محمد سروش محلاتی

محمد سروش محلاتی در سال ۱۳۴۰ در محلات در ایران به دنیا آمد. او فقیه مسلمان شیعه و پژوهشگر دینی معاصر است. در سال ۱۳۵۵ وارد حوزهٔ علمیهٔ قم شد. پس از دروس سطح نزد آیت‌الله ستوده و سیدعلی محقق‌داماد، در درس خارج حائری‌یزدی حاضر شد؛ همچنین مدت ۱۵ سال از درس خارج وحید خراسانی و شبیری‌زنجانی و برخی استادان دیگر استفاده کرد. در همین مدت فلسفه و عرفان را از حسن‌زادهٔ آملی، جوادی‌آملی و انصاری‌شیرازی آموخت. حدود ۱۰ سال تدریس سطح عالی داشت و سپس به تدریس خارج فقه و اصول مشغول شد که در مدرسهٔ آیت‌الله گلپایگانی، از سال۱۳۷۷ تا سال‌ها پس از آن ادامه یافت. گرایش اصلی محمد سروش‌محلاتی در پژوهش، فقه سیاسی بوده است. او کتاب‌های فراوانی در حوزهٔ فقه سیاسی نوشته و در آن‌ها به بررسیِ فقهی حقوق شهروندی، قرائت‌های مختلف از نظریهٔ ولایت فقیه، امکانِ فقهی انتخابات و امکانِ جمع اسلام و مردم‌سالاری پرداخته است. سروش‌محلاتی مدافع نظریهٔ موافقت اسلام با دموکراسی است و کتاب‌هایی مانند «شهر مردگان» و «دین و دیکتاتوری» را در این زمینه تألیف کرده است. او در آثارش به شرح و تبیین نظریات فقهی - سیاسی سیدمحمدحسین طباطبایی، روح‌الله خمینی، مرتضی مطهری و سیدمحمد بهشتی پرداخته است.

محمد سروش‌محلاتی در مهر ۱۳۹۵ در سخنرانی خود در دانشگاه علامهٔ طباطبایی به‌تفصیل به موضوع مذاکره بین امام حسین (ع) و عمر بن سعد پرداخت. او به تبرئهٔ «سعید طوسی» واکنش نشان داد. از آثار محمد سروش محلاتی می‌توان به این موارد اشاره کرد: «دین و دولت در اندیشهٔ اسلامی»، «آزادی، عقل و ایمان (برگزیدهٔ کتاب سال)»، «اندیشه و ایمان در آزادی»، «مجموعه مقالات بی‌طرفی شرط داوری - فقه متهم است یا مدعی»، «امکان‌سنجی انتخابات در نظام اسلامی»، «شهر مردگان: ۱۰ مقاله در حقوق اساسی مخالفین»، «مبانی حریم خصوصی در اندیشهٔ اسلامی»، «مجموعه مقالات دولت و ابزارهای الزام شهروندان به شریعت»، «نظارت خبرگان نصیحت نخبگان؛ نگاهی به حقوق و وظایف مجلس خبرگان رهبری»، «اسلام و مقتضیات زمان»، «دولت و اجرای شریعت: سلسله مقالات دولت و ابزارهای الزام شهروندان به شریعت»، «مجموعه مقالات برگ‌های سیاه ستم؛ محرومیت ظالمانهٔ دختر پیامبر از دادرسی عادلانه»، «ولایت، در مغالطه و مصادره: ۳ مقاله در نسبت ولایت فقیه و حکومت»، «عقلانیت در عاشورا»، «فقاهت در عاشورا»، «خشم مقدس»، «تأملات سیاسی علامه طباطبایی» و «معضل استبداد دینی».