کتاب بازتاب آینه

کتاب الکترونیکی «بازتاب آینه (درباره مولوی و مولوی‌شناسان بزرگ)» نوشتهٔ مسعود ربیعی‌فر و با همکاری نشر روزآمد، اثری پژوهشی دربارهٔ زندگی، اندیشه‌ها و جایگاه مولوی و همچنین معرفی و نقد آثار مهم‌ترین مولوی‌شناسان جهان است. این کتاب به بررسی نگاه‌ها و پژوهش‌های چهار مولوی‌شناس برجسته غیرایرانی می‌پردازد و تلاش می‌کند تصویری تحلیلی و انتقادی از روند مولوی‌پژوهی ارائه دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بازتاب آینه

«بازتاب آینه» اثری است که به جای تمرکز صرف بر زندگی و آثار مولوی، به بررسی و تحلیل پژوهش‌های مهم دربارهٔ او می‌پردازد. کتاب در فضایی میان‌نسلی و با نگاهی انتقادی، به معرفی چهار مولوی‌شناس بزرگ غیرایرانی می‌پردازد: خلیفه عبدالحکیم، عبدالباقی گولپینارلی، آنه ماری شیمل و فرانکلین دین لوئیس. نویسنده ضمن مرور آثار و روش‌شناسی این پژوهشگران، به نقاط قوت و ضعف هر یک اشاره می‌کند و جایگاه آن‌ها را در روند مولوی‌پژوهی معاصر بررسی می‌کند. کتاب همچنین به تاریخچهٔ تصوف و عرفان اسلامی، جایگاه مولوی در این سنت و نقدهای وارد بر او می‌پردازد. در بخش‌هایی از کتاب، به تأثیر مولوی بر اندیشه‌های دینی و اخلاقی، و همچنین نقش او در تلطیف و انسانی‌تر کردن قرائت‌های دینی اشاره می‌شود. نویسنده تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی، فاصله‌ای میان روایت‌های اسطوره‌ای و نگاه انتقادی به مولوی ایجاد کند و به مخاطب نشان دهد که مولوی‌پژوهی چگونه از روایت‌های قدسی به تحلیل‌های علمی و انتقادی رسیده است.

خلاصه کتاب بازتاب آینه

این کتاب با مقدمه‌ای دربارهٔ اهمیت مولوی و جایگاه او در عرفان اسلامی آغاز می‌شود و سپس به سراغ معرفی و تحلیل آثار چهار مولوی‌شناس بزرگ می‌رود. نویسنده ابتدا به خلیفه عبدالحکیم می‌پردازد که با رویکردی فلسفی و با تکیه بر مفاهیم انسان کامل، عشق و فنا، اندیشه‌های مولوی را بررسی کرده است. سپس عبدالباقی گولپینارلی معرفی می‌شود که با پژوهش‌های تاریخی و نسخه‌شناسی، به نقد و تحلیل دقیق آثار و زندگی مولوی پرداخته و تلاش کرده است از روایت‌های تکراری و اسطوره‌ای فاصله بگیرد. آنه ماری شیمل، پژوهشگر آلمانی، با رویکردی آکادمیک و تطبیقی، مولوی را در بستر عرفان اسلامی و ادبیات جهان بررسی می‌کند و به تأثیر او بر فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. فرانکلین دین لوئیس نیز با دسته‌بندی گفتمان‌های مولوی‌پژوهی، به تحلیل روندهای پژوهشی و تفاوت‌های رویکردی در مطالعات مولوی می‌پردازد. در کنار معرفی این پژوهشگران، نویسنده به نقدهای وارد بر مولوی، رابطهٔ او با شمس تبریزی، و جایگاه او در میان متفکران دینی و عرفانی می‌پردازد و نشان می‌دهد که مولوی چگونه از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی عبور کرده و به چهره‌ای جهانی بدل شده است. کتاب در نهایت تأکید می‌کند که مولوی‌پژوهی نیازمند نگاه تحلیلی و انتقادی است و صرفاً با روایت‌های قدسی نمی‌توان به عمق اندیشه‌های او پی برد.

چرا باید کتاب بازتاب آینه را خواند؟

مطالعهٔ این کتاب فرصتی است برای آشنایی با روندهای مختلف مولوی‌پژوهی و شناخت دقیق‌تر جایگاه مولوی در عرفان و ادبیات. کتاب با معرفی پژوهشگران برجسته و نقد آثار آن‌ها، به مخاطب کمک می‌کند تا با نگاه‌های متنوع و گاه متضاد دربارهٔ مولوی آشنا شود و از سطح روایت‌های اسطوره‌ای فراتر برود. همچنین، این اثر به بررسی تأثیر مولوی بر اندیشه‌های دینی و اخلاقی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از آموزه‌های او برای تلطیف فضای فکری و اجتماعی بهره برد.

خواندن کتاب بازتاب آینه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به عرفان اسلامی، پژوهشگران ادبیات فارسی، دانشجویان رشته‌های الهیات و فلسفه، و کسانی که دغدغهٔ شناخت عمیق‌تر مولوی و روندهای مولوی‌پژوهی را دارند مناسب است. همچنین برای افرادی که به دنبال تحلیل انتقادی و مقایسه‌ای دربارهٔ متفکران و شاعران بزرگ هستند، مطالعهٔ این اثر مفید خواهد بود.

فهرست کتاب بازتاب آینه

- مقدمه‌ای ناتمام برای مولانا: طرح کلی اهمیت مولوی و جایگاه او در عرفان و ادبیات. - فصل اول: مولوی‌شناسان بزرگ - معرفی و تحلیل آثار خلیفه عبدالحکیم، عبدالباقی گولپینارلی، آنه ماری شیمل و فرانکلین دین لوئیس؛ بررسی رویکردها و دستاوردهای هر یک در مولوی‌پژوهی. - فصل دوم: «آل مولانا» - بررسی تبار و خانوادهٔ مولوی و تأثیر آن بر شکل‌گیری شخصیت و اندیشه‌های او. - فصل سوم: تأثیرگذاران بر مولوی - معرفی برخی معاصران و مولوی‌پژوهان نامدار؛ تحلیل تأثیر متقابل اندیشه‌ها و جریان‌های فکری بر مولوی. - فصل چهارم: کتاب‌شناسی آثار مولانا - معرفی آثار اصلی و منسوب به مولوی؛ بررسی نسخه‌شناسی و اهمیت هر یک در مطالعات مولوی‌پژوهی. - ضمائم و یادداشت‌ها: توضیحات تکمیلی دربارهٔ منابع و پژوهش‌های مرتبط.

بخشی از کتاب بازتاب آینه

«ما درباره مولوی هم چیزهای پراکندهٔ نامرتبط و فراوانی می‌دانیم و هم در واقع آگاهی‌های مرتبط و نظام‌مند زیادی نداریم. با توجه به گسترهٔ تحقیقات جدید و آکادمیک انتظار می‌رود که سطح دانش‌مان نسبت به مولانا رو به فزونی رود. مادام که ما به نوع دانش و آگاهی‌هایمان درباره هر متفکر و یا مرام فکری و اعتقادی، صورتی سیستماتیک و روشمند ندهیم، در واقع بجز انباشت و تلمبار کردن ذهن، کار دیگری درباره آن موضوع نکرده‌ایم. مولوی مهم است. به این دلیل که حضور دارد و نشانهٔ حضور او گفتمان جدید و خوانش نوینی‌ست که در برابر خوانش‌های رسمی و سازمان‌یافته از دین و اخلاق به‌وجود آورده است. خوانشی که به کم‌رنگ کردن و یا به بی‌رمق نمودن قرائت‌های تکراری و ملال‌آور فقهی، فلسفی و کلامی تأثیرگذار روزگار مولانا کمک می‌نمود. آیا می‌توان ادعا کرد که دید و نگاه مولانا کاملاً بی‌عیب و نقص و فاقد انتقاد است؟ چنین ادعای حداکثری را نه درباره مولوی و نه هیچ متفکر دیگری نمی‌توان و نباید ابراز کرد؛ زیرا این گذشت زمان است که پرده از عیوب بزرگان برداشته و پرده‌ای دیگر از کمال را برخواهد گشود. عیوب و نقدهای وارده بر مولانا خود بر چند دسته قابل تقسیم است: گروهی بر تمثیلات نابجا و به ظاهر فروتر از مبادی ادب و آداب و اخلاق رایج او خرده گرفته‌اند که در پاسخ باید گفت شاید مولوی چاره‌ای از انتخاب این ظرف معنایی برای انتقال مطالب ثمین خود نداشته و آنها را به عنوان آخرین دوا برگزیده است. گروهی دیگر مولوی را تناقض‌گویی منطقی دانسته و گفته‌اند او اندیشهٔ استدلالیان را دارای ساختاری چوبین می‌داند و حال آنکه خود در وادی استدلال ره پیموده و گام نهاده است. این عیب ظاهری، ساختار درستی دارد اما چون سطح فراگیری از استدلال‌های مولوی را شامل نمی‌شود و نمی‌توان تمام مثنوی را فرو غلتیده در این اشکال دانست. گذشتن از این عیب، خللی بر اندام معرفت عقلی مولوی وارد نخواهد ساخت. اما نمی‌توان درباره پاره‌ای از نقود وارده بر مولوی، بی‌تامل و ساکت نشست.»