کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی

کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی (مجموعه مقالات) با گردآوری علی فتاحی‌ زفرقندی و منتشرشده از سوی پژوهشکده شورای نگهبان، مجموعه‌ای از مقالات تخصصی است که به بررسی جایگاه، وظایف و چالش‌های قوه قضاییه در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. این اثر توسط جمعی از نویسندگان حوزه‌ی حقوق عمومی نگاشته شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی

کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی مجموعه‌ای از مقالات علمی و پژوهشی است که به ابعاد مختلف قوه‌ی قضاییه و ارتباط آن با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. مقالات گردآوری‌شده در این اثر، پیش‌تر در فصلنامه‌ی علمی پژوهشی دانش حقوق عمومی منتشر شده و اکنون با تجمیع موضوعی و تدوین جدید، در قالب یک کتاب ارائه شده‌اند. موضوعات مطرح‌شده در این مجموعه، از تحلیل شاخصه‌های عدالت قضایی و نقش قوه‌ی قضاییه در کیفرگذاری تا بررسی مفاهیمی مانند احیای حقوق عامه، شفافیت فرایندهای قضایی، استقلال بودجه‌ای و مطالعه تطبیقی مدیریت عالی قوه قضاییه در ایران و سایر کشورها را در بر می‌گیرد. این کتاب به‌ویژه برای دانشجویان، پژوهشگران و صاحب‌نظران حقوق عمومی اهمیت دارد و تلاش می‌کند با ارائه‌ی دیدگاه‌های متنوع، زمینه‌ای برای پژوهش‌های آینده و ارتقای دانش حقوقی فراهم کند. مطالب کتاب صرفاً بیانگر نظرات نویسندگان مقالات است و لزوماً دیدگاه پژوهشکده شورای نگهبان را منعکس نمی‌کند.

خلاصه کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی

این کتاب با گردآوری مقالات متعدد، به بررسی جایگاه قوه قضاییه در نظام حقوقی ایران و نقش آن در تحقق عدالت قضایی می‌پردازد. مقالات ابتدایی به تحلیل مفهومی عدالت قضایی و شاخصه‌های آن در قانون اساسی اختصاص یافته‌اند؛ از جمله در دسترس بودن دادگاه، حاکمیت قانون، استقلال قضایی، اتقان دادرسی، برابری طرفین و رعایت حقوق دفاعی اشخاص. نویسندگان با استناد به اصول قانون اساسی، تمهیدات و تضمین‌هایی را که برای تحقق این شاخصه‌ها پیش‌بینی شده، بررسی می‌کنند. 

بخش‌هایی از کتاب به موضوعاتی مانند پیشگیری غیرکیفری از جرم، شفافیت فرایندهای قضایی، استقلال بودجه‌ای قوه قضاییه و مطالعه تطبیقی مدیریت عالی قوه‌ی قضاییه در ایران و اتحادیه اروپا می‌پردازد؛ همچنین مقالاتی به نقد و بررسی صلاحیت‌های رئیس قوه قضاییه، تعارض منافع مقامات قضایی، و نقش دیوان عدالت اداری در نظارت بر تصمیمات اداری اختصاص یافته‌اند. درمجموع، کتاب تلاش می‌کند تصویری جامع از ساختار، وظایف، چالش‌ها و راهکارهای ارتقای کارآمدی قوه‌ی قضاییه در چارچوب قانون اساسی ارائه دهد.

چرا باید کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی را خواند؟

این کتاب با گردآوری مقالات تخصصی و تحلیلی، امکان آشنایی عمیق با جایگاه قوه‌ی قضاییه در نظام حقوقی ایران و ارتباط آن با اصول قانون اساسی را فراهم می‌کند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با چالش‌ها و ظرفیت‌های قوه قضاییه، شاخصه‌های عدالت قضایی، و نقش این نهاد در تحقق عدالت و احیای حقوق عامه آشنا می‌شود؛ همچنین بررسی تطبیقی و نقدهای ارائه‌شده در مقالات، دیدگاه‌های متنوعی را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به حقوق عمومی به ارمغان می‌آورد.

خواندن کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، قضات، وکلا و علاقه‌مندان به مباحث حقوق اساسی و ساختار قوه‌ی قضاییه مناسب است؛ همچنین مطالعه‌ی این اثر برای افرادی مفید خواهد بود که دغدغه‌ی عدالت قضایی، شفافیت فرایندهای قضایی و کارآمدی نظام حقوقی را دارند.

بخشی از کتاب قوه قضاییه و قانون اساسی

«عدالت قضایی از جمله حوزه‌های مهم عدالت اجتماعی و به معنای رعایت حقوق قانونی و شرعی اصحاب دعوا در فرایندهای مختلف دادرسی است. باتوجه‌به کیفی بودن مفهوم عدالت، امروزه بیشتر کشورها به‌منظور سنجش و ارزیابی میزان تحقق عدالت در دستگاه قضایی شاخصه‌ها و معیارهای عینی مختلفی را مشخص کرده‌اند. وجود شاخص در این حوزه ضمن آنکه موجب جهت‌دهی سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان دستگاه قضایی می‌شود، امکان ارزیابی عملکرد آن دستگاه در تحقق عدالت قضایی را فراهم می‌آورد. ازاین‌رو سؤال اصلی پژوهش آن است که از دیدگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شاخصه‌های سنجش و ارزیابی تحقق عدالت قضایی چیست و قانونگذار چه تمهیداتی را به‌منظور تضمین این شاخصه‌ها پیش‌بینی کرده است؟ این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده، بیانگر آن است که قانون اساسی در راستای تحقق عدالت قضایی، ضمن تعیین قوه‌ی قضاییه به‌عنوان مسئول اجرای عدالت قضایی، به‌منظور سنجش میزان تحقق عدالت در دستگاه قضایی شاخصه‌هایی را پیش‌بینی و تمهیداتی را برای تضمین هر یک از آن‌ها ذکر کرده است.»