کتاب ما استدل به الحنیفه

معرفی کتاب ما استدل به الحنیفه

کتاب الکترونیکی «ما استدل به الحنفیة من آثار صهرختم خیر البریة ۳» نوشتهٔ محمّد اسحاق مدنی و با تقویم متن شوقی شالباف، توسط «جامعة المذاهب الاسلامیة» منتشر شده است. این کتاب به بررسی استدلال‌های فقهی مذهب حنفی بر پایهٔ آثار و روایات منسوب به امام علی (ع) می‌پردازد و جایگاه این روایات را در استنباط احکام شرعی نزد حنفیان تحلیل می‌کند. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب ما استدل به الحنیفه

این کتاب پژوهشی فقهی است که به بررسی نحوهٔ استدلال علمای حنفی به روایات و آثار منسوب به امام علی (ع) می‌پردازد. نویسنده در مقدمه توضیح می‌دهد که هدفش نشان‌دادن جایگاه ویژهٔ اقوال و روایات امام علی (ع) در میان احناف و میزان توجه و ترجیح این مذهب به دیدگاه‌های ایشان در مسائل اختلافی است. کتاب در فضایی تقریبی و وحدت‌محور نوشته شده و تلاش دارد ضمن بیان ریشه‌های تاریخی و علمی ارتباط مکتب حنفی با مدرسهٔ کوفه و امام علی (ع)، به نقش این روایات در شکل‌گیری فقه حنفی بپردازد. ساختار کتاب بر اساس تقسیم‌بندی سنتی فقه اسلامی است و موضوعات متنوعی از عبادات تا معاملات، احکام خانواده، حدود و دیات و سایر ابواب فقهی را دربرمی‌گیرد. نویسنده با استناد به منابع معتبر و نقل اقوال علمای بزرگ حنفی، تلاش می‌کند تصویری روشن از پیوند میان فقه حنفی و آثار امام علی (ع) ارائه دهد.

خلاصه کتاب ما استدل به الحنیفه

این کتاب با هدف تبیین جایگاه آثار و روایات امام علی (ع) در فقه حنفی نگاشته شده است. نویسنده ابتدا به اهمیت اجتهاد و تفاوت آن با تعصب مذهبی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که مذهب حنفی، به‌ویژه به دلیل حضور امام علی (ع) و ابن مسعود در کوفه، پیوند عمیقی با مدرسهٔ فقهی امام علی (ع) دارد. در ادامه، کتاب به سراغ ابواب مختلف فقهی می‌رود و در هر بخش، نمونه‌هایی از استدلال‌های حنفیان به روایات امام علی (ع) را ذکر می‌کند. برای مثال، در باب طهارت، وضو، غسل، تیمم، احکام حیض و نفاس، نماز، زکات، روزه، حج، معاملات، نکاح، طلاق، ارث، حدود، قصاص و دیات، نویسنده مواردی را برمی‌شمارد که در آن‌ها علمای حنفی به اقوال یا روایات امام علی (ع) استناد کرده‌اند یا قول ایشان را بر سایر اقوال ترجیح داده‌اند. در هر موضوع، اختلاف‌نظرها میان مذاهب مختلف و دلایل ترجیح قول امام علی (ع) توسط احناف بررسی می‌شود. کتاب همچنین به نقش امام علی (ع) در حل مسائل فقهی پیچیده و تأثیر مدرسهٔ کوفه بر شکل‌گیری فقه حنفی می‌پردازد. در مجموع، اثر حاضر تلاش می‌کند نشان دهد که چگونه فقه حنفی، ضمن احترام به سایر صحابه، در بسیاری از موارد به آثار و روایات امام علی (ع) توجه ویژه‌ای داشته و آن‌ها را مبنای استنباط احکام قرار داده است.

چرا باید کتاب ما استدل به الحنیفه را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به تاریخ فقه اسلامی و تعامل میان مذاهب علاقه دارند، فرصتی فراهم می‌کند تا با شیوهٔ استدلال و منابع فقه حنفی آشنا شوند. اثر حاضر با تمرکز بر نقش امام علی (ع) در فقه حنفی، به خواننده نشان می‌دهد که چگونه یک مذهب فقهی می‌تواند از میراث علمی امامان و صحابه بهره‌مند شود و در عین حال هویت مستقل خود را حفظ کند. مطالعهٔ این کتاب به فهم بهتر ریشه‌های وحدت و تفاوت‌های فقهی در جهان اسلام کمک می‌کند.

خواندن کتاب ما استدل به الحنیفه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران فقه اسلامی، علاقه‌مندان به تاریخ مذاهب، طلاب حوزه‌های علمیه و کسانی که به مباحث وحدت اسلامی و تعامل میان مکاتب فقهی توجه دارند، مفید است. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت دقیق‌تر منابع و استدلال‌های فقه حنفی هستند، این اثر کاربردی خواهد بود.

فهرست کتاب ما استدل به الحنیفه

- مقدمه: بیان هدف کتاب و اهمیت آثار امام علی (ع) نزد احناف - فصل اول: عبادات - کتاب الطهارة: احکام وضو، غسل، تیمم، احکام حیض و نفاس، نجاسات و روش‌های تطهیر - کتاب الصلاة: اذان، اقامه، فروض و سنن نماز، مکروهات نماز، احکام جماعت - کتاب الزکاة: زکات انواع مال، مصرف زکات، صدقات - کتاب الصوم والاعتکاف: احکام روزه و اعتکاف - کتاب الحج: مناسک و مسائل حج و عمره - کتاب الاضحیه: احکام قربانی و ذبایح - فصل دوم: معاملات و معاوضات مالی - کتاب البیوع: انواع معاملات، شرایط صحت، خیارها - کتاب الاجاره، الشفعه، القرض، الرهن: احکام اجاره، شفعه، قرض و رهن - فصل سوم: احکام خانواده - کتاب النکاح: شرایط ازدواج، مهریه، ولایت، احکام طلاق و عده - کتاب الرضاع، الطلاق، العده - فصل چهارم: قضا و حدود - کتاب القضاء: شرایط قضاوت، آداب قاضی - کتاب الدعوی، الصلح، الشهادات - کتاب الحدود: حدود زنا، شرب خمر، سرقت، ارتداد - کتاب القصاص و الدیات: احکام قصاص، دیه، جهاد، غصب، نذر، ایمان، حجر - فهرست منابع: معرفی منابع و مآخذ مورد استفاده در کتاب

بخشی از کتاب ما استدل به الحنیفه

«مهما اتسعت المسافات بین الاجتهادات الفقهیة عند المسلمین، فانها تبقی صورة رائعة من صور التکامل والتشوع والخصوبة فی الاسلام؛ فالاختلاف الایجابی تعبیر آخر عن الحرکة الذهنیة المتوثبة لدی فقهاء المسلمین مهما تعدادت مشاربهم ومناهجهم واستدلالاتهم، اذ تبقی القراءة العامة للاسلام هی الداثرة التی یدور فی فلکها هولاء الفقهاء؛ اعتماداً علی الروایة الأصح متا والأقوی سنداٌ بحسب اجتهادهم ومثابرتهم ودقة تحقیقاتهم. وما المذهبیة، فانها فی تعریفنا انتماء فقهی لا ضیر فیه، وانها لا تعنی آکثر من ترجیح هذا المسلم آو ذاک لفقه هذا المذمب آو ذاک من المذامب الفقهیة الاسلامیت والانتساب الیه فی عمل التزامی معیّن. وبعبارة آخری هی انتساب خاص لی المدرسة من المدارس الفقهیة التی ظهرت فی تأریخ المسلمین بسبب تعدّد الاجتهادات والقراءات للروایات، وتکون !ما علی مستوی التقلید والاتباع آو الاجتهاد. والمذهبیة - بطبیعة الحال - تختلف اختلافاً جوهریاً عن الطائفیة اذ ان الأخیرة نما هی انغلاق آبناء طائفة اسلامیة محدادة عل نفسهاء واعانها احتکار الحقیقة بزعم آنها وحدها علی الصواب و کل من عداها علی خطاً آو ضلال. ومن هنا فان الاجتهاد فی الداثرة الاسلامیة نما هو اعمال للذهن، وقراءة متأنیة للحدیث والروایة سندا ومتنا وبلتالی السعی للوصول الی أتم وأکمل ما بربده الشارع المقدّس فی تعبید الناس له تعالی؛ والالتزام بأحکام الدین الحنیف.»