کتاب گردشگری و توسعه

کتاب گردشگری و توسعه نوشتهٔ دیوید جی. تلفر و ریچارد شارپلی و ترجمهٔ شیما طاهایی و محمدابراهیم گوهریان است و انتشارات چاپ و نشر بازرگانی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب گردشگری و توسعه

 نقش بسزای گردشگری در توسعه را نباید نادیده گرفت. بیشتر مطبوعات دربارهٔ فرایند اجتماعی و اقتصادی گردشگری، جدا از سایر بخش‌ها و فرایندهای اجتماعی و اقتصادی صحبت کرده‌اند، به این دلیل که گردشگری به‌عنوان نوش‌دارویی برای درمان چالش‌های ناشی از عقب‌ماندگی است. ازاین‌رو، نباید خوش‌بینانه توقع داشت یکی از عوامل توسعه مانند گردشگری به‌تنهایی گره‌گشای همه مشکلات کشورهای درحال‌توسعه باشد (یا درواقع، رویارویی با همان چالش‌هایی که درمقایسه‌با کشورهای ثروتمند و صنعتی، پیشروی کشورهای درحال‌توسعه یا عقب‌افتاده است). ضمن اینکه میزان توسعه مربوط به گردشگری، خود مسئله‌ای است که هنوز حل نشده است. به‌عبارت‌دیگر، گردشگری و توسعه در متون کشوری و حتی گاهی جهانی، اغلب به هم نسبت داده می‌شوند. بدتر اینکه گاهی به‌عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به «نظم نوین جهانی» از آن نام برده می‌شود، ولی در عمل ثابت شده گردشگری می‌تواند به‌عنوان کاتالیزور توسعه در سطح بومی جامعه نقش مهمی داشته باشد.

پرسش اساسی این است که آیا گردشگری به‌مثابهٔ عامل توسعه در تمام جهان قابل اجراست؟ اگر نه آیا شکل‌های متفاوتی از توسعه گردشگری کمابیش مناسب برای کشورها و جوامع مختلف با نیازها و اهداف متفاوت وجود دارد؟ آیا گردشگری می‌تواند به‌تنهایی موجب توسعه شود، یا اینکه باید با عوامل یا فعالیت‌های اقتصادی دیگری همراه باشد؟ گردشگری در چه مقیاسی موجب توسعه می‌شود، کشوری، منطقه‌ای و یا در سطح بومی؟ عوامل مؤثر تعیین‌کننده نقش گردشگری در توسعه کدام‌اند؟

هدف کتاب گردشگری و توسعه پاسخ به پرسش‌هایی از این قبیل و همچنین دست‌وپنجه‌نرم‌کردن با این دید و ذهنیت عوام‌پسند و ادعای مجازی ذکرشده در متون است که گردشگری عامل مؤثر توسعه است. اگر در چارچوب فرضی مطالعات توسعه، گردشگری را عامل توسعه به‌شمار آوریم، آن ادعای مجازی رنگ حقیقت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سعی می‌کند شکاف مفهومی ذکرشده را با کشف ارتباط میان نظام جداگانه و درعین‌حال مرتبط مطالعات توسعه و فراهم‌کردن زیر بنایی فرضی برای مطالعه گردشگری پُر کند. با اینکه می‌توان هر یک از عوامل گردشگری و نتایج حاصل از آن را و نیز عوامل خارجی‌ای که در توسعهٔ گردشگری تأثیرگذارند، جداگانه بررسی کرد، هر یک از عوامل بر سایر عوامل و درواقع بر سامانهٔ پویای گردشگری و توسعه اثر متقابل دارند.

خواندن کتاب گردشگری و توسعه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به متخصصان حوزهٔ گردشگری و همچنین توسعه و کسب‌وکار پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب گردشگری و توسعه

«درحال حاضر، گردشگری بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین پدیده‌های اجتماعی و اقتصادی جوامع گوناگون بشری است. از اوایل دهه ۱۹۰۰ که گردشگری به‌عنوان فعالیتی اجتماعی بیشتر محدود به طبقه مرفه می‌شد، فعالیت در این صنعت مورد توجه روزافزون قرار گرفت؛ درعین‌حال به تمایز موجود میان مقاصد گردشگری و روش‌های سفر کمتر توجه می‌شد. به‌طور خلاصه، گردشگری به‌سرعت تبدیل به صنعتی مردمی شد. درحال حاضر، گردشگری به‌عنوان بزرگ‌ترین جنبش مردمی صلح‌طلبانه ورای محدودیت‌های فرهنگی در تاریخ جهان به‌شمار می‌رود؛ حرکت بین‌المللی مردم که در سال ۱۹۹۹ به بیش از ۶۶۲ میلیون سفر رسید. علاوه‌براین، اگر سفرهای گردشگری داخلی را نیز به‌حساب آوریم این آمار شش تا ده برابر بیشتر می‌شود.

به‌دنبال این رشد چشمگیر در تعداد علاقه‌مندان، احساس لذت از گردشگری نیز به‌سرعت رو به افزایش است. نه‌تنها مسافران بین‌المللی روزبه‌روز بیشتر جذب مکان‌های دور و عجیب و غریب می‌شوند، بلکه فقط کشورهای کمی هستند که هنوز به مقاصد گردشگری تبدیل نشده‌اند. مثلاً، در سال ۱۹۹۷ حدود ۱۵ هزار گردشگر با شعار «۲۴ سال صلح و رفاه» از آنتراکتیک بازدید کردند. حتی عراق نیز اکنون به‌عنوان یک مقصد گردشگری معرفی شده است. سازمان جهانی گردشگری در تأیید لزوم وجود گردشگری به‌عنوان فعالیتی جهانی، به‌تازگی آمار گردشگری سالانه ۲۰۰ کشور را منتشر کرده است.

بااین‌حال، گردشگری نه‌تنها پدیده‌ای اجتماعی، بلکه تجارتی بزرگ است. جنب‌وجوش، استراحت و سفر بدون شک از فتوحات اجتماعی هستند، ولی تعداد روبه‌رشد علاقه‌مندان به سفر به هزاران سازمان و شرکتی بستگی دارد که در صنعت جهانگردی فعالیت می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، گردشگری به نیروی اقتصادی جهانی قدرتمندی تبدیل شده است. گردشگری جهانی در سال ۱۹۹۸ به‌تنهایی بیش از ۴۵۳ بیلیون دلار درآمد ایجاد کرد، درحالی‌که به گفته انجمن جهانی گردشگری و سفر، گردشگری جهانی، شامل گردشگری داخلی، صنعتی ۳.۵ تریلیون دلاری است که ۱۱ درصد از تولید ناخالص ملی و سهم مشابهی را از اشتغال جهانی به خود اختصاص داده است. به خودی خود با چنین آمار چشمگیری باید محتاطانه برخورد شود. اهمیت و ارزش گردشگری، میزان تقاضا و توانایی عرضه خدمات گردشگری بسیار مهم‌تر و پرابهت‌تر از بزرگی این آمار است. بااین‌حال، در اهمیت اقتصادی این مسئله که گردشگری در تمام دنیا مصرف‌کننده دارد تردیدی نیست.»