق معاملات، یعنی خیار مجلس در بستر تجارت الکترونیک، فرصتی برای فهم عمیق‌تر تحولات حقوقی در عصر دیجیتال فراهم می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر می‌تواند با چالش‌های فقهی و حقوقی معاملات آنلاین آشنا شود و دریابد که چگونه مفاهیم سنتی فقه معاملات در مواجهه با فناوری‌های نوین نیازمند بازنگری و تفسیر مجدد هستند. همچنین، کتاب با ارائهٔ تحلیل‌های تطبیقی و نقد دیدگاه‌های مختلف، به مخاطب کمک می‌کند تا تصویری روشن از نقاط قوت و ضعف قوانین موجود به دست آورد و نسبت به آیندهٔ حقوق تجارت الکترونیک دیدی انتقادی و تحلیلی پیدا کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق، به‌ویژه علاقه‌مندان به فقه معاملات و حقوق تجارت الکترونیک، مفید است. همچنین، وکلای دادگستری، مشاوران حقوقی و فعالان حوزهٔ قراردادهای آنلاین که با مسائل حقوقی معاملات غیرحضوری مواجه‌اند، می‌توانند از مباحث این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب خیار مجلس در معاملات الکترونیکی

«خیار در اصطلاح فقهی و از منظر فقها به «قدرت بر استقرار دائمی و غیر منقطع عقد و قدرت به انحلال آن» تعریف شده است. کسی که دارای خیار است، می‌تواند معامله را به استناد آن فسخ کند. فسخ به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر آن نماید، حاصل می‌شود. از این رو فسخ یک عمل حقوقی یک‌جانبه است که نیاز به قصد انشاء دارد. این قصد باید به نحوی از انحاء ابراز گردد تا فسخ تحقق پیدا کند. خیار مجلس؛ اختیاری است که شارع برای طرفین عقد بیع قرار داده تا بتوانند مادامی که با هم در مجلس عقد هستند، عقد را فسخ کنند. پس نباید با استناد به ظاهر نصوص که نام این خیار را خیار مجلس نامیده است، آن را منصرف به عقود حضوری کرد. با داشتن ارتباط معنوی خریدار و فروشنده الکترونیکی بی‌تردید یک مجلس عقد مجازی بین آن‌ها شکل می‌گیرد که زمینه‌ای برای حضور خیار مجلس در این فضای مجازی را فراهم می‌کند. خیار مجلس در نزد فقهای امامیه آن چنان مسلم است که مرحوم صاحب جواهر ضمن نام بردن از برخی منکران خیار مجلس، تعبیر «صاحب هئه الفتوی المعقوله» را به کار برده است. مبداً خیار مجلس از حین وقوع عقد بیع است (نه از زمان مالکیت) و در اینکه ایجاب بر قبول مقدم باشد یا اینکه عقد لفظی یا معاطاتی باشد تفاوتی وجود ندارد. در این تحقیق ضمن بررسی مفهوم و جایگاه خیار مجلس در قراردادهای الکترونیکی در مقایسه با عقود سنتی به این نتیجه می‌رسیم که در باب خیار مجلس و بقاء آن برای متعاملین ارتباط معنوی و فکری متعاملین شرط است و نه حضور فیزیکی یکی از ایشان.»