کتاب معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ

کتاب الکترونیکی «معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ» نوشتۀ استیون لیچ و جیمز تارتاگلیا با ترجمۀ صبا ثابتی در گروه انتشاراتی ققنوس چاپ شده است. این کتاب دربارۀ نحوه پاسخ‌گویی فلاسفه برجسته تاریخ به پرسش «معنای زندگی چیست؟» است و از طریق مجموعه‌ای از مقالات، دیدگاه‌های آنان را بررسی می‌کند.

درباره کتاب معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ

این کتاب مجموعه‌ای از ۳۵ مقاله است که هر یک به بررسی دیدگاه یک فیلسوف مهم دربارۀ معنای زندگی می‌پردازد. مقالات به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که بازه‌ای تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی گسترده را در بر می‌گیرند؛ از اندیشه‌های کنفوسیوس و بودا گرفته تا سارتر، نیچه و فانون. هر مقاله توسط پژوهشگری متخصص در آن حوزه نوشته شده و تلاش می‌شود تا دیدگاه آن فیلسوف درباره معنای زندگی، به دور از ساده‌سازی یا کلی‌گویی، به زبان قابل فهم ارائه شود. ساختار کتاب بر مبنای ترتیب تاریخی تقریبی تدوین شده است و از فیلسوفان باستان آغاز می‌شود. این روند با بررسی شخصیت‌هایی همچون سقراط، افلاطون، ارسطو و اپیکور ادامه می‌یابد، سپس وارد قرون وسطا می‌شود با چهره‌هایی چون ابن‌سینا، ابن‌میمون و آکوئینی، و سرانجام در دوره مدرن و معاصر به فیلسوفانی چون کانت، نیچه، ویتگنشتاین، هایدگر، سارتر و بووار می‌رسد. در این میان، سنت‌های غیرغربی همچون فلسفه چینی، هندی و عبری نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند.

پیشگفتار کتاب به روشنی هدف و رویکرد آن را تبیین می‌کند: بررسی این موضوع که چگونه فلاسفه مختلف در طول تاریخ کوشیده‌اند به پرسشی پاسخ دهند که هنوز هم برای بسیاری از مردم اهمیت دارد. ویراستاران کتاب، استیون لیچ و جیمز تارتاگلیا، تأکید می‌کنند که در طول قرن بیستم، با رواج فلسفه تحلیلی و پوزیتیویسم منطقی، این پرسش گاهی بی‌اعتبار شمرده شد؛ اما در دهه‌های اخیر، تلاش‌هایی تازه برای بازگرداندن آن به دستور کار فلسفی صورت گرفته است. نکته قابل‌توجه این است که بیشتر فلاسفه‌ای که در این کتاب بررسی شده‌اند، مستقیماً به پرسش «معنای زندگی» پاسخ نداده‌اند یا اصلاً با این تعبیر آشنا نبوده‌اند؛ اما دیدگاه‌هایشان درباره هستی، اخلاق، انسان، رنج، هدف و مرگ به‌گونه‌ای غیرمستقیم با این پرسش پیوند دارد. به همین دلیل، نویسندگان مقالات می‌کوشند از میان آثار، گفتارها و نظریات فیلسوفان، دیدگاه‌های مربوط به معنای زندگی را استخراج و تفسیر کنند.

برای نمونه، مقاله مربوط به افلاطون به بررسی ایده «خیر اعلی» و اهمیت زیستن بر اساس فضیلت می‌پردازد، در حالی که بخش مربوط به نیچه بر مفهوم «آفریدن معنا» و نقد اخلاق مسیحی تمرکز دارد. در مورد ابن‌سینا، مقاله به بررسی هماهنگی میان عقل، روح و خداوند می‌پردازد، و در مقاله مارکس، نگاه تاریخی-اجتماعی به مفهوم رهایی انسان بررسی می‌شود. این کتاب نه تنها دیدگاه‌های فلاسفه را به صورت توصیفی بیان می‌کند، بلکه تلاشی است برای نشان دادن پیوستگی و تفاوت در پاسخ‌های آنان به یک پرسش اساسی. یکی از اهداف مهم کتاب، ارائه زمینه‌ای برای مقایسه رویکردهای مختلف و تأمل درباره معنای زندگی در بافت‌های فرهنگی و تاریخی گوناگون است.

کتاب معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای دانشجویان، علاقه‌مندان به فلسفه، پژوهشگران علوم انسانی و هر کسی که به پرسش‌های بنیادین زندگی می‌اندیشد مناسب است.

درباره استیون لیچ

استیون لیچ استاد فلسفه در دانشگاه کیلی (Keele) در بریتانیا و از پژوهشگران حوزۀ فلسفه ذهن و معنا است. جیمز تارتاگلیا نیز استاد فلسفه در دانشگاه کیلی و صاحب آثار متعددی در زمینه فلسفه وجود و معنا است. تارتاگلیا همچنین با انتشار آثاری مانند Philosophy in a Meaningless Life کوشیده نگاه فلسفی به معنای زندگی را احیا کند.

بخشی از کتاب معنای زندگی از دیدگاه فلاسفه بزرگ

«بنیامین شوارتز آیین را به این صورت تعریف می‌کند: «تمامی هنجارگذاری‌های رفتاری عینی، اعم از مناسک، مراسم، آداب، یا رفتار عمومی، که موجودات انسانی و جان‌ها را با هم در شبکه‌هایی از نقش‌های میان‌کنشی در خانواده، در جامعه بشری، و با قلمرو روحانی فراسو پیوند می‌دهد» (Schwartz ۱۹۸۵: ۶۷). آیین‌ها، به عنوان جنبه‌ای اصلی از آموزه‌های کنفوسیوس، با وام گرفتن از شیوه بیان چنگیانگ لی،۱۱«دستور زبان فرهنگی» را برای هدایت جهان اجتماعی در اختیار می‌گذارند. درست همان‌طور که یک ساختار دستور زبانی مفروض به انگلیسی‌زبانان اجازه می‌دهد گفتار فرد دیگری را بفهمند، آیین‌ها الگوها و ساختار مبنای رفتار و پاسخ را در اختیار می‌گذارند. جهانی را در نظر بگیرید که هیچ‌گونه درک هنجاری درباره این‌که فرد در صف باید در چه فاصله‌ای از غریبه‌ها بایستد، انواع ژست‌های بدنی مناسب، یا کلماتی که توهین‌آمیز تلقی می‌شوند، ندارد. بدون چنین هنجارها و تشریفاتی، زندگی اجتماعی از هم می‌پاشد. با فرض این‌که تجلی و رشد جامعه‌گرایی و زندگی اشتراکی ما در حوزه عمومی منابع ارزشمند معنا برای زندگی‌هایمان هستند، آیین‌ها در به وجود آوردن شرایط لازم برای حصول معنا از طریق مراودات اجتماعی نقش مهمی ایفا می‌کنند.»