کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

معرفی کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

کتاب الکترونیکی «درآمدی بر مرجع‌شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی» (تألیف: حسن حیدری، ویراستار: الهام فرمهینی فراهانی، ناشر: دانشگاه اراک) اثری آموزشی و پژوهشی در زمینه آشنایی با منابع مرجع و روش‌های تحقیق در زبان و ادبیات فارسی است. این کتاب به معرفی انواع منابع مرجع، کتابشناسی‌ها، فرهنگ‌ها، دایره‌المعارف‌ها و مراحل پژوهش می‌پردازد و برای دانشجویان و پژوهشگران این حوزه تدوین شده است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

این کتاب با هدف آموزش مبانی مرجع‌شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی نگاشته شده و در آن تلاش شده است تا دانشجویان و علاقه‌مندان به پژوهش با انواع منابع مرجع، شیوه‌های جستجو و استفاده از آن‌ها و همچنین مراحل مختلف تحقیق آشنا شوند. «درآمدی بر مرجع‌شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی» در سال ۱۳۹۷ منتشر شده و ساختار آن به گونه‌ای است که هم به معرفی منابع مرجع سنتی (کتابی و چاپی) و هم منابع مجازی و الکترونیکی می‌پردازد. نویسنده در مقدمه به اهمیت شناخت منابع مرجع و نقش آن‌ها در موفقیت پژوهش اشاره می‌کند و ضمن بررسی پیشینه مرجع‌شناسی در ایران، به معرفی آثار شاخص این حوزه نیز می‌پردازد. کتاب علاوه بر معرفی منابع، به مهارت‌های لازم برای استفاده از آن‌ها و همچنین آسیب‌شناسی پژوهش‌های مبتنی بر منابع مجازی و چاپی می‌پردازد. در پایان نیز مراحل عملی پژوهش و نگارش مقاله به اختصار توضیح داده شده است. این اثر بیشتر جنبه راهنمایی و آموزشی دارد و برای استفاده در یک نیمسال تحصیلی طراحی شده است.

خلاصه کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

این کتاب با تمرکز بر آموزش مرجع‌شناسی، ابتدا به تعریف منابع مرجع و انواع آن‌ها می‌پردازد و ویژگی‌های منابع مرجع را برمی‌شمارد. سپس به معرفی فهرست‌ها، فهرستنامه‌ها و کتابشناسی‌ها به عنوان ابزارهای اولیه پژوهش اشاره می‌کند و تفاوت میان منابع ردیف اول (مانند فرهنگ لغت، دایره‌المعارف، زندگی‌نامه و منابع جغرافیایی) و منابع ردیف دوم (مانند فهرست‌ها و کتابشناسی‌ها) را توضیح می‌دهد. بخش‌های بعدی کتاب به معرفی فرهنگ‌ها، دایره‌المعارف‌ها و منابع زندگی‌نامه‌ای اختصاص یافته و نمونه‌هایی از آثار شاخص هر دسته را معرفی می‌کند. در ادامه، منابع جغرافیای تاریخی و منابع راهنما بررسی می‌شوند. بخش پایانی کتاب به مراحل عملی پژوهش می‌پردازد؛ از انتخاب موضوع و جمع‌آوری منابع تا تحلیل داده‌ها و تدوین مقاله. نویسنده در سراسر کتاب بر اهمیت مهارت‌یابی در استفاده از منابع مرجع و ضرورت روزآمد بودن اطلاعات تأکید دارد و تلاش می‌کند دانشجویان را با نمونه‌های واقعی و کاربردی آشنا کند تا بتوانند در پژوهش‌های خود از این منابع بهره ببرند.

چرا باید کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی را خواند؟

این کتاب با ارائه تصویری جامع از منابع مرجع و روش‌های پژوهش در زبان و ادبیات فارسی، به دانشجویان و پژوهشگران کمک می‌کند تا مسیر تحقیق خود را با شناخت بهتر منابع و ابزارهای پژوهشی طی کنند. آشنایی با انواع منابع مرجع، مهارت در جستجو و ارزیابی منابع و آگاهی از مراحل عملی پژوهش، از جمله دستاوردهای مطالعه این اثر است. همچنین، کتاب با معرفی نمونه‌های واقعی و کاربردی، امکان بهره‌گیری عملی از مطالب را فراهم می‌کند.

خواندن کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگران حوزه علوم انسانی، معلمان و علاقه‌مندان به تحقیق و نگارش علمی مناسب است. همچنین برای کسانی که قصد دارند مهارت‌های مرجع‌شناسی و پژوهش را در حوزه ادبیات فارسی تقویت کنند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

- فصل اول: منابع مرجع معرفی و تعریف منابع مرجع، ویژگی‌ها و انواع آن‌ها.- فصل دوم: فهرست و فهرستنامه کتابشناسی بررسی انواع فهرست‌ها و کتابشناسی‌ها و نقش آن‌ها در پژوهش.- فصل سوم: کتابشناسی‌ها معرفی کتابشناسی‌های عمومی، اختصاصی و موضوعی و کاربرد آن‌ها.- فصل چهارم: فرهنگ‌ها بررسی فرهنگ‌های لغت و دلایل فرهنگ‌نویسی در ایران، دوره‌های فرهنگ‌نگاری.- فصل پنجم: دایره‌المعارف‌ها (دانشنامه‌ها) پیشینه دایره‌المعارف‌نویسی در ایران، انواع دانشنامه‌ها و تفاوت آن‌ها با فرهنگ لغت.- فصل ششم: منابع زندگی‌نامه‌ای تعریف و انواع منابع زندگی‌نامه‌ای در فرهنگ ایرانی-اسلامی.- فصل هفتم: منابع جغرافیای تاریخی و منابع راهنما معرفی منابع جغرافیایی و راهنماهای پژوهشی.- فصل هشتم: درآمدی بر مراحل پژوهش (گام‌های پژوهش) شرح مراحل عملی پژوهش از انتخاب موضوع تا تدوین مقاله.- ضمائم اصطلاحات مرجع‌شناسی، معرفی پایگاه‌های مرجع اینترنتی و منابع و مآخذ.

بخشی از کتاب درآمدی بر مرجع شناسی و پژوهش در حوزه زبان و ادبیات فارسی

«میل به دانستن یک ویژگی عام انسانی است. دو گوش و دو چشم آدمی چهار روزن خداداده‌اند که شبانه‌روز برای پژوهیدن و یافتن به کار می‌روند. آنها اطلاعات را می‌گیرند و به لوح فشرده مغز منتقل می‌کنند. این لوح مختصر گنجایش بیکرانی دارد و سامانه شگفت‌انگیزی است که داده‌های بی‌شمار را ثبت و پردازش می‌کند و برحسب نیاز، آنها را در اختیار انسان می‌گذارد. فتبارک الله احسن الخالقین. عموم انسان‌ها با اهداف و مقاصد مختلف به کسب اطلاعات می‌پردازند. تمایل به آگاهی و کسب دانش فعالیتی عام است و آداب و ترتیبی نمی‌جوید اما پژوهش فعالیتی منظم و هدفمند است که بر پایه اطلاعات و داده‌های علمی بنا می‌شود. پژوهشگر واقعی کیمیای تحقیق را بر مس داده‌ها و اطلاعات می‌زند و آن‌ها را به طلای دانش تبدیل می‌کند. برای پژوهش صحیح نیاز به اطلاعات درست داریم و اطلاعات درست از منابع مرجع معتبر به دست می‌آید. از اینجا ضرورت آشنایی با منابع مرجع روشن می‌شود. شناخت منابع مرجع و کسب مهارتی که بتوان با استفاده از آن‌ها در کمترین زمان پاسخ پرسش خود را پیدا کرد بخشی از دانش مرجع‌شناسی است. در واقع استفاده درست از منابع، بخش اعظم یک پژوهش علمی است.»