کتاب اشتیاق غیرعقلانی

کتاب الکترونیکی «اشتیاق غیرعقلانی» نوشتهٔ رابرت‌ جی.شیلر با ترجمهٔ محمد ندیری و علیرضا مردانی در انتشارات بورس چاپ شده است. این کتاب که اولین بار در سال ۲۰۰۰ منتشر شد، به بررسی ماهیت شیدایی سرمایه‌گذاری‌ها و حباب‌های سفته‌بازانه می‌پردازد.

درباره کتاب اشتیاق غیرعقلانی

اشتیاق غیرعقلانی، اصطلاحی است که اولین بار توسط آلن گرینسپن رئیس وقت فدرال رزرو آمریکا در سخنرانی او در سال ۱۹۹۶ با عنوان «چالش بانک‌های مرکزی در یک جامعه دموکراتیک» در خلال حباب دات‌کام به‌کار رفت. این عبارت در آن زمان به‌عنوان هشداری مبنی بر ارزش‌گذاری بیش‌از‌حد بازار سهام تعبیر شد. شیلر با الهام از این اصطلاح و عاریه‌گرفتن آن، آن را به یکی از مهم‌ترین مفاهیم در بحث مالی رفتاری تبدیل کرد.

این کتاب به سرمایه‌گذاران یادآوری می‌کند که قیمت بازار سهام را نه به عنوان یک موجودیت مستقل، بلکه به‌عنوان مجموعه‌ای از انتخاب‌های مردم در نظر بگیرند و اینکه نباید موضوع رفتارهای گله‌ای که پدیده‌ای رایج در بازارهای مالی است را دست‌کم گرفت.

بخش‌های مختلف کتاب اشتیاق غیرعقلانی، به‌ویژه بخش‌های ساختاری، فرهنگی و روان‌شناسی، می‌تواند در درس مالی رفتاری رشته مالی تدریس شود. فصول مختلف کتاب حاوی توصیه‌ها و نکات مهم و برجستهٔ سیاستی است که می‌تواند مورد استفادهٔ سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کلان اقتصادی و مالی کشور قرار گیرد. هرچند برخی از بخش‌های کتاب همانند سخنرانی نوبل آقای شیلر دارای بحث‌های فنی است اما در‌کل، کتاب می‌تواند مورد استفادهٔ تمامی افرادی واقع شود که به بازارهای مالی علاقه‌مند بوده و در آن فعالیت می‌کنند.

کتاب اشتیاق غیرعقلانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به علوم سیاسی و علم اقتصاد پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب اشتیاق غیرعقلانی

«چرا مردم هنوز پس از سال‌ها، این‌قدر به خوشحالی غیرعقلانی اشاره می‌کنند؟ من معتقدم این واژگان به اصطلاح مفیدی برای نوعی پدیدةاجتماعی تبدیل‌شده‌اند که افراد با هوش با چشمان خود آن را در دهه ۱۹۹۰ می‌دیدند و در حقیقت، به نظر می‌رسد، پدیده‌ای است که بارها و بارها در تاریخ اتفاق افتاده است، به‌ویژه زمانی که بازارها تحت تأثیر روان‌شناسی بازار به سطوح بیش از حد بالا و ناپایدار رسیده‌اند.

بسیاری از افراد با هوش با مشاهدة رشد بسیار زیاد بازار سهام در دهه ۱۹۹۰ احساس کردند فضای غیر عقلانی بر بازار حاکم است اما ماهیت این عدم عقلانیت بسیار ظریف بود. این عدم عقلانیت، شبیه سرخوشی یا هیجان شدید سرمایه‌گذارانی نبود که برخی نویسندگان آن را در بازار سفته‌بازانه شدید پیشین همانند رونق بازار در دهه ۱۹۲۰ توصیف کرده بودند. احتمالاً آن داستان‌پردازان به این داستان شاخ و برگ داده‌اند. اشتیاق غیرمعقول آن‌قدرها هم دیوانه‌وار و غیرمعقول نیست. اصطلاحاتی نظیر شیدایی سفته‌بازانه یا عیاشی سفته‌بازانه برای توصیف آنچه در دهه ۱۹۹۰ تجربه شدند بیش از حد اغراق‌آمیز هستند. شرایط آن دوره بیشتر شبیه نوعی قضاوت بد بود که همگی افراد به نوعی در مقطعی از زندگی‌شان به‌واسطة شور و اشتیاقی که دارند آن را تجربه می‌کنند. به نظر می‌رسد خوشحالی غیرعقلانی، اصطلاحی است که به‌طور کامل وضعیتی را تصویر می‌کند که بازارها را از مسیر خود خارج می‌کند.

خوشحالی غیرعقلانی، مبنای روان‌شناختی حباب سفته‌بازانه است. من حباب سفته‌بازانه را وضعیتی تعریف می‌کنم که در آن اخبار مربوط به افزایش قیمت باعث ایجاد اشتیاق در سرمایه‌گذاران می‌شود که با سرایت روان‌شناختی از فردی به فرد دیگر گسترش می‌یابد و در این روند، داستان‌هایی را تقویت می‌کند که ممکن است افزایش قیمت را توجیه کند و گروه‌های بیشتر و بیشتری را به بازار جذب کند. سرمایه‌گذارانی که به‌رغم تردید در مورد ارزش واقعی سرمایه‌گذاری، بخشی به دلیل حسادت به موفقیت دیگران و بخشی دیگر به‌واسطه هیجانات قماربازانه به سمت آن جذب می‌شوند. عناصر مختلف این تعریف از حباب، در سراسر این کتاب کشف و بحث خواهد شد.»