کتاب ۲۰+۶ شاعر، ۶+۲۰ نقد (دفتر سوم)

کتاب ۲۰+۶ شاعر، ۶+۲۰ نقد (دفتر سوم) نوشتهٔ محمدتقی قشقایی در انتشارات نظری چاپ شده است. در دفتر سوم این مجموعه سعی شده که بررسی‌ها بیشتر به آثار شاعران کمتر شناخته شده و جوان‌تر اختصاص یابد و البته در این مسیر چند شاعر نام‌آشناتر نیز آثارشان طرح موضوع شده است. نکته‌ٔ اساسی‌تر در مورد نقدهای طرح شده در این دفتر این است که با در نظر گرفتن شعر مورد نقد موضوعاتی را نگارنده به بحث کشانده است تا با این روش هم از کلی‌گویی‌های معمول در مورد آثار خودداری شود و نیز احتمالاً بعضی موارد و اصطلاحات ادبی باز طرح گردد.

درباره کتاب ۲۰+۶ شاعر، ۶+۲۰ نقد (دفتر سوم)

همان‌طور که در دفتر اول و همچنین دفتر دوم از این مجموعه عرض شد، نقد و بررسی آثار هنری و به‌طور خاص شعر تاکنون مسیرها و مکاتب مختلفی را به خود دیده است. در این مسیر پرچالش آنچه که به نظر بیشتر اهمیت دارد و کمتر مورد توجه قرار گرفته است که نقد و بررسی چقدر توانسته است به کشف زیبایی‌ها و ارتباط بهینه بین اثر هنری و انسان و مخاطب امروزی کمک کند به طوری‌که هم ارزش آثار با معیارهایی قابل تحلیل تبیین گردد و نیز مخاطب امروزی را در لذت بردن از اثر هنری یاری‌رسان باشد.

آنچه که از نظر نگارنده این دفتر که مجموعه سوم از این سری است مورد نظر است این مفهوم است که خود نقد نیز همانند یک اثر ادبی دارای شرایط خاصی برای ارائه است. به عبارت دیگر نقد نیز اگر دارای شرایط و امکان بروز همانند آنچه که شعر یا هنرهای دیگر با خود همراه دارند، باشد، همانند خود آثار هنری می‌تواند به سیراب شدن از زیبایی هنر و لذت بردن از آنها کمک واقعی نماید.

در شرایط کنونی که ادبیات و خاصه شعر به سرعت تحت تاثیر تکنولوژی‌های امروزی، محیط مجازی و اینترنت و نهایتا زندگی ماشینی قرار گرفته است نیاز است که هر از گاهی آثاری از شاعران هم روزگار ما نیز به بررسی و تحلیل کشیده شود که به نظرم این دفتر شاید بخش کوچکی از این اقیانوس خروشان باشد.

این قلم سعی بر آن دارد که به صورت مطالعه موردی(Case Study) به خوانش آثار بپردازد و بررسی اجمالی را با رویکرد به همان اثر البته کمی متفاوت‌تر از رویکردهای معمول ارائه نماید و این دفتر سومین دفتر از نقد و بررسی آثار است که به صورت مجلد از این قلم به‌صورت یک‌جا منتشر می‌شود. البته سابقا بعضی از این بررسی‌ها در نشریات، روزنامه‌ها، مجلات ادبی و محیط اینترنت نیز به‌صورت جدا و خلاصه، طبقه‌بندی شده و ادامه‌دار از این قلم انتشار یافته است.

کتاب ۲۰+۶ شاعر، ۶+۲۰ نقد (دفتر سوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به شعر و نقد ادبی پیشنهاد می‌شود. 

بخشی از کتاب ۲۰+۶ شاعر، ۶+۲۰ نقد (دفتر سوم)

برای این موضوع قصد دارم اشاره کوتاهی به فیلم سینمایی "رم شهر بی‌دفاع" ساخته کارگردان شهیر ایتالیایی"روبرتو روسیلینی" یا روسلینی داشته باشم جالب است که دستیار سازنده این فیلم خودش بعدها جای خوبی در دنیای سینما پیدا کرد فردی مانند "فدریکو فلینی"

در این فیلم به کنش و واکنش‌ها و خرابی‌های معنوی و فیزیکی جنگ پرداخته شده است و انصافا فیلم قابل احترامی است.

حال با مفهوم بالا به سراغ غزل بدون ردیف می‌رویم!

همان‌طور که قبلا اشاره شده است ردیف متعلق است به شعر پارسی و در ادبیات عرب چیزی به نام ردیف وجود ندارد. همان‌طور که نبود ردیف می‌تواند باعث آزادتر شدن دست شاعر برای پرداخت بیشتر به مفاهیم قابل ارائه در غزل با محوریت تنوع و جذابیت گردد آن‌طرف دیگر این موضوع این است که ردیف می‌تواند سبب انسجام بیشتر و تناسب در طول بیت و همچنین محور عمودی شعر گردد. خواه ناخواه ردیف ما را به یک مضمون هدایت می‌کند که اگر هنرمندانه و همراه با شرایط مناسب و هم مسیر با قافیه از ردیف بهره گرفته شود می‌تواند استحکام بیت را باعث گردد.

در شعر رستمی به زعم نگارنده فقدان ردیف به نبوغ بیشتر شعر منتج نشده است و در بیشتر بیت‌ها این نیاز به خوبی و ملموس احساس می‌گردد!

بیت "دوباره واژه‌ها قـَد می‌کشند از سینه حتی عشق/دوباره خلوت چشم و لب است و گونه.. حتی بوس" را در نظر بگیرید که بیچاره قافیه به چه تکاپویی برای اثبات خودش افتاده است! و این گونه است بیت‌های چهارم و ششم نیز از این دردسر بی‌نصیب نمانده‌اند. در کل این شعر به لحاظ نداشتن ردیف"بی‌دفاع" مانده است چرا که در عمود شعر انسجام به حد کافی برای بسط اندیشه جاری نشده است. شاید کمی عجیب باشد اما این غزل به ردیف نیاز داشته است!