کتاب باشگاه مغز (۲)

کتاب الکترونیکی «باشگاه مغز (۲)» نوشتهٔ تارا رضاپور و حامد اختیاری در انتشارات مهرسا چاپ شده است. آشــنایی با مغز و عملکردهای آن را باید از نقطه ای آغاز کرد. کتاب حاضر در ۲۴ جلسه که ما به آن پله می‌گوییم، آماده شــده است. همان طور که در یک باشگاه ورزشی ملزم به حضور منظم هفتگی در جلســات تمرینی هســتید، در کتاب باشــگاه مغز توجه نیز باید برای خود یک برنامــهٔ منظــم زمانی تنظیم کنید و تا پایان کتاب بر‌اســاس آن پیش بروید. برای مثال می توانید ۲۴ جلسه را طی سه ماه، هر هفته دو پله یا طی دو ماه، هر هفته سه پله یک روز در میان انجام دهید. انتخاب این برنامهٔ زمانی کاملاً در اختیار شماست.

درباره کتاب باشگاه مغز (۲)

هدف از تألیف و انتشار مجموعه کتاب‌های باشــگاه مغز، ایجاد این آشــنایی در جریان کار عملی و تمرین واقعی برای فعال کردن توانمندی‌های مغزی است. کتابی که پیش رو دارید به‌طور اختصاصی به توانایی توجه، به‌عنوان یک عملکرد مغزی کلیدی، می‌پردازد.

فرض کنید شــما می توانید همه ی آنچه را که در دنیــای بیرونی یا در درون ذهن خودتان روی می دهنــد، در یک صحنه ی بزرگ تئاتر تماشا کنید. شــما تنها تماشاچی این سالن بزرگ و در حال مشاهده ی این رویدادهای متنوع هســتید. سالن تقریباً تاریک است و شــما برای دیدن رویدادهای مد نظر خود، یک نورافکن در اختیار دارید که دایره ی کوچکی از این صحنه را کامالً روشن می کند. شــما می توانید با جابه جا کردن این دایره ی نورانی، به مشاهده و بررسی بخشی محدود از رویدادهــای این صحنه ی بزرگ بپردازید. این دایره ی نورانی در واقع »دایره ی توجه« شماســت.

این شماره از مجموعه کتاب های باشگاه مغز این شش جنبه ی مهم از توانمندی توجه را معرفی و تمرین‌هایی برای تقویت آن ها ارائه می‌کند:

۱. شــدت نور

۲. قطر دایره ی نورانی

۳. تعداد دایره های نورانی هم زمان

۴. توانایــی حفظ کردن دایرهٔ نورانی روی یک نقطه از صحنه در طول زمان

۵. توانایی جابه‌جا کردن هدفمند دایرهٔ نورانــی بین رویدادهای مهم روی صحنه

۶. توانایــی انتخاب هدفمند اطلاعــات داخل دایرهٔ نورانی

کتاب باشگاه مغز (۲) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب به همهٔ افرادی که می‌خواهند با عملکردهای مغزی خود بهتر آشنا شوند، پیشنهاد می‌شود.

بخشی از کتاب باشگاه مغز (۲)

«ساعت نزدیک سه صبح بود که با صدایی شبیه صدای جرینگ جرینگ دسته کلید از خواب بیدار شدم. وقتی با چشمان نیمه باز متوجه تاریک بودن هوا شدم، تصمیم داشتم مغزم را که همچنان دستور به خوابیدن و بستن چشم ها می داد، بیدار نکنم اما ناگهان متوجه نور چراغ قوه ای شدم که از بیرون به داخل خانه می تابید و یکی یکی روی وسایل خانه جا به جا می شد. سعی کردم به آرامی از پنجره ی اتاق، بیرون را نگاه کنم. با کمی تلاش در آن هوای تاریک متوجه ایستادن مردی بلندقد در حیاط خانه شدم که ظاهرش را با یک کاله و بارانی بلند مشکی پنهان کرده بود. در یک دستش چراغ قوه و در دست دیگرش کیف سیاه بزرگی جلب توجه می کرد. با توجه به آنچه می دیدم دیگر نیاز به فکر کردن نبود، این مرد ســیاه پوش برای دزدی به خانه ی من آمده بود. احســاس ترس، هیجان و نگرانی خواب را از یادم برده و باعث شــده بود مغزم به صورت کامال هوشــیار به دنبال نقشه و راه حلی بگردد. در حالی که صدای ضربان قلبم را می شنیدم، با دستان لرزان گوشی تلفن را برداشتم و به پلیس خبر دادم. صدای پای مرد سیاه پوش را می شنیدم که با ریتمی هماهنگ به در ورودی نزدیک می شد. ناگهان صدای آژیر ماشین پلیس بلند شد و نور آبی و قرمز آن به داخل حیاط افتاد. هم زمان متوجه شدم مرد سیاه پوش از دیوار حیاط بالا رفت و فرار کرد. « داستان بالا، توصیف اتفاقی است که حدود ده سال پیش برای یکی از دوستانم رخ داده بود. با گذشت این مدت زمان طوالنی، هرگاه این خاطره را تعریف می کند، می تواند تصویری روشن از آن شــب را مقابل چشمانش ببیند و حتی صدای ریتم قدم های دزد را هنگام نزدیک شدن به خانه به خاطر آورد. به نظر شما چنین توصیف دقیقی بعد از ده سال امکان دارد؟ اگر پاسختان مثبت است، چه عاملی باعث ثبت روشن و دقیق اطالعاتی شده است که ده سال پیش وارد حافظه شده اند؟ اگرچه ممکن است این شرایط برای بسیاری از افراد غیرممکن به نظر برسد، باید بگوییم پاسخ مثبت است و این امکان وجود دارد که افراد حتی بعد از گذشت زمان بسیار زیاد از وقوع یک اتفــاق، بتوانند آن را همانند روز اول، به خاطر آورند. این امر به دلیل وجود کارکردی در مغز انسان است که به آن »توجه« ً می گویند. این توانایی شگفت انگیز زمانی که مغز ما کامال هوشیار و هیجان زده باشد، به حداکثر میزان خود می رسد و ما را از اتفاقات اطرافمان آگاه می کند؛ به عبارتی ما را متوجه و گوش به زنگ می کند. 

...

آیا می دانســتید افراد به لحاظ سطح برخورداری از توجه، در سه دسته ی اصلی طبقه بندی می شوند؟ دسته ی اول: توجه به تمام جزئیات این دسته، همان افرادی هستند که متوجه کوچک ترین تغییر در ویژگی های ظاهری دوستان و اطرافیان یا چیدمان وســایل در خانه می شــوند و می توانند تغییرات را به درستی تشخیص دهند. به همین دلیل، به تمام اتفاقات پیرامونشــان توجه می کنند و جزئیات مسائل برایشان بسیار اهمیت دارد. حافظه ی این افراد اغلب پر از اطالعات غیرضروری است. این افراد همواره نکته سنج هستند و حافظه ی نسبتاً خوبی دارند. دسته ی دوم: توجه انتخابی نسبت به علایق افرادی که در این دســته قرار می گیرند، توجه خود را همواره به سوی موضوعات مورد علاقه و اطلاعاتی که برایشــان اهمیت دارد، هدایت می کنند و ســایر موارد را نادیده می گیرند یا به آن ها توجه کم تری می کنند. این دســته از افراد اغلب در دانش و مهارت خاص خود بســیار پرتوان هستند و حافظه ی آن ها نیز تابع توجه انتخابی شان بوده، در بردارنده ی اطالعات خاص و انتخاب شده است. دسته ی سوم: افراد بی توجه افراد این دســته، کسانی هستند که علاقه ی کمی نسبت به دنیای اطرافشان نشان می دهند. برای مثال مدت ها به برنامه ی تلویزیونی خیره می شوند اما هیچ توجهی به موضوع و محتوای آن نمی کنند. اگر صدایی در اطراف بشنوند، به دنبال منبع صدا نمی روند و اغلب در مکالمات بــه صحبت های دیگران گوش نمی دهند و نقش فعالی ندارند. به همین دلیل اســت که این افراد حافظه ی خوبی ندارند و اتفاقات و جریانات اخیر، در حافظه شان نمی ماند. این افراد اغلب ارتباطات اجتماعی کمی با دیگر افراد دارند. با توجه به این دسته بندی، گمان می کنید جزو کدام دسته باشید؟ توجه: ممکن است ترکیبی از این ویژگی ها را داشته باشید. اندکی فکر کنید و سپس ویژگی های خود را از این لحاظ بنویسید.