کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن

کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن، نوشته سمیه زمانی زردسواری و منتشرشده توسط نشر یافته، به بررسی یکی از ابزار سرکوب سیاسی در ایران معاصر پرداخته است. این اثر با رویکردی تاریخی و تحلیلی به موضوع تبعید مخالفان سیاسی در دوره‌ی پهلوی دوم، علل و شیوه‌های اجرای آن و پیامدهای اجتماعی و فردی این سیاست پرداخته است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن

کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن به بررسی پدیده‌ی تبعید به‌عنوان یکی از ابزار سرکوب سیاسی در دوره‌ی پهلوی دوم پرداخته و باتکیه‌بر منابع تاریخی و نظریه‌های جامعه‌شناسی سیاسی، ابعاد مختلف این سیاست را واکاوی کرده است. سمیه زمانی زردسواری ابتدا با مرور پیشینه‌ی تبعید در ایران و جهان، جایگاه آن را در حکومت‌های استبدادی و به‌ویژه در دوره‌ی پهلوی دوم تبیین کرده است؛ سپس با تمرکز بر سال‌های پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و تشکیل ساواک، به تشدید سرکوب و استفاده از تبعید علیه رهبران و فعالان سیاسی و مذهبی اشاره کرده است. 

کتاب، علاوه‌بر بررسی تاریخی به تحلیل نظری ابزار سرکوب ازجمله تبعید، شکنجه، اعدام و زندان پرداخته و نقش این ابزار را در کنترل و مهار جنبش‌های اعتراضی و انقلابی بررسی کرده است؛ همچنین پیامدهای فردی، خانوادگی و اجتماعی تبعید و تأثیر آن بر ساختار سیاسی و اجتماعی ایران را در آستانه‌ی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار داده است. اثر حاضر با استناد به اسناد، خاطرات و پژوهش‌های تاریخی، تصویری از فضای سیاسی و امنیتی ایران در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ ارائه داده و جایگاه تبعید را در میان سایر ابزارهای سرکوب روشن ساخته است.

خلاصه کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن

کتاب حاضر با مروری بر مفاهیم نظری سرکوب سیاسی، ابتدا به تعریف تبعید و جایگاه آن در تاریخ ایران و اسلام پرداخته است. نویسنده، فرایند شکل‌گیری کنش جمعی و واکنش حکومت‌ها را توضیح داده و نشان داده است که چگونه تبعید به‌عنوان ابزاری برای افزایش هزینه‌ی فعالیت سیاسی مخالفان به کار گرفته می‌شد. در ادامه، کتاب به بررسی علل اصلی تبعید در دوره‌ی پهلوی دوم پرداخته است؛ ازجمله صدور بیانیه، ایراد سخنرانی، شرکت در اعتصابات، پخش اعلامیه و برگزاری مراسم مذهبی که همگی از دلایل تبعید فعالان سیاسی و مذهبی بودند. 

اهداف حکومت از تبعید نیز شامل جلوگیری از شکل‌گیری گروه‌های انقلابی، تضعیف تشکیلات سیاسی مخالفان و تقویت پایه‌های سلطنت عنوان شده است. بخش دیگری از کتاب به چگونگی اجرای تبعید، شرایط زندگی تبعیدیان، نقش ارتباطات در فعالیت‌های سیاسی آنان و آثار فردی، خانوادگی و اجتماعی تبعید پرداخته است؛ همچنین پیامدهای تبعید برای نظام پهلوی و مناطق محل تبعید مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده با ذکر نمونه‌هایی از تبعید شخصیت‌های برجسته، مانند امام خمینی (ره)، تأثیر این سیاست را بر روند مبارزات سیاسی و شکل‌گیری انقلاب اسلامی تحلیل کرده است.

چرا باید کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر یکی از مهم‌ترین ابزار سرکوب سیاسی در تاریخ معاصر ایران، امکان شناخت عمیق‌تری از سازوکارهای قدرت و مقاومت در دوره‌ی پهلوی دوم را فراهم می‌کند. مطالعه‌ی آن برای کسانی که به‌دنبال درک ریشه‌های اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی و نقش سیاست‌های سرکوبگرانه در شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی هستند، مفید است؛ همچنین کتاب با تحلیل‌های نظری و تاریخی خود، تصویری از چگونگی تبعید و پیامدهای آن بر افراد و جامعه ارائه می‌دهد که می‌تواند برای پژوهشگران علوم اجتماعی و تاریخ معاصر ایران الهام‌بخش باشد.

خواندن کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این اثر برای دانشجویان و پژوهشگران تاریخ معاصر ایران، علوم سیاسی و جامعه‌شناسی، مناسب است؛ همچنین برای علاقه‌مندان موضوعات سرکوب سیاسی، حقوق بشر و کسانی که به‌دنبال شناخت زمینه‌های اجتماعی و سیاسی انقلاب اسلامی هستند، کاربردی خواهد بود.

بخشی از کتاب تبعید در دوره پهلوی دوم؛ چرایی، چگونگی و پیامدهای آن

«از دوران نهضت تنباکو و انقلاب مشروطه اولین جرقه‌های حضور فعال مردم در عرصهٔ سیاست ایران به صورت بسیج اجتماعی و سیاسی مدرن شهری قابل مشاهده بوده است. در طول این دوران مردم برای رسیدن به خواسته‌های خود سعی داشته‌اند به شیوه‌های مختلف به اعتراض علیه نظام حاکم بپردازند. این گونه اعتراضات پراکنده در زمان حکومت استبدادی رضا خانی هم وجود داشته که بعد از سقوط رضاخان این گونه اعتراضات در قالب نهضت ملی شدن صنعت نفت ادامه یافت و با شکل‌گیری زمینه‌های انقلاب اسلامی و وقوع قیام پانزده خرداد و حوادث مربوط به پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) به اوج خود رسیده است. فرآیند تقابل مردم با نظام حاکم چندان سهل و ساده نبوده و رهبران سیاسی و مذهبی همراه با توده‌های مردم در طول مبارزات سیاسی و مذهبی خود از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی هزینه‌های زیادی را پرداخت کرده‌اند.»