کتاب ایده آموزش عالی

کتاب ایده آموزش عالی نوشتهٔ رونالد بارنت و ترجمهٔ میرمجید محمدی فومنی و آریادخت قیومی بیدهندی و علی رضایی و احسان اکرادی است. انتشارات اندیشه احسان این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب ایده آموزش عالی

هدف از نگارش کتاب ایده آموزش عالی تمرکز  بر آموزش عالی است طرح این پرسش است که آموزش عالی دربارهٔ چیست؟ راهبرد به‌کاررفته در این اثر به تحلیل فلسفی محدود نیست و تا حدی بر اساس آنچه در حوزهٔ آموزش عالی به وقوع می‌پیوندد، مرتبط است و برخی پیشنهادات قطعی در آن ارائه می‌شود.

نویسنده در این اثر ادعا کرده است که تحلیلی کلی که از آموزش عالی ارائه داده، بیانگر درک کلی ما از این اصطلاح است. از سوی دیگر او اظهار نکرده که مفاهیمی که از آن مفهوم کلی برداشت می‌کند و یا پیشنهادات خاصی که ارائه می‌دهد، مفاهیمِ معمولاً پذیرفته شده‌ای هستند یا در برنامه درسی مؤسسات آموزش عالی جای دارند. هدف او در کتاب حاضر بازیابی درک پنهان ما از این اصطلاح و نشان‌دادن آنچه که برای اهداف و شیوه‌های ما، در صورتی‌که آموزش عالی را جدی بگیریم، اهمیت دارد. امروزه کتابی که هدف آن نظریه‌پردازی در مورد آموزش عالی است، بسته به دیدگاه فرد، تجملی یا مغالطه زمان‌پرشی به‌نظر می‌رسد. اساتید و دانشجویان هر روز با مسائل فراوانی مواجه می‌شوند. از آنجا که منابع موجود برای آموزش عالی باید به شیوه‌ای اقتصادی‌تر مورد استفاده قرار گیرد، مؤسسات بازسازی می‌شوند و دانشجویان، انرژی خود را صرف کسب مدرک تحصیلی مناسب برای شغلی با حقوق کافی می‌کنند. به عقیدهٔ نویسنده در این این وضعیت، ایدهٔ بازاندیشی در مورد اهداف آموزش عالی ممکن است خودخواهانه و افراطی به‌نظر برسد، اما در حال حاضر دقیقاً به دلیل همین اندیشه‌ورزی و تأمل کم، نیاز است برای ایجاد دیدگاهی یکپارچه از آموزش عالی تلاش کنیم.

خواندن کتاب ایده آموزش عالی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب چیستی آموزش عالی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب ایده آموزش عالی

«قبل از اینکه درباره این اجماع بیشتر صحبت کنیم، از بحث خود چه مشاهدات کلی می‌توانیم داشته باشیم؟ آنچه به‌عنوان دانش شناخته می‌شود، به موجب در نظر گرفتن معیارها به‌طور جداگانه است. روش مطلقی وجود ندارد تا بر اساس آن، آگاهی بی‌واسطه‌ای که رقصنده باله از اندام‌های خود دارد یا ملاحظات اخلاقی که بخشی از تعامل حرفه‌ای با مشتری محسوب می‌شود را در مفهوم دانش خود جای دهیم. در گذشته، فلاسفه به دنبال شناسایی و در واقع تبیین قواعد کلی برای تشخیص معرفت واقعی از معرفت خیالی بودند. با این‌حال، این تلاش‌ها به جایی نرسیده است؛ زیرا هر مجموعه از این قواعد کلی، بر پایه پیش‌فرض‌هایی است مبنی بر اینکه چنین و چنان نوع دانش بسیار معتبر است. سپس، سؤالاتی در مورد مشروعیت قواعد و پیش‌فرض‌هایی که ارائه شده مطرح می‌شود. 

به‌طور خلاصه می‌توان گفت از معیارهای تعیین حدود، بیشتر اطلاعاتی در مورد افرادی را که این قواعد را پایه‌ریزی کرده‌اند به‌دست می‌آید تا اَشکال دانشی که می‌توان از این معیارها برای آن استفاده نمود. به گمان ما بعید به نظر می‌رسد افرادی که با شکل خاصی از تفکر، رابطه نزدیک دارند، معیارهایی را تعیین کنند که بتواند اشکال دانش مورد علاقه خودشان را از این عرصه خارج کند. قواعد دسته‌بندی اَشکال دانش، به‌ویژه آنهایی که باعث پذیرش و عدم پذیرش آن می‌شوند، ممکن است در نگاه سطحی بی‌عیب و نقص باشند. اما شاید متوجه شویم که آنها در حقیقت ایدئولوژی‌هایی در خدمت منافع اجتماعی پنهان و مفاهیم اساسی انسان و جامعه هستند. (آیا انسان به‌عنوان فردی اساساً آگاه، متخصصی که با محیط طبیعی تعامل داشته و آن را دستکاری می‌کند یا خالق هنرمند آثار هنری و یا شاید موجود اجتماعی همدل در جامعه با «دیگران» در ارتباط است؟)

بنابراین، معرفت‌شناسی‌هایی که به‌عنوان انتخاب‌گر عمل می‌کنند و نوعی دانش را برگزیده و دیگری را رد می‌کنند دارای دو ویژگی هستند که نامناسب‌بودن آنها نشان‌دهندهٔ زیربنای سیاست‌های دانش ما در آموزش عالی است.

نخست اینکه، مؤسسات آموزش عالی، دورنمایی از کاوش بازِ پس از حقیقت را ارائه می‌دهند. این بدان معنی است که نمی‌توان مانع از پیشرفت مدعی جدی دانش شد و آن را از گفتمان اجتماع دانشگاهی خارج نمود. (۱۸) بلکه باید اجازه دهد ادعاهای خود را بیان نماید، زیرا حق شنیده‌شدن دارد. مشکل معرفت‌شناسی‌های انتخاب‌گر، این است که آنها آنچه را که برای پیوستن به گفتمان مجاز می‌باشد را از قبل تعیین می‌کنند. آنها موضوع را پیش‌داوری می‌کنند و از شنیدن دیدگاه‌های دیگر جلوگیری می‌کنند (به‌عنوان مثال، مشکلات مربوط به جدی‌گرفتن طب جایگزین). بخشی از مشکل به این دلیل است که حتی فرصتی منصفانه برای بیان آن وجود ندارد؛ موضوع غیرقابل قبول اعلام می‌شود و بدون استماع آن، دانش پزشکی واقعی در نظر گرفته نمی‌شود. به همین دلیل پذیرش جراحی زیبایی، البته در بخش عمومی آموزش عالی بریتانیا، نشانهٔ پیشرفت است.)»