کتاب جهاد در قرآن

کتاب جهاد در قرآن؛ از نگاه التفسیر الکاشف و فی ظلال القرآن نوشتهٔ مرضیه رنجبر است و مرکز نشر هاجر آن را منتشر کرده است.

دربارهٔ کتاب جهاد در قرآن

جهاد در فرهنگ اسلامی به معنای بذل مال و جان برای گسترش اسلام است و آیات زیادی در قرآن به این موضوع پرداخته‌اند. مفسرانی مثل  محمدجواد مغنیه و سید قطب نیز با هدف نشان‌دادن چهرهٔ مسالمت‌جوی اسلام، به بازخوانی آیات جهادی پرداخته‌اند و بسیاری از آن‌ها را به مبارزه علیه استعمارگران امروزی تحلیل کرده‌اند.

در عصر کنونی، دشمنان اسلام از بیم گسترش نفوذ و اقتدار مسلمانان در عرصهٔ بین‌المللی، به‌صورت علنی به‌دنبال تضعیف آنان هستند و تلاش گسترده‌ای را برای سیطره یافتن بر کشورهای اسلامی به کار گرفته‌اند. آن‌ها در تلاش‌اند تا با ایجاد اختلاف میان پیروان مذهب‌های اسلامی، مانع قدرت‌یافتن دوبارهٔ تمدن اسلامی شوند. از سوی دیگر، گروه‌های تکفیری با استناد به نظرات برخی از مفسران، اقدام به تکفیر و کشتار پیروان سایر مذهب‌های اسلامی کرده‌اند و این امر باعث شده دیدگاه غیرمسلمانان نسبت به دین اسلام مخدوش گردد. در چنین شرایطی بررسی دیدگاه‌های مفسران قرآن در حوزهٔ جهاد اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

مسئلهٔ جهاد از صدر اسلام همیشه مورد توجه بوده است. مسلمانان تا زمانی که در شهر مکه ساکن بودند، اجازهٔ جهاد نداشتند و تنها پس از هجرت به یثرب و با نزول آیات ۳۸-۴۰ سورهٔ حج به آنان مجوز جهاد داده شد و در پی آن، قرآن‌پژوهان و مفسران به تحلیل جهاد اسلامی پرداخته‌اند.

خواندن کتاب جهاد در قرآن را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به علاقه‌مندان به تفسیر قرآن و پژوهشگران دینی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جهاد در قرآن

«در عصر حاضر تفاسیر فراوانی با گرایش اجتماعی توسط مفسران ‌ نوشته شده که فی ظلال القرآن نیز در زمرهٔ آنها قرار دارد.۱۹سید قطب با نگاهی جدید به آیات قرآن نگریسته و به بعد هدایتی و تربیتی آنها توجه ویژه‌ای داشته است.

منظور از گرایش اجتماعی، تفسیر قرآن با مدنظر قرار دادن نیازهای جامعه است. ازاین‌رو مفسر در این گرایش تفسیری تنها متکی به ذکر لغات و آیات و روایات نیست بلکه می‌کوشد تا با کمک یافته‌های خود از قرآن، مباحث موردنیاز جامعه را مطرح نماید و مشکلات اجتماعی عصر خویش را حل نماید. در واقع در این گرایش تفسیری، مفسر در پی کشف پیام وحیانی، واقع محوری، ملاحظهٔ حیات اجتماعی و ارائهٔ راه‌حل برای رفع نیازمندی‌ها و مسایل متنوع اجتماعی است.

آیت‌الله معرفت، ذیل عنوان شیوهٔ ادبی اجتماعی تفسیر می‌نویسد: «این نوع تفسیر، پدیده‌ای نوظهور است که نخست به اظهار دقایق تعابیر قرآنی و سپس بیان آنها با اسلوبی زیبا و ادبی و تطبیق آنها با هستی و حیات و سنن اجتماعی موجود در جامعه پرداخته است».

ویژگی تفسیر اجتماعی، رویکرد انتقادی نسبت به فرهنگ و اندیشهٔ غربی و همچنین نسبت به شرایط اجتماعی و فرهنگی جوامع اسلامی است. از عوامل بنیادین رویکرد اجتماعی مفسران در دوران معاصر، مواجههٔ منتقدانهٔ آنان با اندیشه‌ها و فرهنگ وارداتی و معارض با مبانی معرفتی اسلام و نیز آشفتگی اوضاع اجتماعی جهان اسلام است. نگاه انتقادی این مفسران، در حوزه‌های گوناگون فکری و اجتماعی انعکاس یافته است. بخش زیادی از این اندیشه‌ها، در نقد نگاه سکولاریستی و رویکرد جدایی‌پذیری دین و دنیا ایجاد شده است. آنان در این راستا، ضمن معرفی اسلام به‌عنوان روش زندگی، تلاش کردند تا ابعاد سیاسی– اجتماعی این دین را به جامعه معرفی نمایند و کنار گذاشتن دین از عرصهٔ زندگی بشر را منشأ بدبختی و عقب‌ماندگی او می‌دانند. از نگاه آنان، قرآن برای رهبری جامعه آمده است. ازاین‌رو این‌گونه تفاسیر بر شعار بازگشت به قرآن کریم جهت ایجاد جامعه‌ای قرآن مدار تأکید می‌ورزند. البته منظور از بازگشت به قرآن بازگشتی همه‌جانبه است و نباید تنها به تلاوت آن و معلومات نظری صرف اکتفا شود؛ بلکه باید دستورات این کتاب آسمانی در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی بشر به کار گرفته شود.»