کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی

کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی، نوشته عباس محمدی‌ اصل، منتشرشده از سوی نشر دیبای دانش، اثری‌ است که به بررسی مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی تحقیق در علوم اجتماعی پرداخته است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به پرسش‌هایی درباره‌ی چیستی علم، نقش نظریه و تجربه و چگونگی شکل‌گیری مفاهیم و فرضیه‌ها در پژوهش اجتماعی پاسخ داده است. کتاب حاضر برای دانشجویان و علاقه‌مندان علوم اجتماعی و روش تحقیق تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی

کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی به بررسی بنیادهای نظری و عملی روش‌شناسی در علوم اجتماعی پرداخته و تصویری روشن از نسبت اندیشه و روش در این حوزه ارائه داده است. عباس محمدی‌‌اصل در مقدمه و بخش‌های ابتدایی، با اشاره به اهمیت تفکر علمی و نقش آن در کاهش عدم قطعیت، جایگاه علوم اجتماعی را در میان سایر اشکال دانستن تبیین کرده است. اثر حاضر در دوره‌ای نوشته شده که بحث‌های میان رویکردهای کمی و کیفی در علوم اجتماعی و ضرورت تلفیق روش‌ها برای پاسخ‌گویی به مسائل پیچیده‌ی جامعه اهمیت یافته است. 

کتاب با نقل‌قول‌هایی از متفکران برجسته، مانند آگوست کنت و ویلارد کواین، به اهمیت فلسفه علم و روش‌شناسی برای پژوهشگران علوم اجتماعی پرداخته و نشان داده است که چگونه انتخاب روش مناسب می‌تواند بر کیفیت و اعتبار نتایج تحقیق تأثیرگذار باشد. نویسنده تأکید کرده است که هدف کتاب، علاوه‌بر رفع تصورات نادرست از علوم اجتماعی، ترسیم دورنمایی از روش تفکر عالمان اجتماعی است و شرح فنی عملیات تحقیقاتی را به منابع تخصصی‌تر واگذار کرده است. در مجموع، این اثر به جایگاه علم، نظریه، تجربه و روش در تولید دانش اجتماعی پرداخته و ابزار مفهومی لازم برای فهم و نقد پژوهش‌های اجتماعی را فراهم آورده است.

خلاصه کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی

کتاب حاضر با طرح پرسش‌هایی بنیادین درباره‌ی چیستی علم و روش علمی آغاز شده و به‌تدریج به عناصر اصلی پژوهش در علوم اجتماعی پرداخته است. نویسنده ابتدا تفاوت علم با سایر اشکال دانستن را توضیح داده و نشان داده است که علم، دانشی است که با هدف کاهش عدم قطعیت و از طریق مشاهده، آزمون و نظریه‌پردازی شکل می‌گیرد. در ادامه، مفاهیمی مانند فرضیه، متغیر، نظریه و اندازه‌گیری معرفی شده و نقش آن‌ها در فرایند تحقیق اجتماعی بررسی شده است. کتاب بر این نکته تأکید کرده است که مفاهیم علمی باید به‌گونه‌ای تعریف شوند که قابل مشاهده و اندازه‌گیری باشند و تنها از این طریق می‌توان به دانش قابل انتقال و معتبر دست یافت؛ همچنین نویسنده به اهمیت قضاوت مستدل، کنترل ارزش‌ها و باورهای شخصی در تحقیق علمی و نقش ابطال‌پذیری در پیشرفت دانش اشاره کرده است. 

در بخش‌هایی از کتاب، به تفاوت رویکردهای کمی و کیفی، ضرورت انتخاب یا ترکیب روش‌ها و چالش‌های عملیاتی‌سازی مفاهیم پرداخته شده است. در نهایت، اثر حاضر بر این نکته تأکید کرده است که نظریه و تجربه در علوم اجتماعی رابطه‌ای دیالکتیکی دارند و پیشرفت دانش اجتماعی نیازمند نقد مستمر، بازنگری و آزمون نظریه‌ها در مواجهه با واقعیت است.

چرا باید کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی را خواند؟

این کتاب با زبانی ساده و ساختاری منظم، به تبیین مفاهیم پایه‌ای روش‌شناسی در علوم اجتماعی پرداخته و به خواننده کمک می‌کند تا نسبت میان اندیشه، نظریه و روش را بهتر درک کند. مطالعه‌ی این اثر برای کسانی که می‌خواهند با مبانی پژوهش علمی، نحوه‌ی شکل‌گیری فرضیه‌ها و چالش‌های عملی تحقیق در علوم اجتماعی آشنا شوند، سودمند خواهد بود؛ همچنین کتاب به پرسش‌های رایج درباره‌ی اعتبار، روایی و پایایی پژوهش‌ها پاسخ داده و ابزار مفهومی لازم برای نقد و ارزیابی مطالعات اجتماعی را فراهم کرده است.

خواندن کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این اثر برای دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، علاقه‌مندان روش تحقیق و کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر مبانی نظری و عملی پژوهش در حوزه‌های جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، روان‌شناسی اجتماعی و مطالعات فرهنگی هستند، مناسب خواهد بود؛ همچنین برای افرادی که در آغاز مسیر پژوهش علمی قرار دارند و می‌خواهند با مفاهیم کلیدی و چالش‌های روش‌شناسی آشنا شوند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب اندیشه روش و روش اندیشه در علوم اجتماعی

«نمی‌توانیم پدیده‌ای هماره مستدام در برابر دیدگان‌مان را که در آن نقشی برعهده داریم، به‌درستی ارزیابی کنیم؛ اما اگر در عالم تفکر خود را از نظام اجتماعی دور کنیم و از دور درباره آن بیندیشیم، آیا می‌توانیم از منظری بهتر یعنی از دامنه کل پدیده‌های طبیعی درکش کنیم؟ آیا این درک در مقایسه با هم‌اندیشی منظم و ثابت کثیری انسان‌ها درک بهتری است؟ انسان‌هایی که هر یک هستی مشخص و تفر مستقلی داشته و با این حال همگی پیوسته گرایش دارند با وجود اختلاف استعداد و منش به شیوه‌های گوناگون خود را با پیشرفت کلی واحدی هماهنگ کنند. بدون آنکه هماهنگ باشند و حتی بدون آنکه بیشترشان که فکر می‌کنند فقط دارند از محرک‌های شخصیتشان پیروی می‌کنند، از این امر آگاهی داشته باشند. تصویر علمی پدیده چنین است و هیچ اختلال گذرایی نمی‌تواند از ایجاد این تصویر جلو گیرد که اساساً در همه وضعیت‌ها درست است.»