کتاب جامعه سازگار

کتاب جامعه سازگار نوشتهٔ دانیل لرچ و ترجمهٔ محمدحسین قادری است و انتشارات دنیای اقتصاد آن را منتشر کرده است. این کتاب مجموعه‌مقالات دربارهٔ منابع حیاتی در روزگار دگرگونی‌های بزرگ توسعه است.

درباره کتاب جامعه سازگار

برای بیش از سی سال جامعهٔ جهانی کوشیده است مجموعه‌ای از چالش‌های تضعیف وضعیت محیط‌زیستی، وابستگی به سوخت‌های فسیلی، نابرابری اقتصادی و بی‌عدالتی اجتماعی مزمن را تحت لوای «توسعهٔ پایدار» عمدتا مدنظر ارگان‌های بین‌المللی برطرف کند. علی‌رغم برخی موفقیت‌ها امروز آشکار است که روندهای جهانی مورد اشاره کند نشده؛ چه رسد به اینکه متوقف یا معکوس شده باشد. حجم این روندها رشد یافته و اثرات آن‌ها چنان گسترده شده که اکنون ثبات، در برخی موارد حتی موجودیت، جامعه‌هایی در جهان را تهدید می‌کند. چالش‌های گذشته پایداری جهانی بحران‌های سازگاری امروز شده است.

سازگاری توان یک سیستم، مانند یک فامیل، یک کشور، یا محل سکونت موجودات کرهٔ زمین در مقابله و رویارویی با اختلال‌های واردشده و انطباق با تغییرات است بدون اینکه هویت ضروری خود را از دست بدهد. بحران وضعیت بی‌ثبات امور است که تغییر قطعی هم ضروری است و هم غیرقابل‌اجتناب. ما وابسته به سازگاری تمامی سیستم‌هایی هستیم که زندگی و رفاه ما را مورد حمایت قرار می‌دهند و ا گر این سیستم‌ها با کاهش نیروی حرکت مواجه شوند، سبب رنجش و زیان ما می‌گردد. امروز، با چهار بحران عمده روبه‌رو هستیم، محیط‌زیستی، انرژی، اقتصادی و عدالت (برابری) که سازگاری سیستم‌هایی را که ما به آن‌ها وابسته‌ایم تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، به‌خصوص در سطح ملی.

ناکامی تلاش‌های بین‌المللی در خصوص پایداری به‌منظور مقابله با این بحران‌ها بدین معنی است که کوشش در ایجاد سازگاری در سطح جامعه، در عرصه همهٔ سیستم‌ها و مقوله‌ها و نه‌فقط در امر تغییرات آب‌وهوا و زیرساخت، بیش از همه ضرورت دارد. وظیفهٔ ایجاد سازگاری در جامعه پرسش‌های مهمی را مطرح می‌کند: سازگاری در چه حوزه‌ای دقیقا؟ سازگاری در مقابل چه، دقیقا؟ سازگاری چگونه ایجاد می‌شود؟ و چه کسی از سازگاری بهره‌مند می‌شود؟ هدف کتاب جامعه سازگار پاسخ به این پرسش‌هاست.

مطالبی که در خصوص تفکر در چارچوب سیستم و سازگاری در امر مصرف (آب، غذا و مسکن) و مدیریت پسماند مطرح شده، به‌نوعی جنبه‌هایی از اقتصاد مقاومتی را که مسئلهٔ روز ایران است مورد توجه قرار می‌دهد که می‌تواند به‌طور بالقوه و گسترده مورد استفادهٔ دولت‌ها، شهرداری‌ها، طرفداران محیط‌زیست و سیاست‌گذاران کلان به‌صورت راهنما برای ایجاد سازگاری در زمینه‌های مختلف قرار گیرد.

کتاب جامعه سازگار دارای ۱۸ فصل مختلف است که تقریبا تمامی فصول توسط محققین موسسه پست کربن (post carbon) تهیه شده است. موسسه پست کربن که یک اندیشکده در ایالات‌متحده است، دارای محققین مختلف در زمینه‌های محیط‌زیست، انرژی، اقتصاد و غیره است و نسبت به انتشار مقالات، گزارش‌ها و کتب مختلف و برگزاری سمینارهایی در زمینه‌های فوق اقدام می‌کند.

خواندن کتاب جامعه سازگار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به متخصصان حوزهٔ توسعهٔ پایدار پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب جامعه سازگار

زمانی‌که مردم از جامعه سخن می‌گویند آن‌ها منظورشان بیش از زیرساخت فیزیکی محل سکونت بشر است. یک جامعه همچنین مردمی که در یک محل به‌خصوص سکونت دارند نیز هست، که توسط روابط بین شخصی، الگوهای فرهنگی، ساختارهای اقتصادی و حکومتی و خاطرات و آرزوهای مشترک تعریف می‌شود. ما کلمه جامعه را با مفهومی نه خیلی سخت و دقیق به‌عنوان گروه مردم ساکن یک محل که دارای ظرفیت معنی‌دار تاثیرگذاری در احتیاجات مشترک با توجه به محیط اجتماعی و سیاسی خاص هستند تعریف می‌کنیم. در محیط شهری، جامعه ممکن است شهری چندمیلیونی با تمام گروه‌های دارای منافع رقابتی یا فقط چندهزار همسایه متحد و وابسته به منافع مشترک باشد. در مناطق روستایی جامعه ممکن است یک روستا با چند صد نفر یا یک ناحیه ۵۰۰۰ مایل مربعی تشکیل شده از چند شهرک پراکنده باشد. ایجاد سازگاری در جامعه می‌تواند در هر مقیاسی و گروهی از مردم بنا به تشخیص افراد پیش‌قدم در یک موفقیت مناسب آغاز شود، البته از طریق بحث در رابطه با احتیاجات، آرزوها و ظرفیت‌ها (با توجه به شش اصل ارائه شده در این فصل) بهتر است سریعا آشکار گردد که آیا مقیاس باید گسترده گردد یا محدود گردد.

بحث ایجاد سازگاری در جامعه به‌خصوص انجام کار در سطح جامعه دو گونه است. اولا در ایالات‌متحده ایجاد سازگاری در سطح جامعه به خاطر چگونگی طراحی سیستم سیاسی موضوعیت عملی دارد. طبق طراحی تا حدودی به لطف نقش محدودیت‌های تعیین شده توسط قانون اساسی ایالات‌متحده و موانع ایجاد شده در فرایند امور توسط کنگره ایده‌های جدید در سطح فدرال به‌کندی به ثمر می‌رسد. برعکس دولت‌های محلی و ایالتی اغلب دارای انعطاف‌پذیری زیادی در سازمان‌دهی اینکه چگونه تصمیمات اخذ شود بوده و همچنین دارای قدرت وضع مقررات و سرمایه‌گذاری در رابطه با مقوله‌هایی که بیشترین تأثیر بر زندگی را دارد هستند. خدمات اجتماعی نظیر خدمات بهداشتی و پلیس، کالاهای عمومی نظیر آب و برق، موسسات شهری نظیر مدارس و دادگاه‌ها، استفاده از زمین و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل و غیره از این امورند.

درواقع شهر و ایالت‌های ما به‌طور سنتی آزمایشگاه‌های کشور در رابطه با نوآوری‌های اجتماعی و اقتصادی هستند. تجربه یک جامعه می‌تواند الهام‌بخش هزاران تجربه گردد و درون‌بینی و بصیرت ارزشمندی فراهم آورده و سبب به وجود آمدن تمرین‌ها و نهایتا حمایت برای تغییرات در مقیاس بالاتری گردد. در اولین دهه قرن بیستم درحالی‌که کوشش‌های اقلیمی در سطح ملی و بین‌المللی ضعیف گردید بسیاری شهرها در ایالات‌متحده از پیشگامانی نظیر سانفرانسیکو و سیاتل تبعیت کرده و شروع به ایجاد ابتکارات آب‌و هوایی خود نمودند. با استفاده از واژه علم سازگاری می‌توان گفت شهرها و ایالت‌ها فراهم‌کنندگان تنوع، شفافیت و ماجولاریتی برای سازگاری در سطح بالاتر سیستم ملی هستند.

این مدل نوآوری محلی عملکرد مناسب دارد زیرا در سطح جامعه است که ما (به‌عنوان افراد، کسب‌وکارها، سازمان‌ها) بیشترین رابطه دوسویه با مردم و موسسات که جامعه را تشکیل می‌دهند داریم. در سطح جامعه است که ما بیشترین تاثیرپذیری از تصمیماتی ک جامعه می‌گیرد داریم یعنی اینکه چه کارهایی برای ما فراهم است، چه زیرساختی برای استفاده وجود دارد و چه سیاست‌هایی وجود دارد که ما را محدود می‌کند یا قدرتمند می‌کند و از دید انتقادی جامعه است که اکثریتی که قدرت سیاسی و اقتصادی اداره کردن ندارند می‌توانند بیشترین تأثیر مستقیم بر اجتماع را داشته باشند، به‌عنوان رای‌دهندگان، همسایگان، کارآفرینان، مصرف‌کنندگان، فعالان و مقامات انتخابی.

از مشاهده بخش دوم بحث ایجاد سازگاری در سطح جامعه چنین مطرح می‌شود که برای اعضای جامعه هم اخلاقی و هم عملی است که در کانون و بطن کار ایجاد سازگاری جامعه باشند. (این اصل ممکن است آشکار به نظر برسد ولی لزوما چنین نیست؛ می‌توانید تصور کنید که یک دولت مرکزی تلاش ایجاد سازگاری هزاران جامعه دور را با تکیه بر شاخص‌های مشابه، خارج از حیطه مدیران و منابع متمرکز جهت‌دهی کند). با استفاده از واژه‌های جامعه‌شناسی، ممکن است بگویم هر شخص در جامعه یک ذی‌نفع است و ذی‌نفع‌ها نیاز به فرصت دارند نه‌فقط برای شرکت در ایجاد سازگاری بلکه همچنین درواقع برای داشتن تا حدودی مسئولیت.