کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان

کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان با عنوان اصلی For parents and teenagers : dissolving the barrier between you and your teen نوشتهٔ ویلیام گلسر (روان‏‌پزشک نامدار معاصر) و ترجمهٔ علی صاحبی است. انتشارات سایه سخن این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ علم روان‌شناسی، موفقیت و خودیاری قرار گرفته، در باب نظریهٔ «تئوری انتخاب» (choice theory) است و مبانی اصلی رفتار کودک و نوجوان را روایت کرده است. پیام اصلی کتاب این است که تنها از طریق انتخاب‌های آگاهانه، همدلی و توجه به نیازهای روانی نوجوانان می‌توان روابط خانوادگی سالم و عمیق‌تری ساخت. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان اثر ویلیام گلسر

کتاب «تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان» (برطرف‌سازی موانع بین شما و نوجوانتان) که نخستین‌بار در سال ۲۰۰۳ میلادی و چاپ هشتم آن در ایران در سال ۱۴۰۲ منتشر شده، حاصل دهه‌ها تجربهٔ نویسنده به‌عنوان درمانگر و مشاور خانواده است. این اثر که در حوزهٔ روان‌شناسی و رشد فردی نوشته شده، مجموعه‌ای از توصیه‌های عملی «ویلیام گلسر» را در بر گرفته است که به بازسازی روابط آسیب‌دیدهٔ خانوادگی و دگرگون‌کردن زندگی والدین و فرزندان کمک کرده است. نویسنده برخلاف شیوه‌های مرسوم مانند اعمال قدرت، وضع قوانین سخت‌گیرانه یا تلاش برای تغییر مستقیم رفتار نوجوانان، به والدین توصیه کرده است قضاوت را کنار بگذارند و روش متفاوتی را در پیش گیرند. او تأکید کرده است که این راهکارهای کنترل‌گرایانه در گذشته مؤثر نبوده‌اند و در آینده نیز نخواهند بود. این روان‏‌پزشک نامدار معاصر به‌جای رفتارهای گذشته، با تکیه بر اصول «تئوری انتخاب» به والدین می‌آموزد چگونه رفتار خود را تغییر دهند تا ارتباطی مؤثر و پایدار با فرزندانشان ایجاد کنند. او در این مسیر، هفت عادت مخرب والدین را معرفی می‌کند و شیوهٔ جایگزین هر یک را توضیح می‌دهد. این اثر راهی برای نزدیک‌شدن معلمان و والدین به نوجوانان پیشنهاد کرده است.

خلاصه کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان

نمونه‌های متنوعی برای مواجهه با نوجوانان ناراضی در این کتاب ارائه شده، اما بسیاری از مسائل دیگر به‌دلیل جلوگیری از تکرار مطالب مطرح نشده است. هدف اصلی این اثر را تمرکز بر نحوهٔ بهبود روابط انسانی از طریق کنارگذاشتن «کنترل بیرونی» و جایگزینی آن با «تئوری انتخاب» دانسته‌اند. اگر طرف مقابل شما نیز این مسیر را دنبال کند، تأثیرگذارتر خواهد بود، اما حتی اگر تنها خودتان این تغییر را آغاز کنید، قدمی مؤثر در مسیر تحول برداشته‌اید. ما در جهانی زندگی می‌کنیم که هنوز «کنترل بیرونی» در آن غالب است، اما اگر در محیط خانواده‌تان تئوری انتخاب را به کار بگیرید، فرزندانتان آن را خواهند آموخت. در این شرایط، تعادل قدرت برقرار می‌شود؛ چراکه دیگر نه شما و نه آن‌ها به‌دنبال تسلط بر یکدیگر نخواهید بود. پیشنهاد نویسنده این است که هر زمان در رابطه با نوجوان خود به مشکلی برخوردید، به دو فصل ابتدایی کتاب بروید. اغلب، ریشهٔ مشکل در آن است که یکی از شما هنوز از شیوهٔ کنترل بیرونی استفاده می‌کند. شما نمی‌توانید رفتار نوجوانتان را مستقیماً کنترل کنید، اما می‌توانید رفتار خود را تحت کنترل درآورید؛ بنابراین تلاش خود را برای به‌کارگیری تئوری انتخاب دو برابر کنید. صبور باشید. هم شما و هم فرزندتان سال‌ها تحت سلطهٔ شیوه‌های کنترل بیرونی بوده‌اید و حالا پذیرش این نگرش تازه که تأکید دارد تنها می‌توان رفتار خود را مدیریت کرد نه دیگری را، کار آسانی نیست. اگر گاهی به الگوهای رفتاری قدیم بازگشتید، خود را سرزنش نکنید. اشتباه را بپذیرید، اگر لازم بود عذرخواهی کنید و مسیرتان را ادامه دهید. در طول روز، به رفتارهای خود دقت کنید. این فرایند شبیه ترک عادتی اعتیادآور است. شما در حال فاصله‌گرفتن از وابستگی دیرینه به کنترل بیرونی هستید. شاید به‌سختیِ ترک مواد مخدر یا پرخوری نباشد، اما آسان هم نیست. یک تفاوت کلیدی وجود دارد؛ هر زمان در دوری از کنترل بیرونی موفق شوید، احساس رضایت و آرامش بیشتری خواهید داشت. این مسیر برخلاف عادات مخرب چیزی نیست که برایش دلتنگ شوید، زیرا آنچه به دست می‌آورید از آنچه کنار می‌گذارید بسیار ارزشمندتر است.

چرا باید کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان را بخوانیم؟

کتاب «تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان» در باب پرورش فرزند، بدون دردسر و چالش‌های پی‌درپی و فرساینده‌ای که والدین و نوجوانان معمولاً تجربه می‌کنند، سخن گفته است. آموزه‌های این کتاب بر کیفیت رابطه با عزیزانمان تأثیر می‌گذارد.

کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به والدین و نوجوانان پیشنهاد می‌کنیم.

درباره ویلیام گلسر

«ویلیام گلسر»، روان‌پزشک نوآور و بنیان‌گذار «نظریهٔ انتخاب» در طول فعالیت حرفه‌ای‌اش به‌عنوان یکی از چهره‌های برجستهٔ روان‌شناسی معاصر شناخته شد و جوایز متعددی را برای تأثیرگذاری در حوزهٔ سلامت روان و آموزش دریافت کرد. او دکترای افتخاری خود را از دانشگاه سان‌فرانسیسکو در سال ۱۹۹۰ میلادی دریافت کرد و در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ از سوی انجمن مشاورهٔ آمریکا به‌عنوان «افسانهٔ مشاوره» و برندهٔ جایزهٔ توسعهٔ حرفه‌ای معرفی شد. ویلیام گلسر در سال ۲۰۰۵ میلادی به‌عنوان «درمانگر برجسته» از سوی انجمن روان‌درمانی آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. او جایزهٔ دستاورد مادام‌العمر را نیز از مرکز بین‌المللی مطالعات روان‌پزشکی و روان‌شناسی دریافت کرد و در سال ۲۰۱۳ سنای ایالت کالیفرنیا به‌صورت رسمی از خدمات او در بهبود سلامت روانی جامعه تقدیر کرد. این افتخارات گواهی است بر جایگاه اثرگذار و ماندگار گلسر در روان‌شناسی معاصر. کتاب‌های «تئوری انتخاب»، «تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان»، «درآمدی بر روان‌شناسی امید»، «ازدواج بدون شکست (حل معمای ازدواج از طریق تئوری انتخاب)» و «هشت درس برای زندگی زناشویی شادتر» نوشتهٔ او است.

درباره علی صاحبی

«علی صاحبی» متولد سال ۱۳۴۳ و یک روان‌شناس ایرانی است که تحصیلات کارشناسی و کارشناسی‌ارشد خود را در دانشگاه تهران به پایان رسانده است. در سال ۱۳۷۵ موفق به دریافت دکترای روان‌شناسی بالینی از دانشگاه نیو ساوت ولزِ سیدنی شد و دو سال بعد، دورهٔ فوق‌دکتری خود را در زمینهٔ اختلالات وسواس در کلینیک اختلالات اضطرابی دانشگاه سیدنی گذراند. او دوره‌های تخصصی شناخت‌درمانی را زیر نظر «آلبرت آلیس» و طرح‌واره‌درمانی را با راهنمایی «جفری یانگ» به پایان رساند و مدارک رسمی آن‌ها را دریافت کرد. به‌مدت هشت سال به تدریس روان‌شناسی بالینی در دانشگاه فردوسیِ مشهد پرداخت. در سال ۲۰۰۶ به مؤسسهٔ دکتر ویلیام گلسر پیوست و به‌عنوان مربی ارشد و عضو هیئت‌علمی آن فعالیت کرد. او در سال ۲۰۰۸ با مجوز رسمی از دکتر گلسر، مرکز آموزش واقعیت‌درمانی ایران را تأسیس کرد. علی صاحبی که همهٔ آثار ویلیام گلسر را به پارسی ترجمه کرده، از شاگردان نزدیک او به شمار می‌رود و در سال ۲۰۱۲ نیز مورد تقدیر رسمی دکتر گلسر قرار گرفته است. از او تاکنون ده‌ها کتاب، مجموعه‌های آموزشی و بیش از ۳۵ مقالهٔ پژوهشی منتشر شده است.

چه نسخه‌های دیگری از این کتاب در ایران منتشر شده است؟

کتاب حاضر اولین‌بار تحت‌عنوان «برای والدین و نوجوانان» توسط انتشارات رسا‏ و در سال ۱۳۹۳ منتشر شده است.‭‬‬ این کتاب در سال‌های ۱۳۹۵ - ۱۳۹۸ تجدید چاپ شده است.

بخشی از کتاب تئوری انتخاب برای والدین و نوجوانان

«همان‌طور که در «تئوری انتخاب» توضیح دادم، ما اعتقاد داریم شما می‌توانید یک مغز سالم داشته باشید ولی هنوز ناخشنودی شدیدی را انتخاب کنید و علایم بیماری را نشان بدهید؛ مثل دیوانگی یا اسکیزوفرنی. ولی همان‌طور که در دو فصل اول این کتاب توضیح دادم، علت اصلی ناخشنودی شما وجود روابط نارضایتمند است که اغلب با ناکامی در رسیدن به آنچه دوست داشته‌اید به آن دست یابید همراه است.

برای مثال همان‌طور که در فصل قبلی توضیح دادم، اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری روانی نیست که بر اثر عدم کارکرد صحیح مغز به وجود بیاید. بلکه فقط جستجوی راهی برای لذت‌جویی یا رهایی از درد است که با آشنایی و مراوده با افراد بریده و بدون پیوند و رابطۀ خوب خانوادگی و دوستی، و سپس نشست و برخاست با افراد معتاد شروع می‌شود. درمان این بیماران فراتر از آن است که مواد مخدر را از دسترسشان دور نگه داریم یا به آن‌ها مواد مخدر بدهیم تا وسوسه‌شان کم شود. راه درمان این بیماری آن است که به آن‌ها کمک کنیم با افراد مهم زندگیشان دوباره رابطه و پیوند برقرار کنند.

به نظرتان، شما با پذیرش کدام موضع، بهتر می‌توانید به فرزندتان که برچسب اسکیزوفرنی گرفته است، کمک کنید؟ یک موضع، بردن او نزد روان‌پزشکی است که دید کاملاً زیست‌شناختی دارد و می‌خواهد او را با داروهای شیمیایی درمان کند. او به شما می‌گوید که فرزندتان شاید هیچ‌وقت خوب نشود و لازم باشد همواره در بیمارستان یا در مؤسسات خاص تحت مراقبت قرار گیرد. یکی از مواردی که این‌گونه روان‌پزشکان به شما می‌گویند و من هم با آن موافقم، آن است که شما مسئول وضعیت او نیستید.

ولی همان‌طور که در این فصل توضیح دادم نشانه‌های روان‌شناختی که نوجوان شما نشان می‌دهد، شیوۀ خاصی است که او برای ابراز ناخشنودی خود در پیش گرفته است. با این‌که او در بیش‌تر اوقات از ناخشنودی خود اطلاع دارد، اما به ندرت آگاهی دارد که ناخشنودی او به دلیل ناتوانی‌اش در ایجاد رابطه با شما و سایر افراد مهم زندگی‌اش است. در حقیقت علایم بیماری او، راه جایگزینی برای کوشش‌هایی است که باید برای ایجاد پیوند و رابطه با آدم‌های مهمی مثل شما در زندگی‌اش انجام دهد. علایم بیماری او ممکن است داشتن یک ترس غیر واقعی از این باشد که شما او را رها می‌کنید یا می‌خواهید او را به مکان دیگری دور از خانه بفرستید.»