کتاب انگیزش تحصیلی

کتاب انگیزش تحصیلی نوشتهٔ عصمت نجاتی گرایی است و انتشارات فرنام آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی عوامل کاهش‌دهندهٔ انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان می‌پردازد.

درباره کتاب انگیزش تحصیلی

انگیزش به عنوان تمایل به حداکثر تلاش برای رسیدن به حداکثر نتیجه تعریف شده است. به گونه‌ای که فرد از تمام توانایی خویش برای رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی‌شده کمک می‌گیرد و سعی می‌کند با موانع پیش رو مبارزه کند و آن را از میان بردارد. اما از بی‌انگیزشی شدید دانش‌آموزان و به تبع آن، افت یا ترک تحصیل دانش‌آموزان ما تاکنون آمارهای مختلفی منتشر شده است. 

در بررسی ساختار آموزش و پرورش و اینکه اصولاً دلایل بی‌انگیزشی، افت تحصیلی و در نهایت ترک تحصیل چیست، به نظر می‌رسد باید به جای تکیه بر نظریه‌پردازی، سعی در بومی‌کردن مسئله کرد. مطالعات نشان داده است اصولاً انگیزش پیشرفت تحصلی سازه‌ای چندبعدی است که نمی‌توان در یک ساختار خطی ساده به برسی آن پرداخت. در بررسی بر عوامل پیش‌بینی‌کنندهٔ انگیزش تحصلی بر دو بستر محیطی و شناختی تأکید شده و ضرورت هماهنگی بین محیط و دنیای شناختی دانش‌آموز عامل افزایش انگیزش هستند. 

از میان ده عامل کاهندهٔ انگیزش تحصیلی، مسائل مربوط به برنامه‌ریزی آموزشگاهی از مهم‌ترین عوامل در بین دانش‌آموزان ایرانی ذکر شده‌ است. ضرورت بررسی جو مدرسه‌ها به عنوان متولی اصلی آموزش، عملکرد خانواده‌ها به عنوان فراهم‌‌کنندهٔ بستر مناسب برای رشد انگیزش تحصیلی و در نهایت، ساختار اجتماعی جامعه و میزان ارزشی که برای تحصیلی قائل‌‌اند و فرصت‌هایی که تحصیل برای دانش‌آموختگان فراهم می‌آورد، از اولویت‌های اساسی است. بنابراین هر جامعه‌ای الگوهایی از رشد و پیشرفت را به شهروندان خود القا می‌کند که در نهایت مسیر آیندهٔ زندگی آن‌ها را روشن می‌کند. 

کتاب انگیزش تحصیلی به بررسی عوامل کاهندهٔ انگیزش تحصیلی در بین دانش‌آموزان ایران می‌پردازد و سعی می‌کند با ارائهٔ آمار، وضعیت مناطق مختلف را بررسی کند.

خواندن کتاب انگیزش تحصیلی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمامی معلمان و سیاست‌گذاران آموزشی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب انگیزش تحصیلی

«برای انگیزش نظریه ها و رویکردهای مختلفی ارائه شده است که معروف ترین آن ها را به اختصار توضیح می دهیم.

۱- رویکرد رفتاری: پیروان رویکرد رفتار گرائی، انگیزش را وابسته به کسب تقویت و اجتناب از تنبیه می دانند. این برداشت از انگیزش بر اندیشه اصلی رفتار گرایان استوار است که می گویند، پیامدهای اعمال و رفتارها هدایت‌کننده و کنترل کننده آن ها هستند در رویکرد رفتاری انگیزش، مشوق ها، منبع انگیزشی به حساب می آیند (یکسلوگل وکاراجیون۲۸، ۲۰۱۳).

۲- رویکرد شناختی: اندیشه‌های فرد سرچشمه انگیزش او هستند و رفتارها توسط هدف‌ها و نقشه ها، انتظارات و نسبت دادنهای فرد ایجاد می شود، لذا انگیزش درونی بیشتر از انگیزش بیرونی، مورد تاکید قرار می گیرد (کاراجیون و یکسوگل، ۲۰۱۳). سوفی و همکارانش (۲۰۰۸) می گویند یکی از انگیزش‌های اصلی وابسته به یادگیری به شکل گیری اندیشه ها و کوشش برای تحقق بخشیدن وابسته است. یکی از مفاهیم نزدیک به مفهوم انگیزش در رویکرد شناختی انگیزش شایستگی است. وایت (۱۹۵۹ به نقل از آندری و همکاران، ۲۰۱۴) این نظریه را مطرح ساخته و می گوید که افراد برانگیخته می شوند تا با محیط خود به طور موثر برخورد کنند، بر دنیای خود مسلط شوند، و اطلاعات را به طور موثر پردازش نمایند (کیوس هان و همکاران، ۲۰۱۴).

۳- رویکرد انسان‌گرایی: در رویکرد انسان‌گرایی، به جای تاکید بر تقویت و تنبیه به عنوان منبع اصلی انگیزش به توانایی دانش آموزان، برای رشد شخصی، آزادی انتخاب هدف های زندگی و ویژگی های مثبت، تاکید می شود از دیدگاه روانشناسان انسان گرا، برای ایجاد انگیزش باید احساس شایستگی، خود مختاری و عزت نفس را در افراد افزایش داد (ورمینگتون و همکاران، ۲۰۱۳).

۴- رویکرد اجتمایی – فرهنگی: یکی دیگر از رویکرد های انگیزشی "رویکرد اجتمایی فرهنگی" است بنا به این رویکرد، منبع انگیزشی مهم برای بعضی از افراد بودن با دیگران و داشتن رابطه دوستانه و متقابل با آنان است، مفهوم نزدیک به رویکرد انگیزش اجتمایی – فرهنگی نیاز پیوند جویی یا نیاز پیوستگی است این نیاز معرف انگیزه افراد در ایجاد ارتباط با دیگران است (اسکالویک و اسکالویک، ۲۰۱۳).

۵- رویکرد انتظار ضرب در ارزش: یکی دیگر از رویکرد ها در نظریه‌های انگیزش نظریه انتظار ضرب در ارزش است. این نظریه همه جنبه رفتاری دارد و هم جنبه شناختی و فرمول این نظریه (وولفلک، ۲۰۱۳) ارائه کرده است.

ارزشی تشویقی موفقیت × انتظار موفقیت = انگیزش

۶- رویکرد کلاسیک و رویکرد امروزی: دو رویکرد نظری بر شناخت انگیزش پیشرفت در حال حاضر حاکم است، رویکرد کلاسیک و رویکرد امروزی است دیدگاه امروزی، دیدگاه کلاسیک، مدل رفتار پیشرفت اتکینسون است که مدل پویش عمل را شامل می شود، دیدگاه امروزی، رویکرد شناسی است که نفوذ در موفقیت های پیشرفت را تعیین می کند آنچه بین این دو رویکرد مشترک است این دیدگاه ها انگیزش پیشرفت را به صورت کشمکش و گرایش در برابر اجتناب از شکست در نظر می گیرند (لی و همکاران، ۲۰۱۲). در حال حاضر، رویکرد جدید عقیده دارد که معلمان خدمت قابل توجیه برای افزایش انگیزه پیشرفت دارند، پیشرفت دارند، بر طبق این دیدگاه، سطوح انگیزش پیشرفت دانش آموزان را فقط والدینشان تعیین می کنند، بلکه معلمان نیز می توانند جنبه‌های زیادی از آموزش کلاس را کنترل کنند، متغیر هایی که معلمان کنترل می کنند بر سوی انگیزس پیشرفت دانش آمکوزان موثر تر است (حسن‌زاده، ۱۳۹۳).»