کتاب مسئله محور است

معرفی کتاب مسئله محور است

کتاب الکترونیکی «مسئله‌محور است» (تردمیل) نوشتهٔ «راضیه ادیبی» و با ویراستاری «فهیمه اسماعیلی» توسط مرکز پژوهشی آموزشی کوثر منتشر شده است. این اثر به بررسی رویکرد مسئله‌محور در کنشگری اجتماعی و حل مسائل اجتماعی ایران می‌پردازد و با نگاهی انتقادی به فعالیت‌های تشکیلاتی و دانشجویی، تلاش می‌کند راه‌هایی برای افزایش اثربخشی و پرهیز از کلیشه‌ها ارائه دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مسئله محور است

«مسئله‌محور است» در فضایی نوشته شده که دغدغهٔ حل مسائل اجتماعی و افزایش اثربخشی فعالیت‌های جمعی، به‌ویژه در میان دانشجویان و فعالان اجتماعی، پررنگ است. کتاب در سال ۱۴۰۰ منتشر شده و حاصل تجربه‌ها و بازخوردهای چندین سالهٔ نویسنده و گروهی از کنشگران دانشجویی است. نویسنده با تکیه بر مثال‌های واقعی و روایت‌های میدانی، به آسیب‌شناسی رایج‌ترین خطاها در فعالیت‌های جمعی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چرا بسیاری از تلاش‌ها به نتیجه نمی‌رسند یا در قالب کلیشه‌ها و روزمرگی‌ها گرفتار می‌شوند. اثر حاضر، ضمن معرفی رویکرد مسئله‌محور، تلاش می‌کند با ارائهٔ چارچوب‌های مفهومی و عملیاتی، راهی برای عبور از فعالیت‌های بی‌اثر و تکراری به سوی کنشگری مؤثر و هدفمند پیشنهاد کند. کتاب همچنین به پرسش‌ها و ابهاماتی که در میدان عمل برای فعالان اجتماعی پیش می‌آید، پاسخ می‌دهد و با جعبه‌ابزاری از راهکارها، مخاطب را در مسیر حل مسائل واقعی همراهی می‌کند.

خلاصه کتاب مسئله محور است

این کتاب با نقد فعالیت‌های رایج در تشکل‌های دانشجویی و اجتماعی آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که بسیاری از این فعالیت‌ها، به‌رغم تلاش و انرژی زیاد، به دلیل گرفتار شدن در کلیشه‌ها و بی‌توجهی به هدف اصلی، اثربخشی لازم را ندارند. نویسنده با مثال‌هایی از فعالیت‌های دانشجویی، مانند برگزاری برنامه‌های تکراری یا پیروی از سنت‌های بی‌هدف، به این نکته اشاره می‌کند که بدون بازخوانی هدف و توجه به مسئلهٔ واقعی، فعالیت‌ها به تردمیل تبدیل می‌شوند؛ یعنی حرکتی بی‌پیشرفت و صرفاً خسته‌کننده. در ادامه، کتاب رویکرد مسئله‌محور را معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد که چرا تمرکز بر خود مسئله و ریشه‌یابی آن، به جای تکرار فعالیت‌های گذشته یا پیروی از قالب‌های آماده، می‌تواند به حل واقعی مشکلات منجر شود. نویسنده بر اهمیت شناخت تدریجی و جمعی مسئله، شجاعت در انتخاب مشکل، و بازنگری مداوم در مسیر تأکید می‌کند. همچنین، به فرآیندهای عملیاتی برای کنش مسئله‌محور پرداخته می‌شود؛ از انتخاب مسئله تا اقدام و ارزیابی بازخوردها. کتاب با ارائهٔ مثال‌های میدانی و پاسخ به پرسش‌های رایج فعالان اجتماعی، تلاش می‌کند راهکارهایی برای عبور از پراکنده‌کاری، فرم‌زدگی و روزمرگی ارائه دهد و مخاطب را به سوی کنشگری مؤثر و هدفمند هدایت کند.

چرا باید کتاب مسئله محور است را خواند؟

این کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به آسیب‌شناسی فعالیت‌های جمعی و تشکیلاتی می‌پردازد و راهکارهایی برای افزایش اثربخشی و عبور از کلیشه‌ها ارائه می‌دهد. مخاطب با خواندن این اثر، با مفاهیم و ابزارهای عملی برای شناسایی و حل مسائل اجتماعی آشنا می‌شود و می‌تواند فعالیت‌های خود را هدفمندتر و مؤثرتر سامان دهد. همچنین، مثال‌های واقعی و روایت‌های میدانی کتاب، امکان همذات‌پنداری و یادگیری از تجربه‌های دیگران را فراهم می‌کند.

خواندن کتاب مسئله محور است را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای فعالان اجتماعی، دانشجویان، اعضای تشکل‌ها و گروه‌های مردمی که دغدغهٔ حل مسائل اجتماعی و افزایش اثربخشی فعالیت‌های خود را دارند، مناسب است. همچنین، برای کسانی که به دنبال راهی برای عبور از روزمرگی و کلیشه‌ها در فعالیت‌های جمعی هستند، مطالعهٔ این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب مسئله محور است

- مقدمه: روایت شکل‌گیری کتاب و دغدغه‌های نویسنده دربارهٔ اثربخشی فعالیت‌های جمعی. - فصل اول: بررسی رویکردهای اشتباه در فعالیت‌های تشکیلاتی و دانشجویی که اثربخشی را کاهش می‌دهد؛ نقد کلیشه‌محوری، فرم‌زدگی و دوری از خط مقدم. - فصل دوم: معرفی رویکرد مسئله‌محور در کنشگری اجتماعی؛ تبیین چارچوب مفهومی و اهمیت تمرکز بر ریشهٔ مشکلات به جای پرداختن به نشانه‌ها. - فصل سوم: ارائهٔ چارچوب عملیاتی برای کنش مسئله‌محور؛ گام‌های انتخاب مسئله، شناخت، تحلیل، اقدام و ارزیابی بازخوردها. - فصل چهارم: جعبه‌ابزار رفع موانع و پاسخ به پرسش‌ها و ابهامات رایج فعالان اجتماعی در میدان عمل. - تکمله‌ها: یادداشت‌هایی دربارهٔ انتخاب مسئله، خطاهای رایج در شناخت، و ویژگی‌های فرد و تشکل مسئله‌محور.

بخشی از کتاب مسئله محور است

«گره جوزی» نوعی گره قدیمی است که بین روستاییان و عشایر معمول بوده است. این گره با پیچیدن نخ به دور خود، ساخته می‌شد. هنگام ساخت گلولهٔ پیچیدهٔ کروی، «سرنخ» آن را چنان استادانه، در پیچیدگی نخ‌ها محو می‌کردند که هیچ‌کس نمی‌توانست آن را بیابد و گاهی مسابقه می‌گذاشتند و از دیگران می‌خواستند که آن را پیدا کنند. اگر کسی می‌توانست سرنخ را پیدا کند، می‌توانست گره را نیز باز کند اما اگر روی نقاط اشتباهی دست می‌گذاشت، با وجود صرف زمان و انرژی زیاد، دست از پا درازتر و شاید با گره‌ای کورتر از قبل، میدان را ترک می‌کرد. حکایت ما و بسیاری از مشکلات کشور همان حکایت گره جوزی و دست‌گذاشتن روی نقاط اشتباه است. گره‌های فراوانی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور وجود دارد که چون به سرنخ آن توجه نکرده‌اند، گره‌ها باز که نشده، کورتر هم شده است. البته، این اشتباه‌ها فقط ویژهٔ مسئولان و مدیران کشور نیست. در این سال‌ها، عموم فعالان رسانه‌ای، تشکل‌های دانشجویی، گروه‌های مردمی، اندیشکده‌ها، پژوهشکده‌ها و... نیز از «کاشت» رویکردهای اشتباهی در برخورد با مشکلات کشور کم‌اثری و اتلاف وقت «برداشت» کرده‌اند. بنای این کتاب، توجه‌دادن به سرنخ‌ها و روش رسیدن به آن‌هاست. تلاش شده است این گره‌های جوزی مشکلات کشور به تدریج در کتاب باز شوند. آرام آرام.