کتاب مقدمه ای بر مفاهیم و نظریات شادی

کتاب مقدمه‌ای بر مفاهیم و نظریات شادی نوشتهٔ خدیجه خانزادی در انتشارات راز نهان چاپ شده است.

درباره کتاب مقدمه ای بر مفاهیم و نظریات شادی

روان‌شناسی مثبت که شاخهٔ جدیدی در روان‌شناسی و زیرمجموعه‌ای از روان‌شناسی انسان‌گراست، خلاف روان‌شناسی بالینی بر روی کاهش بیماری‌های روانی تمرکز ندارد، بلکه در راستای افزایش شادی تلاش می‌کند. هدف اصلی روان‌شناسی مثبت ارتقای بهزیستی ذهنی است و درنتیجه موضوع آن توجه به نقش نقاط قوت شخصی و دستگاه‌های اجتماعی مثبت است. عوامل اصلی در روان‌شناسی مثبت، شادی، امید، خلاقیت و خِرَد است. روان‌شناسی انسان‌گرایانه از سوی دیگر یک روش شناخته‌شده در روان‌شناسی است که فلسفه و روان‌شناسی بالینی را ترکیب می‌کند و تمرکز بیشتر آن به‌طور‌کلی در رفتار مثبت انسان و ماهیّت وجود انسان است. کتاب مقدمه‌ای بر مفاهیم و نظریات شادی به این شاخه از روان‌شناسی نظر دارد.

شادی، در روان‌شناسی به‌عنوان یـک هیجـان شـناخته می‌شود و هیجان، نوعی برانگیختگی است که فرد با ارزیـابی ذهنــی خــود بــه آن عنــوان خاصــی مــی‌دهــد. هیجــان را در روان‌شناسی، در دو حیطهٔ کلی هیجـان منفـی و هیجـان مثبـت قرار می‌دهند که در عمر یکصد‌و‌چندسالهٔ روان‌شناسـی علمی، عمدتاً بر ابعاد منفی هیجان‌ها توجـه شـده اسـت. یـک دلیـل ایـن موضـوع، شـاید ایـن باشـد کـه هیجان‌های منفـی، می‌توانند زندگی ما را به‌گونه‌ای شـدیدتر و جدی‌تر تحـت‌تأثیر قرار دهند؛ اما در مهروموم‌های اخیـر روان‌شناسـی مثبت‌گرا بر موضوعاتی مانند مثبت‌گرایی در مقابله با فشارهای زندگی و غلبه بر افسردگی و خمودگی و شادی و شادکامی، به‌عنوان یکی از مقوله‌های اساسی هیجان‌های مثبت، تأکید کرده است. شادی یکی از ۶ هیجان اساسی انسان است کـه عبارت‌اند از خشم، ترس، تنفر، تعجب، ناراحتی و...

کتاب مقدمه ای بر مفاهیم و نظریات شادی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به کتاب‌های توسعهٔ فردی پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب مقدمه ای بر مفاهیم و نظریات شادی

«هیچ توافقی در استفاده از کلمۀ شادی، حتی در بحث‌های علمی وجود ندارد، به‌دلیل اینکه شادی یک موضوع ایدئولوژیک نیز هست. به‌جای پافشاری در توصیف شادی و جست‌وجو به‌دنبال یک تعریف جامع، رویکرد اخیر مفهوم‌های مختلفی را به شادی ربط داده‌اند. در این رویکرد مفاهیم شادی در دو دستهٔ اصلی، مفاهیم ذهنی و عینی تقسیم شده است. مفاهیم ذهنی شادی در سطح فردی، مثلا رفاه (بهزیستی) ذهنی، شامل خودارزیابی، رضایت شغلی، عزت نفس، کنترل باورها یا رضایت کلی از زندگی می‌شود.

احساسات مثبت از جمله شادی از زمان‌های بسیار دور مورد توجه قرار گرفته است. اندیشمندانی همچون ارسطو و زنون و ایپکور از چمله کسانی هستند که شادی را مورد بررسی قرار داده‌اند. ارسطو شادی را به سه سطح تقسیم نموده است: در پایین‌ترین سطح، عقیده‌ٔ مردم عادی است که شادی را موفقیت و کامیابی می‌دانند. در سطح بالاتر از آن، شادی ناشی از معنویت است و سومین شکل شادی، از نظر ارسطو، آن نوع شادی است که بر اثر زندگی متفکرانه ایجاد می‌شود. افلاطون در کتاب جمهوریت خود به سه عنصر وجود انسان اشاره می‌کند که عبارت‌اند از: قوای عقل و استدلال، احساسات و امیال. افلاطون شادی را حالتی در انسان می‌داند که بین این سه عنصر تعادل و هماهنگی وجود داشته باشد.

روان‌شناسی مثبت

یک نظریهٔ جدید در دههٔ گذشته در زمینهٔ روان‌شناسی به نام روان‌شناسی مثبت پدید آمده است. بنیان‌گذاران این نظریه مارتین سلیگمن و میهالی هستند. این مطالعهٔ علمی بر چیزهای درست زندگی تمرکز دارد و ناشی از نگرانی ناکارآمدی رویکرد تثبیت مسئله در روان‌شناسی بالینی است. تمرکز روان‌شناسی مثبت در آنچه است که در‌مورد مردم حق است و به نقاط قوت شخصیت و احساسات مثبت توجه دارد. کتابچهٔ راهنمایی در مقایسه با راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ، به نام ارزشها در عمل که به جای توصیف اختلالات بشر به توصیف سلامت روان از نظر شخصیت مثبت و فضایل می‌پردازد، ایجاد شده است (پترسون و سلیگمن، 2004). این کتابچه راهنما شامل یک طبقه‌بندی از ۶ فضیلت اصلی اخلاقی و همچنین ۲۴ نقطهٔ قوت شخصیت که عملاً قابل اندازه‌گیری هستند و از طریق آن‌ها فضائل آشکار می‌شوند، است. این حرکت بر سه ستون بنا نهاده شد: مطالعهٔ احساسات مثبت، مطالعهٔ صفات مثبت (فضائل شخصی و نقاط قوت) و مطالعهٔ نهادهای مثبت (دموکراسی، خانواده، افکار عمومی). هدف اصلی - از طریق تحقیقات گسترده در نقاط قوت و فضایل انسانی - افزایش دانش در مورد چیزهایی است که به زندگی ارزش زندگی‌کردن می‌دهند؛ به‌عبارت‌دیگر، روان‌شناسی مثبت به مطالعهٔ شادی انسان، با تمرکز بر تکنیک‌ها و نظریه‌هایی که می‌تواند به افراد، گروه‌ها و نهادها در مسیر رشد به سمت بالاترین پتانسیل خود کمک کند می‌پردازد. روان‌شناسی مثبت جایگزین روان‌شناسی بالینی سنتی نیست اما به ابعاد سلامت روان می‌افزاید.»