کتاب هنر شخصیت شناسی

کتاب هنر شخصیت شناسی نوشتهٔ ساناز موحدنیا است و نشر برگ و باد آن را منتشر کرده است. راهبردهای تئوری نه‌گانهٔ اینیاگرام در این کتاب آمده است.

درباره کتاب هنر شخصیت شناسی

شخصیت به الگوهای خاص فکری، احساسی و رفتاری، همراه با سازوکارهای روانی پشت این الگوها اطلاق می‌شود. شخصیت الگویی از خصوصیات نسبتاً دائمی و ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که به رفتار یک فرد هم ثبات و هم ویژگی‌های خاص می‌دهد. شخصیت به نقاب نمایشی اشاره دارد که اجرا کنندگان برای نشان‌دادن نقش‌های مختلف خود یا پنهان کردن خود از آن استفاده می‌کنند. در اصل، شخصیت، رفتارها، افکار و احساساتی است که افراد منحصر به فرد را می‌سازد. اعتقاد بر این است که ما شخصیت خود را در درونمان پرورش می‌دهیم و در طول زندگی نسبتاً پایدار می‌ماند. در حالی که می‌توانید چندین تعریف مختلف از شخصیت بیابید، اکثر آن‌ها بر روی الگوی ویژگی‌ها و رفتارهایی تمرکز می‌کنند که می‌تواند به توضیح و پیش‌بینی رفتار آن‌ها کمک کند. توضیحات شخصیت فرد می‌تواند بر جنبه‌های مختلفی متمرکز شود، از ژنتیک گرفته تا نقش تجربه و محیط. پس وقتی صحبت از شخصیت می‌شود چه چیزی به میان می‌آید؟ ویژگی‌های شخصیتی، عواطف و الگوهای فکری نقش مهمی ایفا می‌کنند.

اینیاگرام، یک‌شکل هندسی است که نُه شخصیت اصلیِ انسان و روابط پیچیدهٔ آن را نشان می‌دهد. این روش، نه‌تنها در خودیابی و خودشناسی مفید و اثرگذار است، بلکه چگونگی رسیدن به مقام والای انسانی را نیز به‌گونه‌ای مفصل و جامع بیان می‌کند. نکته‌ای که در مورد اینیاگرام حائز اهمیت است کاربردی بودن آن است؛ چراکه پس از آشنایی با این مکتب می‌توان شخصیت خود را بهتر شناخت، به علل رفتارهای خود در موقعیت‌های مختلف پی برد، همچنین شناخت بهتری نسبت به اطرافیان خود به‌دست آورد و چه‌بسا رنجی را که آدمی ممکن است در روابط با دیگران داشته باشد، پایان دهد و به موفقیت و آرامشی که سال‌ها در انتظارش بوده است، برسد.

این ۹ تیپ از این قرار هستند:

۱- تیپ کمال‌گرا

۲- تیپ مهرطلب یا کمک‌کننده

۳- تیپ پیشرفت‌گرا یا موفقیت‌جو

۴- تیپ رمانتیکِ محزون یا هنرمند

۵- تیپ فکور

۶- تیپ وفاخو، وفاجو و شکاک

۷- تیپ خوش‌بین و خوش‌گذران

۸- تیپ چالش‌گر یا قدرت‌طلب

۹- تیپ صلح‌طلب و میانجی

خواندن کتاب هنر شخصیت شناسی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران نظریهٔ اینیاگرام پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب هنر شخصیت شناسی

«تیپ کمال‌گرا

این افراد دنبال کامل بودن در همه‌چیز هستند و از ناکامل بودنِ خود سرخورده‌اند. ایده‌آل‌گرا هستند و هرقدر هم پیشرفت کنند، راضی نمی‌شوند. ازنظر اخلاق بسیار قوی هستند و از خود و دیگران انتقاد می‌کنند. فکر می‌کنند که فقط یک‌راه صحیح است. از اشتباه کردن می‌ترسند. از واژه‌های «باید» و «حتماً» خیلی استفاده می‌کنند. همواره نگران آن هستند که آیا به اندازهٔ کافی خوب هستند؟ شیوهٔ تفکر آن‌ها «همه‌یاهیچ» است. افرادی بسیار جدی و خشک هستند. نظافت و تمیزی نقش بسیار مهمی در زندگی اغلب آن‌ها دارد. افرادی وقت‌شناس و خوش‌قولند. این افراد به‌احتمال خیلی زیاد، دارای والد یا والدین ایرادگیری بوده‌اند که به‌راحتی راضی نمی‌شده‌اند. این اشخاص، ایرادگیر، کنترل‌کننده و اغلب دارای اضطراب هستند و زمینهٔ شخصیت وسواسی در آنان زیاد است؛ زیرا این ویژگی‌ها را حداقل از یکی از والدین، یاد گرفته‌اند.

افراد واجد تیپ کمال‌گرا تلاش می‌کنند تا کارها به بهترین شکل ممکن انجام شوند و به‌شدت از بروز اشتباه در کارها اجتناب می‌کنند. آنان وظیفه شناسانی با استاندارهای اخلاقی بالا هستند؛ و مدام به بایدها و نبایدها می‌اندیشند. معیارهای درونی سختی برای شایستگی و درستی دارند و از خود انتظار دارند تا طبق آن معیارها زندگی کنند. خود را مقید می‌دانند تا کارهایی را که به عهده گرفته‌اند، بی‌عیب و ایراد انجام دهند.

انتقاد درونی شدیدی از خود دارند، به این انگیزه که همواره درست و سالم باشند. در هنگام تصمیم‌گیری، نگرانی و ترس زیادی را تجربه می‌کنند؛ مبادا که تصمیمی اشتباه اتخاذ کنند.

کار و انجام وظایف برای آنان از ارجحیت بالاتری نسبت به احساسات برخوردار است. برای ایشان اول کار مهم است و بعد تفریح، حتی اگر لازم باشد از علائق خود می‌گذرند تا کارها انجام شوند.

قدرت بسیار بالایی در انتقاد کردن دارند، زیرا بر این باورند که همه‌چیز باید متعالی و در حد کمال خود باشد. تیپ یک اینیاگرام این قابلیت را دارد که یک قهرمان اخلاقی و منتقدی سازنده باشد.

- سالم: اخلاق‌گراست، وقت‌شناس، منظم، مسوولیت‌پذیر، ایده‌آل‌گرا، خردمند، عادل و منصف است، کارآیی بالا و انضباط درونی دارد.

- ناسالم: انعطاف‌پذیر نیست، سیاه‌وسفید است، افکار جدید را نمی‌آموزد، همه را قضاوت می‌کند، وسواسی است، دنیای اطراف را کنترل می‌کند و گاهی به حریم دیگران تجاوز می‌کند.»