کتاب شش گفتار تاریخی پیرامون ایران و آسیای مرکزی

کتاب الکترونیکی «شش گفتار تاریخی پیرامون ایران و آسیای مرکزی» نوشتهٔ مریم خسروآبادی و کیوان کریمی الوار در انتشارات کنکاش چاپ شده است. بخشی از جغرافیای ایرانشهر که تحت عناوین خراسان بزرگ، فرارودان، ماوراءالنهر و آسیای مرکزی خوانده می‌شود تا حدودی تداعی‌کننده مفاهیم مشترکی است که براساس داده‌های این کتاب می‌تواند چنین بیان شود:

افول نماد دولت در ایران باستان، هجوم و به تبع آن فرازو فرود مرزها، آمد و شد سلسله‌ها، تکثر و تنوع، چالش‌های هویتی، جغرافیا و مرز، جابه‌جایی جمعیتی، استعمار، تجزیه و کمونیسم.

درباره کتاب شش گفتار تاریخی پیرامون ایران و آسیای مرکزی

پیوستگی حماسی، فرهنگی و تاریخی خوارزم با ایران در عهد باستان، علیرغم جغرافیای نسبتا دور افتاده ناحیه، جلوه‌های زیادی دارد. سقوط سامانی و ظهور مولفه‌های هویتی جدید در عصر اسلامی شرایط متفاوتی را ایجاد کرد. گرچه تجدید حیات هویت ایرانی در حوزه ادبیات و شاهنامه‌ها شکل گرفت اما در ادامه، هجوم مغول ضربه‌ای مهلک بر پیکر هویت ایرانی و اسلامی وارد ساخت و مناطقی از ماوراءالنهر از جمله خوارزم را به سمت نوعی گسست سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از تاریخ ایران پیش برد.

کتاب شش گفتار تاریخی پیرامون ایران و آسیای مرکزی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به علاقه‌مندان به تاریخ پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب شش گفتار تاریخی پیرامون ایران و آسیای مرکزی

از این سمت بود که صحرانشینان در طول تاریخ به طرف جنوب مهاجرت می‌کردند و یا پیوسته به بلخ می‌تاختند. از آنجا که به نوشته یعقوبی شهر بلخ در وسط خراسان قرار داشت و شهرهای طخارستان، سغد، سمرقند، چاچ و فرغانه بر «جاده بزرگ» جزو خراسان بود و ماورای آن، بلاد ترک قرار داشت که خراسان و سیستان را احاطه می‌کرد، پس با انتخاب بخارا نیز به مرزهای سیحون نزدیکتر می‌شدند. در دوره سامانی همچون دوره ساسانی، سیحون سدی استوار در برابر خطرات مرزی، بخصوص تورانیان تا ظهور اسلام در خراسان به‌شمار می‌رفت و تا دوره سامانی این روند همچنان دنبال می‌شد. طی سده‌های اول و دوم و هفتم و هشتم، فرارود و خوارزم صحنه نبردهایی بود که در آن امرای ایرانی با اعراب مهاجم که از جنوب به آن دست اندازی می‌کردند و نیز ترکان غربی یا تو-چوئه که از شمال بر آن می‌تاختند می‌جنگیدند، امرای محلی برای دفع تهاجمات تازیان بارها ترکان را از خارج به این ناحیه دعوت می‌کردند.

پس از تسلط اعراب بر فرارود، حکومت‌های عرب جانشین ساسانیان شدند و نقش آنان را در دفاع از این منطقه در برابر خطر دوگانه ترکان که کفار خوانده می‌شدند و چینیان ایفاء نمودند. سیاست اسلام که با لغو برتری نژادی به ترکانی که اسلام را برمی‌گزیدند، اجازه اسکان در جامعه مدنی خراسان می‌داد، این ولایات را به سمت انشقاق فرهنگی پیش برد. به قول رنه گروسه مسلمان نمودن مردم مترادف بود با ترک کردن اهالی و دیگر هیچ چیزی از گذشته این قسمت از آسیای مرکزی بر جای نماند. دودمان ایرانی سامانی، در سال ۳۸۹ هتس ۹۹۹ م متحمل حملات همزمان دو قدرت ترک، یعنی قراخانیان و غزنویان گردید.