کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی

کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی نوشتهٔ حبیب الله بابایی است. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی در باب کارکردهای یاد واقعهٔ عاشورا در جهان امروز.

درباره کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی

کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی در باب کارکردهای یاد واقعهٔ عاشورا در جهان امروز سخن گفته است. این کتاب چهار فصل دارد و با مقدمه‌ای به قلم «محمد لگنهاوسن» آغاز شده است. این اثر نشان داده است که چگونه ممکن است طرح خداوند برای کشش انسان به‌سوی خود از طریق رنج‌های امام حسین (ع) عملی شود. می‌دانیم که واقعهٔ کربلا جنگی بود که در تاریخ ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری قمری (برابر با ۱۳ اکتبر ۶۸۰ میلادی) اتفاق افتاد. روز نبرد به روز عاشورا معروف شده است. این جنگ میان سپاه کم‌تعداد «حسین بن علی»، نوهٔ پیامبر اسلام و سپاه اعزامی از سوی «یزید»، خلیفهٔ اموی و در نزدیکی محلی به نام «کربلا» رخ داد. دلیل «یزید بن معاویه» برای جنگ، بیعت‌نکردن حسین بن علی با او بود. در مقابل حسین بن علی حکومت و زمام‌داری یزید بن معاویه را غیرشرعی و غیرقانونی می‌دانست؛ حکومتی که برخلاف پیمان صلح «امام حسن مجتبی» و «معاویه بن ابی‌سفیان» بود و به‌شکلی مورثی به یزید رسیده بود. امام حسین (ع) حکومت اموی را ظالم و گمراه می‌دانست و برای تغییر جهت جامعهٔ اسلامی به‌سوی مسیری دیگر قیام کرد.

خواندن کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب کارکرد یادکردن از واقعهٔ عاشورا پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب رنج عرفانی و شور اجتماعی

«آیا در عصر غیبت، که در آن ملاک حی حقیقت حضور ندارد، همزیستی با دیگران در این جهان و نیل به حقیقت برای نجات در آن جهان ممکن است؟ آیا عصر غیبت دوره‌ای مغضوب و رهاشده از سوی خداوند است (تفسیر مرگ خدا در مرگ مسیح) که در آن نه می‌توان زندگی این جهان را سامان داد و نه زندگی آن جهان را تمهید کرد، یا آنکه لطف الهی شامل انسان این دوره هم می‌شود و راه زندگی و نجات در نبود پیامبران و امامان هم برای او گشوده است؟

مدعای این فصل آن است که رنج پیامبر خاتم و اهل بیت او رنجی خاتم است و یاد آن رنج، به عنوان رنجی نمونه و برتر در تاریخ رنج‌ها، نه تنها در همزیستی این جهانی و رهایی از بلایای خودساختۀ انسانِ پس از او اثری حیات‌بخش دارد، بلکه می‌تواند راهی مشترک به سوی حقیقت و زمینه‌ای برای نجات آن‌جهانی باشد. چنین یاد رهابخشی که نمونه‌های بسیار ناقص و البته معیوب آن را در جوامع شیعی، همچون ایران، لبنان، و عراق، می‌توان مشاهده کرد، می‌تواند طریقی به سوی معرفت به خیر و خوبی و مقاومت در برابر آلام و شرور جدید باشد.

حال سخن در این است که ظرفیت‌های رنج و یاد آن در مواجهه با آلام دنیای جدید و دردهای امروزین چیست؟ آیا کارآمدی چنین یاد و رنجی محدود به جامعۀ شیعی است، یا کارکردهای آن را می‌توان در زندگی انسان معاصر نیز پی گرفت و از آن رهگذر به برطرف شدن برخی از معضل‌های جامعۀ امروزی امید بست؟

در پاسخ گفتنی است که یاد رنج وجودی و البته متعالی پیامبر خاتم، که ممکن است شبیه آن رنج در سنت‌های دینی دیگر هم یافت شود، ظرفیت بسیار بالایی، در مقایسه با خوشی و شادی، در پیوند اجتماعی و همزیستی مدنی در میان جوامع ایمانی و غیرایمانی دارد. در واقع یاد رنج‌های وجودی و رهایی‌بخش، از اثرگذارترین راهکارها برای کاستن از خشم‌ها و خشونت‌های انسانی در عصر جدید و منازعات درونی و بیرونی انسان معاصر است. از رهگذر چنین یادی است که آدمی بی‌آنکه بخواهد راهی برای توجیه رنج و شرّ بگشاید، ترغیب می‌شود خود را از رنج‌های خودساختۀ این‌زمانی و این‌مکانی رهایی بخشد. به بیان دیگر، یاد رنج وجودی که نوعی رنج کامل اخلاقی و مصداق تامی برای «قاعدۀ طلایی» در اخلاق است، در عصری که زندگی انسان در اثر فردگرایی افراطی و ذره‌انگاری مفرط دچار گسست‌های عمیق اجتماعی و معرفتی شده است، می‌تواند به لحاظ فرهنگی و اعتقادی طریقی عینی و عملی برای زندگی توحیدی باشد.»